90 procentowa frekwencja? Tak było 90 lat temu

fot. materiały Muzeum Historii Polski
fot. materiały Muzeum Historii Polski

Wybory do Sejmu jednego dnia, a do Senatu tydzień później. Frekwencja na poziomie 70, ba nawet 90 procent. I zwycięstwo bloków partyjnych. To nie prognoza tegorocznych wyborów do parlamentu - tak wyglądało głosowanie w dwudziestoleciu międzywojennym - przypomina Muzeum Historii Polski.

plakat wyborczy, fot. MHP
plakat wyborczy, fot. MHPplakat wyborczy, fot. MHP

- W II RP wybory parlamentarne zdążyły się odbyć sześciokrotnie: w roku 1919, 1922, 1928, 1930, 1935 i 1938. Za pierwszym razem wybierano jednoizbowy Sejm, w pozostałych - tak jak dziś - obie izby parlamentu - pisze w artykule na stronie internetowej Muzeum Historii Polski Tomasz Wiścicki.

Wybory poza Polską

Pierwszą ordynację wyborczą przyjęto 22 listopada 1918 r., zaraz po odzyskaniu niepodległości. Same wybory miały być przeprowadzone... nie tylko w Polsce. - Wyznaczono więc okręgi wyborcze np. na Śląsku Opolskim, Pomorzu aż po Słupsk czy Warmii i Mazurach, a więc terenach, które nie weszły w skład II RP - pisze Wiścicki.

W końcu 26 stycznia 1919 r. zaczęło się głosowano na kandydatów do Sejmu. I tutaj zaskoczenie dla tych, którzy przywykli do współczesnych wyborów. Wtedy frekwencja sięgnęła 70 - 90 proc. w zależności od okręgu. Ale nie wszędzie można było głosować. - Sytuacja ziem byłego zaboru pruskiego była wciąż niewyjaśniona. Na terenach tzw. Ober-Ostu - ziem dawnego Cesarstwa Rosyjskiego okupowanych przez Niemcy - wciąż, mimo zakończenia wojny, stacjonowały wojska Rzeszy - przypomina Wiścicki.

"Tylko" 68 proc.

Gdy Sejm uchwalił ustawę zasadniczą, w kolejnych wyborach głosowano już na kandydatów do Sejmu i do Senatu. Parlamentarzystów wybierano na rok dłużej niż współcześnie - na pięć lat. Wybory odbyły się 5 listopada 1922 r. Ale znów było inaczej, niż dziś - do Senatu wybory odbyły się tydzień później. Jak na tamte czasy frekwencja była niska - "tylko" 68 proc. - a wyłoniony pralament spolaryzowany i podzielony, co w kończyło się rozłamami i łączeniem klubów.

Choć w maju 1926 r. marszałek Piłsudski dokonał przewrotu, kadencja parlamentu nie została skrócona, ale kolejne wybory przeprowadzono (dopiero) w 1928 r. I znów odbyły się z tygodniową przerwą. Nie było też niespodzianki - frekwencja sięgnęła 78,3 proc. (do Sejmu) i 63,9 proc. (do Senatu).

- 30 sierpnia 1930 r. prezydent, korzystając z uprawnień nadanych mu w noweli konstytucyjnej, rozwiązał parlament ze względu na jego niezdolność do uchwalenia nowej ustawy zasadniczej - przypomina Wiścicki. Kolejne wybory odbyły się w listopadzie 1930 r., a zwane były brzeskim, bo wcześniej część posłów opozycji aresztowano i umieszczono w twierdzy w Brześciu.

Jedna lista do Sejmu

- 23 kwietnia 1935 r. prezydent podpisał nową Konstytucję, upragniony cel obozu sanacyjnego. Zmieniała ona zupełnie zasady organizacji państwa, odchodząc od klasycznej parlamentarnej demokracji ku swoistej formie autorytaryzmu - przypomina kolejny okres Wiścicki. Znikły partyjne listy, pojawiła się za to jedna do Sejmu. Kandydatów wystawił tylko obóz rządzący. - Wyborca mógł wybrać dwóch z czterech figurujących na liście kandydatów. Dwie trzecie senatorów wybierano w głosowaniu pośrednim. pozostałych, jako się rzekło, mianował prezydent - czytamy w artykule na stronie MHP.

W końcu Polacy dokonali wyboru 8 września 1935 roku. Tym razem frekwencja była już zdecydowanie niższa - spadła do 46,6 proc. Pół miliona wyborców postanowiło oddać głoś nieważny. Pierwszy etap wyborów do Senatu odbył się wcześniej, 25 sierpnia, a głos oddało 62,4 proc. uprawnionych, ale tych ostatnich było bardzo mało. Senatorów nie wybierano bezpośrednio - wyłoniły ich ostatecznie wojewódzkie kolegia elektorskie.

