Wystawa, którą będzie można oglądać do 24 lipca na Krakowskim Przedmieściu przy pomniku Adama Mickiewicza adresowana jest do mieszkańców stolicy, turystów i uczestników Światowych Dni Młodzieży.
Celem wystawy jest przypomnienie historii współistnienia społeczności polskiej i żydowskiej na przestrzeni tysiąca lat. Przez wieki Polska była najważniejszym ośrodkiem żydowskiego życia umysłowego, religijnego i kulturalnego. Żydzi stanowili do 10 procent ludności.
- Ekspozycja muzeum na kółkach przygotowana została w wersji angielskojęzycznej, dostosowanej do gości, którzy w Światowe Dni Młodzieży odwiedzać będą Warszawę i Kraków - powiedziała PAP Monika Sadkowska, koordynatorka projektu z Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN.
Model miasteczka, makieta sztetla
Na wystawie znajdują się między innymi mapa i model żydowskiego miasteczka, kalendarium 1000 lat historii polskich Żydów, fragmenty wspomnień i wywiadów. Sąsiadująca z mapą trójwymiarowa makieta sztetla przybliża najważniejsze miejsca typowego polsko-żydowskiego miasteczka, wskazując, jaki układ urbanistyczny, architektoniczny i społeczny mogły mieć miasteczka, w których mieszkali Żydzi.
Opis pod każdym z trzynastu mini-budynków wyjaśnia między innymi, czym była mykwa, dlaczego kirkut musiał być położony w pewnym oddaleniu od miasta i kto uczył się w jesziwie.
- Centralne miejsce na naszej wystawie zajmuje interaktywna mapa każdego miasta, które odwiedza "Muzeum na kółkach". Znajduje się na niej kilka lub nawet kilkanaście punktów związanych z żydowską historią danej miejscowości. Jednak tu w Warszawie mapa będzie się różniła od map, które przygotowujemy planując wizyty muzeum w małych miasteczkach - zaznaczyła Sadkowska.
Mapa na warszawskiej ekspozycji wiąże się z częścią interaktywną wystawy, czyli aplikacją "Dobry adres. Historie ukrywania Żydów w okupowanej Warszawie", za pośrednictwem której "Muzeum na kółkach" zaprasza do poznania historii Polaków ratujących Żydów podczas Zagłady. Historycy szacują, że Żydów ukrywających się na terenie stolicy w różnych okresach mogło być do 27 tysięcy.
- Nigdy nie dowiemy się ilu i gdzie dokładnie przeżyło. Polacy, którzy nieśli im ratunek, ryzykowali życie. Niemcy za pomoc Żydom karali śmiercią. Ta aplikacja wskazuje miejsca, w których Żydzi byli ukrywani przez mieszkańców Warszawy, gdzie się uratowali - dodaje koordynatorka.
Jakimi językami mówili Żydzi?
Zaprezentowana też będzie wystawy dotyczy języków, jakimi posługiwali się polscy Żydzi i relacji pomiędzy tymi współistniejącymi językami: "one przenikały się i wzbogacały nawzajem tak jak nasze tożsamości". Jedną ze ścian Muzeum na kółkach pokrywają plansze, które za pomocą cytatów i zdjęć przybliżają odbiorcy trzy języki Żydów polskich: polski, jidysz i hebrajski. Wygląd graficzny plansz nawiązuje do sztuk plastycznych awangardy dwudziestolecia.
Fragment ekspozycji jest też poświęcony najmłodszemu pokoleniu Żydów polskich, którzy współcześnie żyjąc w Polsce odkrywają swoje żydowskie korzenie. To się wiąże z pamiętnikami młodych Żydów.
- Są to bardzo osobiste głosy zarówno współczesne jak i sprzed II wojny światowej. Możemy wejrzeć w doświadczenie tych młodych ludzi, w to jak kształtowała się tożsamość polskich Żydów. Jest to bardzo ciekawy materiał, który wywołuje duży rezonans ze strony naszych odbiorców - podkreśla Sadkowska.
Objazdowe muzeum
"Muzeum na kółkach", którego kuratorami i autorami projektu wystawy są Jędrzej Skajster i Kulawik-Modzelewski Studio, to podróżująca wystawa edukacyjna Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN, która odpowiada na podstawowe pytania o kulturę i historię polskich Żydów.
Wystawa, umieszczona w przenośnym pawilonie, odwiedza głównie miasta do 50 tysięcy mieszkańców oraz wybrane festiwale. "Muzeum na kółkach" daje lokalnym społecznościom możliwość nabycia podstawowej wiedzy o historii Żydów w ich miejscowościach i w Polsce. Projekt pozwala dzieciom i dorosłym poznać święta i zwyczaje dawnych sąsiadów.
Od 2014 roku "Muzeum na kółkach" odwiedza miasta i wybrane miejscowości festiwalowe w Polsce. Projekt do końca kwietnia 2017 roku odwiedzi 71 miejscowości. Pierwsza trasa obejmująca 21 miejscowości była wielkim sukcesem. Projekt realizowany jest w ramach programu "Żydowskie dziedzictwo kulturowe", dzięki wsparciu udzielonemu z funduszy norweskich i EOG przez Islandię, Liechtenstein i Norwegię.
W kwietniu tego roku muzeum Polin zostało wyróżnione prestiżową nagrodą European Museum of the Year Award :
PAP/md
Europejski sukces Muzeum POLIN
Źródło zdjęcia głównego: Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN