Instytut Pamięci Narodowej apeluje do członków rodzin ofiar terroru komunistycznego o oddawanie próbek materiału genetycznego, potrzebnych podczas badań identyfikacyjnych. Instytut od 2011 r. poszukuje miejsc pochówku ofiar.
- W niedzielę po raz piąty będziemy obchodzili Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych. Elementem procesu przywracania pamięci o żołnierzach polskiego podziemia niepodległościowego są m.in. prowadzone od 2011 r. przez IPN we współpracy z innymi instytucjami działania poszukiwawcze, ekshumacyjne i identyfikacyjne. W tych ostatnich pracach dużym problemem jest nadal brak materiału porównawczego - powiedział prezes IPN Łukasz Kamiński podczas czwartkowej konferencji prasowej.
Dlatego - jak zaznaczył - IPN rozpoczął kampanię społeczną zwracając się z apelem do członków rodzin tych osób o oddawanie materiału genetycznego. W jej ramach przygotowany został też specjalny spot informacyjny.
- Chodzi nie tylko o materiał genetyczny bezpośrednich potomków, ale przy ich braku, także dalszych krewnych. Apelujemy również do wszystkich osób, które posiadają informacje na temat miejsc pochówku, nawet jeśli to są informacje z drugiej ręki, o przekazywanie nam ich. Będziemy je sprawdzać, weryfikować, podejmować prace poszukiwawcze - zapowiedział prezes.
Bezpieka ukrywała zwłoki
IPN od kilku lat w całej Polsce prowadzi poszukiwania miejsc pochówku ofiar terroru komunistycznego. Na stołecznych Wojskowych Powązkach w latach 1948-1956 komunistyczna bezpieka ukryła ciała kilkuset ofiar - często to byli żołnierze, którzy z bronią w ręku opierali się sowietyzacji Polski. Wśród już odnalezionych i zidentyfikowanych ofiar terroru komunistycznego znaleźli się m.in. Zygmunt Szendzielarz ps. Łupaszka i mjr Hieronim Dekutowski ps. Zapora. Wśród nadal poszukiwanych są tak ważne postacie polskiej historii jak gen. August Emil Fieldorf "Nil", rotmistrz Witold Pilecki i ppłk Łukasz Ciepliński "Pług".
- W ciągu ostatnich lat obserwujemy duży wzrost zainteresowania historią polskiego podziemia niepodległościowego. IPN tą częścią historii zajmuje się od samego początku i bardzo cieszy nas, że jest coraz więcej inicjatyw społecznych przygotowywanych przez samorządy, szkoły, a także środowiska młodych ludzi, którzy odkrywają tę historię, znajdują w niej coś poruszającego, coś bardzo ważnego dla nich samych - powiedział Kamiński.
Przypomną o Żołnierzach Wyklętych
Jak dodał dyrektor Biura Edukacji Publicznej IPN Andrzej Zawistowski, Instytut przygotowuje serię działań edukacyjnych związanych z Dniem Pamięci Żołnierzy Wyklętych.
- W marcu zaplanowaliśmy ponad 300 inicjatyw, w tym ponad 50 wystaw - mówił. Jedną z nich jest ekspozycja "Milcząc wołają", której prapremiera w stołecznej siedzibie IPN towarzyszyła konferencji. Zaprezentowano na niej fotografie dokumentujące prace ekshumacyjne związane z poszukiwaniem szczątków ofiar terroru komunistycznego. Towarzyszą im m.in. zdjęcia i dokumenty dotyczące niektórych ze zidentyfikowanych osób, m.in. ostatniego komendanta głównego NSZ Stanisława Kasznicy i Hieronima Dekutowskiego "Zapory". Kopie wystawy będą prezentowane w miastach na terenie całego kraju.
Wśród innych inicjatyw IPN są wykłady, lekcje czy koncerty.
- Jesteśmy też partnerami imprez o charakterze sportowym związanym z upamiętnianiem ludzi, którym to święto jest poświęcone. Będzie to m.in. przejazd Masy Krytycznej po Warszawie trasą miejsc związanych z historią żołnierzy wyklętych. 1 marca w całej Polsce odbędzie się też bieg "Tropem Wilczym". Święto będzie również organizowane poza granicami kraju. Na stronie IPN pamiec.pl są również dostępne do ściągnięcia materiały związane ze świętem. Staramy się tam m.in. przybliżać je poprzez historię jednostek - podkreślił Zawistowski.
Ujawnią kolejne nazwiska
Z wydarzeń planowanych na przyszłość zapowiedział nowe, uzupełnione wydanie pamiętników dowódcy Zrzeszenia WiN na Lubelszczyźnie Zdzisława Brońskiego "Uskoka", wydanie teki edukacyjnej o polskim podziemiu niepodległościowym 1944-56 oraz drugie rozszerzone wydanie Atlasu Polskiego Podziemia Niepodległościowego.
1 marca prezydent Bronisław Komorowski ma również poinformować o identyfikacji kolejnych ofiar odnalezionych w ramach prac ekshumacyjnych.
Narodowy Dzień Pamięci "Żołnierzy Wyklętych" ustanowił w 2011 r. parlament "w hołdzie Żołnierzom Wyklętym - bohaterom antykomunistycznego podziemia, którzy w obronie niepodległego bytu Państwa Polskiego, walcząc o prawo do samostanowienia i urzeczywistnienia dążeń demokratycznych społeczeństwa polskiego, z bronią w ręku, jak i w inny sposób przeciwstawili się sowieckiej agresji i narzuconemu siłą reżimowi komunistycznemu".
Marsz Pamięci Żołnierzy Wyklętych w 2013 roku:
PAP/b/ec