Co szykuje pogoda na listopad? Synoptyk o najnowszych wyliczeniach modeli

Źródło:
tvnmeteo.pl
Warunki biometeo w niedzielę
Warunki biometeo w niedzielętvnmeteo.pl
wideo 2/3
Pogoda na dziś

Złota polska jesień dobiega końca, nadchodzi szarobura aura, taka z pogranicza zimy. O tym, jak w różnych modelach meteorologicznych rysuje się listopad, pisze synoptyk tvnmeteo.pl Arleta Unton-Pyziołek.

  • Listopad zapowiada się suchszy niż zwykle z powodu anomalii wysokiego ciśnienia. Pogoda ma być kształtowana przez układy wyżowe.
  • Termicznie listopad osadzony ma być w normie i nieco ponad według amerykańskich i europejskich prognoz.
  • Pierwsza połowa miesiąca przyniesie ochłodzenie, natomiast w drugiej połowie zimno powinno nieco odpuścić.

Złota polska jesień dobiega końca. Dan Pearson, angielski ogrodnik, zauważył, że teraz właśnie kolory znikają, a gałęzie ogołocone z liści pokazują szkielety roślin. Otacza nas zgnilizna i rozkład, ale nie jest to śmierć, która powinna niepokoić, tylko szczyt rocznego cyklu. Kończy się sezon wegetacyjny, a towarzyszy mu zwykle szarobura aura.

W Polsce listopad, kojarzony z wielodniowymi mgłami i przenikliwym chłodem, zmienia się jednak wraz z postępującym ociepleniem. Wprawdzie co roku rozsiadają się nad Europą w tym czasie tak zwane "zgniłe" wyże, które w typowych dla nich procesach osiadania powietrza "duszą" przy ziemi wilgoć i dymy, ale coraz częściej listopad bywa pogodny i umiarkowanie ciepły, z temperaturą średnią dobową utrzymująca się powyżej 5 stopni Celsjusza, czyli powyżej termicznego progu między jesienią a przedzimiem. Jak będzie w tym roku?

Opady w listopadzie. Co widać w prognozach?

Wyże mocno rozsiadły się w Europie Zachodniej i Środkowej. Prognoza opadów dla Europy na listopad, wyliczona przez modele amerykańskiej Narodowej Administracji Oceanu i Atmosfery (NOAA) oraz Europejskiego Centrum Średnioterminowych Prognoz Pogody (ECMWF), wskazuje na wyraźnie suchszy sezon z powodu anomalii wysokiego ciśnienia. To oznacza ciąg dalszy pogody kształtowanej w przewadze przez układy wyżowe. Według amerykańskich prognostów tylko daleko na północy oraz na wschodzie kontynentu odnotuje się więcej opadów niż zwykle. Europejski model natomiast zakłada, że sumy oscylować mają wokół norm wieloletnich. A zaznaczyć tu trzeba, że deszcze w listopadzie w Polsce nie są imponujące, zawierają się w przedziale 30-50 litrów na metr kwadratowy. Tylko na Wybrzeżu bywają obfitsze, do 60 l/mkw., a wysoko w górach przekraczają 100 l/mkw.

Prognoza odchylenia sumy opadów od normy w listopadzie w EuropieNOAA
Prognoza odchylenia sumy opadów od normy w listopadzie w EuropieECMWF

Nad Europą rozbuduje się wielki wał wyżowy

Wyże nad Europą tylko na krótko, co jakiś czas, ustępują miejsca atlantyckim niżom sztormowym. Właśnie na początku listopada układ taki, znad zachodniej Europy, daje nieco pola niżom znad Północnego Atlantyku i Oceanu Arktycznego. W Polsce nasila się więc wiatr, a nad północnymi i północno-wschodnimi regionami możliwe są groźne wichury. To sytuacja przejściowa, bo już około 4 listopada wyż rozepchnie się na tyle, że uspokoi wiatr. Ma rozbudować się wielki wał wyżowy od Wysp Brytyjskich, przez Bałkany, po północną Afrykę i stanowić zaporę dla sztormowych niżów. Widoczny jest dobrze w wyliczeniach amerykańskiego modelu GFS jeszcze 10 listopada. Prognoza odchylenia ciśnienia od normy kreśli bardzo stabilną sytuację w Europie Zachodniej i Środkowej. Taki układ w atmosferze szybko nie ustępuje. W lecie oznaczałby pogodę "jak drut" - słońce i ciepło, ale w listopadzie oznacza pogodę pochmurną i mglistą z przejaśnieniami i rozpogodzeniami. 