We wrześniu 1938 roku prezydent postanowił rozwiązać parlament. - Zapowiedział enigmatycznie, że w nowej kadencji zajmie stanowisko w sprawie ordynacji wyborczej, by zmiana składu izb mogła "dać pełniejszy wyraz nurtujących w społeczeństwie prądów" - zaznacza Wiścicki. - 6 listopada 1938 r. przy urnach zjawiło się 67,1 proc. wyborców. Rządzącym nie udało się natomiast, mimo starań, pozyskać do współpracy opozycji - dodaje.

Nowej ordynacji jednak nie uchwalono, a kilka miesięcy po wyborach wybuchła II wojna światowa.

ran/roody

Pozostałe wiadomości

W piątek, sobotę i niedzielę (29-31 marca) ulicami Warszawy przejdą drogi krzyżowe i procesje rezurekcyjne. W czasie uroczystości ruch na drogach może być chwilowo wstrzymywany.

Droga krzyżowa, procesje i rezurekcje. Może być wstrzymywany ruch

Droga krzyżowa, procesje i rezurekcje. Może być wstrzymywany ruch

Źródło:
PAP

Z utrudnieniami muszą się liczyć kierowcy podróżujący trasą S2. Przejazd blokuje auto leżące na dachu, na miejscu pracują służby.

Dachowanie na trasie S2

Dachowanie na trasie S2

Źródło:
tvnwarszawa.pl

Policjanci północnopraskiej grupy Skorpion na gorącym uczynku zatrzymali 37-letniego mężczyznę, który usiłował włamać się do mercedesa. Zabezpieczyli narzędzia, którymi chciał pokonać zabezpieczenia pojazdu. 37-latek usłyszał trzy zarzuty, grozi mu kara do 10 lat pozbawienia wolności.

Akcja Skorpionów i zatrzymanie podczas próby włamania do auta

Akcja Skorpionów i zatrzymanie podczas próby włamania do auta

Źródło:
tvnwarszawa.pl

Jak postępować w przypadku znalezienia młodego ptaka lub innego młodego zwierzaka? Okazuje się, że nasza pomoc nie zawsze jest potrzebna, a niekiedy może wręcz zaszkodzić.

Nie zawsze pomoc jest potrzebna, może nawet zaszkodzić

Nie zawsze pomoc jest potrzebna, może nawet zaszkodzić

Źródło:
PAP

Trwa budowa parku linearnego Suwak. Gotowa jest już część alejek spacerowych, posadzono też większość drzew i część zieleni niskiej. Docelowo roślinność zajmie w parku powierzchnię około 14 tysięcy metrów kwadratowych. Będzie można ją podziwiać, wypoczywając na ławkach, leżakach i hamakach.

Powstaje park linearny

Powstaje park linearny

Źródło:
tvnwarszawa.pl

Koparka połączyła nowy tunel dla pasażerów ze starym przejściem podziemnym na Dworcu Zachodnim. W grudniu Wola zyska nowe podziemne połączenie z Ochotą.

Podziemne połączenie Woli z Ochotą

Podziemne połączenie Woli z Ochotą

Źródło:
PAP, tvnwarszawa.pl

Zachęta została metaforycznie wyczyszczona. Odgłosy sprzątania: szorowania, odkurzania, froterowania można było usłyszeć podczas symbolicznego odświeżania gmachu galerii w performansie "Czyszczenie Zachęty" Katarzyny Krakowiak–Bałki.

Symboliczne "Czyszczenie Zachęty"

Symboliczne "Czyszczenie Zachęty"

Źródło:
PAP

Kładka pieszo-rowerowa łącząca brzegi Wisły, została otwarta. Od teraz panoramę stolicy mogą z niej podziwiać mieszkańcy i turyści. Konstrukcja łączy ulicę Karową na Powiślu i Okrzei na Pradze. Nowy most ma 452 metry długości i pod tym względem stał się jedną z najdłuższych tego typu przepraw na świecie.

Pierwsi spacerowicze i rowerzyści na nowym moście

Pierwsi spacerowicze i rowerzyści na nowym moście

Aktualizacja:
Źródło:
PAP/tvnwarszawa.pl

Po awaryjnym lądowania na początku marca, niewielka awionetka nadal leży na podmokłym terenie w okolicy Zakola Wawerskiego. Prokuratura do wyciągnięcia samolotu z trudno dostępnego terenu rozważa wykorzystanie śmigłowca. Jak wynika z naszych informacji, zarówno policja jak i straż pożarna nie chcą podjąć się tego zadania, a koszt wynajęcia śmigłowca od prywatnej firmy jest dla prokuratury za wysoki. 

