Specjaliści z Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego odkryli nowy sposób badania mechanizmu astmy oskrzelowej. Dzięki wynikom tych badań będzie można zastosować bardziej skuteczne metody leczenia.
Czy astma jest dziś poważnym wyzwaniem cywilizacyjnym?
Kiedy 30 lat temu zaczynałem swoją praktykę, jako lekarz pediatra, to często przyjmowałem pacjenta z ostrą dusznością, który wymagał podawania tlenu, zmiany sposobu leczenia, nawilżania powietrza. Dziś taka sytuacja raczej się nie zdarza, takie zaostrzenie tej choroby to rzadkość. Obecnie na astmę cierpi około 8% ludzi w Polsce. Zaostrzenie astmy to jest główna przyczyna utraty dni pracy, czy złego samopoczucia czy konieczności wizyty u lekarza, ponieważ ta choroba się już bardzo dobrze leczy. Dokonaliśmy olbrzymiego postępu w medycynie, w tej chwili astmatykami są nawet sportowcy, a dzięki naszemu projektowi liczymy na jeszcez większą skuteczność leczenia astmy.
Na czym polegają Państwa badania?
Wprowadziliśmy zupełnie nową technikę oceny defektu odporności, która pojawia się w przypadku zaostrzenia astmy. Ta metoda jest oparta na cytometrii komórkowej. Polega na ustalaniu obecności komórek, których zadaniem jest wygaszanie odczynu zapalnego. Udowodniliśmy, że kiedy są zaostrzenia to tych komórek brakuje, jest ich za mało. Zawsze to jest pierwszy krok do rozwoju nowego sposobu leczenia, który by przywrócił kontrolę choroby.
Równolegle badaliśmy substancje, które są odpowiedzialne za przekazywanie sygnałów międzykomórkowych - mediatory lipidowe. Tak to było zaprojektowane, że tworząc model choroby będziemy szukać odpowiedzi odpornościowej i również substancji wpływających na te komórki – limfocyty. Odkryliśmy jedną z nowych substancji działających w taki sposób, że wyzwala skurcz oskrzeli, przypuszczalnie leży u podłoża jednej z postaci astmy z nietolerancją niesteroidowych leków przeciwzapalnych.
Skąd wziął się pomysł współpracy ze Szwajcarią przy tym projekcie?
Nasza współpraca trwała w od bardzo dawna. Inicjatorem naszego badania jest pan profesor Andrzej Szczeklik, który był przez ponad 20 lat bywał w Davos, w słynnej klinice wysokogórskiej specjalizującej się w leczeniu chorób płuc, głównie o podłożu alergicznym. Ja sam również przez kilka miesięcy 1996 roku pracowałem w Davos. Podjęcie współpracy było dla nas naturalne. Już wcześniej wymienialiśmy się doświadczeniami, odwiedzaliśmy się, wymienialiśmy próbki, pisaliśmy wspólne prace.
prof. dr hab. Marek Sanak jest szefem polskiego zespołu zaangażowanego w projekt „Przewlekła infekcja wirusowa w astmie: udział układu immunologicznego i lipidowej ścieżki sygnałów”, który nadzór nad badaniami przejął po prof. Andrzeju Szczekliku, zmarłym w 2012 r.
Badania nad astmą otrzymały grant zPolsko-Szwajcarskiego Programu Badawczego w wysokości 1 940 tys franków szwajcarskich, cały program został dofinansowany kwotą ponad 30 mln franków z funduszy szwajcarskich.
Poznaj więcej projektów zrealizowanych ze wsparciem z Funduszu Szwajcarskiego na www.programszwajcarski.gov.pl.