Wał wyżowy nad Europą. Prognoza odchylenia ciśnienia atmosferycznego od normy GFS/climateranalyzer

Wyże trzymać mają w ryzach północne sztormy co najmniej dwa-trzy tygodnie. Uwięzione w wysokich szerokościach geograficznych nieść mają deszcz i śnieg daleko od Polski. Pochmurne, wietrzne niże, rodzące się w rejonie Labradoru, mają bowiem okrążać wyż i wędrować łukiem szlakiem grenlandzko-swalbardzkim, by ostatecznie wnikać w głąb Rosji. A Polska, położona między wschodem i zachodem, dostawać się ma tylko chwilami w strefę niższego ciśnienia, silniejszego wiatru i mieszanych opadów. Jeśli uzbiera się ich w sumie przez cały miesiąc w centrum kraju około 20 litrów, to będzie dobrze, a tyle pada w jedno letnie burzowe popołudnie. 

Prognoza sumy opadów do 10 listopadaGFS/wetter3.de

Wniknięcie chłodniejszych mas

Taki stabilny wyż utrzymujący się nad zachodnią i środkową Europą, wał rozciągnięty w kierunku północ-południe oraz nurkujące nad wschodnią Europę niże stanowią pewne zagrożenie. Budują bowiem drogę dla swobodnego wnikania z północy zimnych mas powietrza. Zwykle największe uderzenie skierowane jest we wschodnią Europę, gdzie między falami śnieżyc napływają kolejne porcje zimnego powietrza. Ale Polska dostaje się wtedy na skraj zatok chłodu.

Tym samym do połowy listopada temperatura wzrastać może popołudniami do 5-10 st. C, szczególnie na zachodzie, ale na więcej to już raczej nie ma co liczyć. Gorzej może być na wschodzie. Termicznie tegoroczny listopad osadzony ma być w normie i nieco ponad normę według amerykańskich i europejskich prognoz. NOAA szacuje, że nieco więcej cieplejszych mas powietrza wnikać ma nad zachodnie i północe regiony kraju, za to ECMWF szacuje, że to wschodnie i południowe regiony będą nieco cieplejsze. Odchylenie jednak w skali całego miesiąca miałoby wynieść według obu ośrodków około 1 st. C. To niewiele i oznacza, że równie dobrze listopad może być miesiącem termiczne zupełnie w normie. Tym bardziej że prognozy modeli sezonowych mają tendencję do pokazywania na ogół łagodniejszej aury jesienią i zimą, a przede wszystkim wyższej temperatury.

Prognoza odchylenia średniej miesięcznej temperatury od normy w listopadzie NOAA
Prognoza odchylenia średniej miesięcznej temperatury od normy w listopadzie ECMWF

Fale zimna na początku listopada

Gdy bliżej przyjrzymy się prognozom europejskiego modelu, zobaczymy, że fale zimna pojawią się w listopadzie, a temperatura momentami spadać będzie poniżej 0 st. C. Silny wyż w pierwszej połowie miesiąca sprzyjać ma spływom zimnych mas powietrza z północy. Pierwsze chłody przyjdą już w weekend 2-3 listopada. W niedzielę rano temperatura w wielu regionach spadnie do -3 st. C.

Kolejnej fali zimna z północy i wschodu należy spodziewać się przed 10 listopada. Temperatura spaść ma mocno poniżej normy, co oznacza snujący się przy ziemi chłód, a możliwe, że w towarzystwie mgieł i niskich chmur stratus. Szanse na utrzymanie się tego zimna na dłużej, co najmniej do połowy miesiąca, są niestety duże.