Uszkodzony  samolot od miesiąca leży na mokradłach, ma trafić na parking kościoła. Jest jeden problem 

Uszkodzony samolot od miesiąca leży na mokradłach, ma trafić na parking kościoła. Jest jeden problem 

Źródło:
tvnwarszawa.pl

1. Warszawską Brygadę Pancerną zasiliły czołgi Abrams. Do stolicy przyjechały z Poznania. Wojskowi pochwalili się nagraniem z odbioru sprzętu. Jest to kolejna dostawa amerykańskiego.

Sznur czołgów na platformach. Abramsy przyjechały do Warszawy

Sznur czołgów na platformach. Abramsy przyjechały do Warszawy

Źródło:
tvnwarszawa.pl, TVN24

Kolizja z udziałem nietrzeźwego kierowcy na Ochocie. Brały w niej udział cztery samochody osobowe, nikt nie ucierpiał.

Cztery auta rozbite, jeden z kierowców pijany. Zderzenie przy Dworcu Zachodnim

Cztery auta rozbite, jeden z kierowców pijany. Zderzenie przy Dworcu Zachodnim

Źródło:
tvnwarszawa.pl

Pojawił się nowy pomysł na zagospodarowanie kamienicy po Empiku, nieopodal ronda de Gaulle'a. Wicemarszałkini Senatu i kandydatka na prezydentkę Warszawy Magdalena Biejat zaproponowała, by urządzić tam dom rzemiosła.

Pustostan po Empiku straszy od dwóch lat. Biejat ma pomysł na kamienicę

Pustostan po Empiku straszy od dwóch lat. Biejat ma pomysł na kamienicę

Źródło:
tvnwarszawa.pl

ABW przeprowadziła w środę szereg czynności procesowych, w tym przeszukań na terenie Warszawy i Tychów - poinformował rzecznik ministra koordynatora służb specjalnych Jacek Dobrzyński. Chodzi o śledztwo w sprawie ujawnionej działalności szpiegowskiej na rzecz Rosji. Jak dodał Dobrzyński, zabezpieczono 48,5 tysiąca euro oraz 36 tysięcy dolarów.

Akcja ABW w Warszawie i Tychach przeciwko siatce rosyjskich szpiegów

Akcja ABW w Warszawie i Tychach przeciwko siatce rosyjskich szpiegów

Źródło:
tvn24.pl, PAP

Policjanci warszawskiej drogówki dostali zgłoszenie, że na parkingu centrum handlowego przy ulicy Modlińskiej driftuje kierowca mercedesa. Zareagowali natychmiast i przerwali "popisy". Wystawili kierowcy mandat na pięć tysięcy złotych i zatrzymali dowód rejestracyjny auta.

"Popisy" na parkingu kosztowały go pięć tysięcy złotych

"Popisy" na parkingu kosztowały go pięć tysięcy złotych

Źródło:
tvnwarszawa.pl

W 1998 roku zginął pracownik jednej z warszawskich hurtowni. Tej sprawy przez lata nie udawało się wyjaśnić. Teraz śledczy poinformowali o przełomie i zatrzymaniu podejrzanego o zbrodnię. Usłyszał już zarzuty i został aresztowany.

Przełom w sprawie zabójstwa pracownika hurtowni. Zatrzymanie po 26 latach

Przełom w sprawie zabójstwa pracownika hurtowni. Zatrzymanie po 26 latach

Źródło:
tvnwarszawa.pl

Z mieszkania w Śródmieściu zniknął zegarek warty 40 tysięcy złotych. Zostało puste pudełko, ale nie było żadnych śladów kradzieży.

Tajemnicze zaginięcie cennego zegarka

Tajemnicze zaginięcie cennego zegarka

Źródło:
tvnwarszawa.pl

W ostatni weekend marca Trakt Królewski zmieni się w deptak. Ulice Nowy Świat i Krakowskie Przedmieście, zwyczajem poprzednich lat, będą zamykane dla ruchu samochodowego.

Krakowskie Przedmieście poleca się na świąteczny spacer. Trakt Królewski znów będzie deptakiem

Krakowskie Przedmieście poleca się na świąteczny spacer. Trakt Królewski znów będzie deptakiem

Źródło:
tvnwarszawa.pl