Fala zimna przed 10 listopada. Prognoza odchylenia średniej temperatury od normy ECMWF

"Jęzory chłodu" i spadek temperatury

Po 10 listopada wyże powinny zmienić swe położenie i przenieść się na wschód Europy. Według wyliczeń amerykańskiego modelu GFS wyż miałby umocnić się już nad Rosją i ściągać ze wschodu, z głębi kontynentu, surowe masy powietrza formujące jęzory chłodu. Objęłyby one wschodnią i południowo-wschodnią Polskę. Temperatura nie tylko nocami spadałaby tam poniżej 0 st. C, do -8/-5 st. C, ale i w ciągu dnia mogłaby wciąż być ujemna. W zachodnich regionach kraju warunki termiczne byłyby łagodniejsze, ale już typowe dla listopada, kiedy to temperatura nie przekracza po południu 5 st. C.

Rosyjski jęzor zimna prognozowany na 15 listopada obejmujący wschodnia połowę Polski. Temperatura na wysokości 1,5 km GFS/wetter3.de

Pogoda na drugą połowę listopada

W drugiej połowie listopada zimno powinno nieco odpuścić. Według ECMWF do Polski wniknąć miałoby od zachodu i południowego zachodu więcej łagodnych mas powietrza. Wraz z przenosinami wyżu na wschód atlantyckie wiry niżowe zaczęłyby mocniej wnikać w kontynent europejski i nieść kłębiące się chmury, deszcz oraz silny jesienny wiatr rozwiewający mgły. I nie pozwoliłyby temperaturze spaść poniżej 0 st. C. Czy i Polska dostanie się w końcu pod ich wpływ? Model ECMWF zakłada, że po 18 listopada do końca miesiąca temperatura średnia na zachodzie i północy naszego kraju powinna być już nieco wyższa niż zwykle. Na Pomorzu, Warmii i Mazurach odchylenie na plus mogłoby wynieść nawet 2 st. C.

Prognoza odchylenia średniej miesięcznej temperatury od normy po 18 listopada ECMWF

Wokół nas brzmią ostatnie fanfary złotej jesieni. Nadchodzi jesień późna, taka z pogranicza zimy. Jednak z dekady na dekadę przesuwa się data początku przedzimia. Jeszcze w drugiej połowie XX wieku charakterystyczny dla przedzimia typ pogody zaczynał pojawiać się w październiku, teraz potrafi przyjść nawet pod koniec listopada czy na początku grudnia. I w tym roku wyliczenia modeli sezonowych kreślą obraz dość łagodnego końca jesieni. Ale czy aby na pewno wyże, które mocno rysują się w prognozach, będą łaskawe? Wygląda na to, że w drugiej dekadzie miesiąca przypomną nam, że wkraczamy w porę roku o dość brzydkiej i smutnej twarzy.

Autorka/Autor:Arleta Unton-Pyziołek

Źródło: tvnmeteo.pl

Źródło zdjęcia głównego: Adobe Stock

Pozostałe wiadomości

Gwałtowny skok temperatury nastąpi już w ciągu kilku dni. Na jak długo zawita do nas ciepło? Sprawdź autorską, długoterminową prognozę pogody na 16 dni, przygotowaną przez prezentera tvnmeteo.pl Tomasza Wasilewskiego.

Pogoda na 16 dni: upał na sam koniec wakacji

Pogoda na 16 dni: upał na sam koniec wakacji

Źródło:
tvnmeteo.pl

Gdzie jest burza? W niedzielę 24.08 błyska się w części Polski. Grzmotom towarzyszą opady deszczu oraz silne porywy wiatru. Śledź aktualną sytuację pogodową w Polsce w tvnmeteo.pl.

Gdzie jest burza? Wciąż grzmi w części kraju

Gdzie jest burza? Wciąż grzmi w części kraju

Aktualizacja:
Źródło:
tvnmeteo.pl

Synoptycy Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej (IMGW) ostrzegają przed intensywnymi opadami. Miejscami może spaść do 30 litrów deszczu na metr kwadratowy. Sprawdź, gdzie warto mieć się na baczności.

Tu ma mocno padać. IMGW ostrzega

Tu ma mocno padać. IMGW ostrzega

Źródło:
IMGW

W Normandii na północy Francji udało się uchwycić na nagraniu niezwykle efektowne zjawisko - fragment klifu runął do morza. Choć w pobliżu znajdowali się ludzie, w zdarzeniu nikt nie ucierpiał.

Fragment klifu runął do morza. Zobacz nagranie

Fragment klifu runął do morza. Zobacz nagranie

Źródło:
Reuters, huffingtonpost.fr

W niedzielę na Kasprowym Wierchu leżał śnieg. Opady związane były z zimnym powietrzem arktycznym, które napływa obecnie do Polski. W niektórych miejscach termometry pokazywały w nocy ujemne wartości.

Odrobina zimy w sierpniu. W Tatrach spadł śnieg

Odrobina zimy w sierpniu. W Tatrach spadł śnieg

Aktualizacja:
Źródło:
TOPR, tvnmeteo.pl, TVN24

W niedzielę północne Włochy nawiedziła gwałtowna burza, które przyniosła ze sobą silny deszcz i wiatr, a miejscami także grad. Żywioł łamała drzewa, dewastował plaże oraz zamieniał ulice w potoki. Trwa usuwanie szkód.

Sztab kryzysowy, połamane drzewa, utrudnienia na kolei

Sztab kryzysowy, połamane drzewa, utrudnienia na kolei

Źródło:
PAP, tg24.sky.it

Nad południowo-wschodnią Azję zmierza tajfun Kajiki. Władze Wietnamu i Chin szykują się na nadejście żywiołu, planując ewakuacje, zakazując łodziom wypływania z portów oraz wstrzymując działalność firm i szkół.

Szykują się na nadejście tajfunu. Ewakuacje, odwołane loty

Szykują się na nadejście tajfunu. Ewakuacje, odwołane loty

Źródło:
Reuters

Szron pojawił się na samochodach w nocy z soboty na niedzielę. Na Kontakt24 otrzymaliśmy zdjęcia dokumentujące przymrozek na Dolnym Śląsku. To nie jedyne ciekawe zjawisko, jakie przyniosła nam pogoda w ciągu ostatniej doby.

Grad, szron i trąby wodne. Sobotnia aura na zdjęciach

Grad, szron i trąby wodne. Sobotnia aura na zdjęciach

Aktualizacja:
Źródło:
tvnmeteo.pl, Kontakt24

Jezioro w północnym Pakistanie jest na skraju wylania. Jak poinformowały władze prowincji Gilgit-Baltistan, zbiornik powstał na skutek zejścia lawiny błotnej, która zablokowała jedną z rzek. Jeśli dojdzie do przerwania naturalnej tamy, spiętrzona woda może zagrozić kilku miastom.

Po lawinie powstało jezioro. Jest śmiertelnie niebezpieczne

Po lawinie powstało jezioro. Jest śmiertelnie niebezpieczne

Źródło:
Reuters, The Nation Pakistan

Starship od SpaceX jest gotów na kolejny, dziesiąty już lot testowy. Okno startowe ma otworzyć się w przyszłą niedzielę. Jak przekazała firma Elona Muska, w ciągu ostatnich tygodni wyeliminowano usterki, które poprzednio doprowadziły do eksplozji statku kosmicznego jeszcze przed startem.

Do dziesięciu razy sztuka. Starship ma znów polecieć

Do dziesięciu razy sztuka. Starship ma znów polecieć

Źródło:
AFP, space.com

W sobotę pogoda w Polsce jest zmienna. Lokalnie występują burze, a na północy nad Bałtykiem pojawiają się trąby wodne. Zjawiska można zobaczyć na nagraniach.

"Wyjąłem telefon i zacząłem nagrywać". Znów pojawiły się nad Bałtykiem

"Wyjąłem telefon i zacząłem nagrywać". Znów pojawiły się nad Bałtykiem

Źródło:
tvnmeteo.pl

W kolejnych dniach będzie chłodniej, pojawi się też deszcz oraz ryzyko burz. Gorące lato nie powiedziało jeszcze ostatniego słowa. W połowie przyszłego tygodnia termometry mogą pokazać 30 stopni, choć aura ma być dynamiczna. Wszystko bowiem zależy od tego, jak na pogodę w Polsce wpłynie były huragan Erin.

Były huragan Erin może namieszać w pogodzie

Były huragan Erin może namieszać w pogodzie

Źródło:
tvnmeteo.pl

Przed jedną ze szkół w mieście Pearl w amerykańskim stanie Missisipi pojawił się aligator. Dzieci i nauczyciele przez kilka godzin musieli pozostać w budynku. Zwierzę zostało bezpiecznie odłowione i przewiezione z dala od zabudowań.

Przed szkołą pojawił się aligator

Przed szkołą pojawił się aligator

Źródło:
CNN

Sześciu uczniów utonęło w Egipcie podczas wycieczki szkolnej na plaży Abu Tlat w Aleksandrii. Mimo obowiązującego zakazu kąpieli, grupa weszła do morza. Ratownicy uratowali 21 innych osób. Jak informują lokalne media, zakaz wchodzenia do morza łamany jest notorycznie, co prowadzi do kolejnych tragedii.

Pływali mimo czerwonej flagi. Sześciu uczniów utonęło

Pływali mimo czerwonej flagi. Sześciu uczniów utonęło

Źródło:
PAP

W ostatnim czasie na plażach w trzech gminach brazylijskiego stanu Sao Paulo znaleziono setki martwych pingwinów. Większość z nich to młode osobniki. Naukowcy nie znają jeszcze dokładnej przyczyny tak masowej śmierci zwierząt, ale są pewne hipotezy.

Na plażach znaleziono setki martwych pingwinów

Na plażach znaleziono setki martwych pingwinów

Źródło:
PAP, Globo, Poder360

Brytyjscy naukowcy odkryli nowy gatunek dinozaura. Skamieniałości sprzed 125 milionów lat wskazują, że zwierzę wyróżniało się wyjątkowo długimi, kolczastymi wyrostkami na grzbiecie i ogonie, przypominającymi żagiel.

Jego grzbiet przypominał żagiel. Odkryto nowy gatunek dinozaura

Jego grzbiet przypominał żagiel. Odkryto nowy gatunek dinozaura

Źródło:
PAP

Na początku września dojdzie do zaćmienia Księżyca, które będzie można oglądać w naszym kraju. Tarcza naszego naturalnego satelity zostanie przysłonięta przez cień rzucany przez Ziemię.

Zbliża się zaćmienie Księżyca. Czy będzie widoczne w Polsce

Zbliża się zaćmienie Księżyca. Czy będzie widoczne w Polsce

Źródło:
PAP

Nawalny deszcz nawiedził stan Uttarakhand w północnych Indiach. Doprowadził do osunięcia ziemi i powodzi błyskawicznych. W lawinie błotnej całkowicie zniszczone zostały dwa domy, a kilkanaście kolejnych - poważnie uszkodzonych. Ekstremalne zjawiska pogodowe nasilają się wskutek zmieniającego się klimatu, a kolejne ulewy mogą jeszcze pogorszyć sytuację.

Lawina błotna przyszła w nocy. Są zaginieni

Lawina błotna przyszła w nocy. Są zaginieni

Źródło:
Reuters

Naukowcy z Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody (IUCN) wyodrębnili trzy nowe gatunki żyraf. Do tej pory sądzono, że istnieje na Ziemi tylko jeden - podała stacja BBC.

Gatunków tych majestatycznych zwierząt jest więcej niż sądzono

Gatunków tych majestatycznych zwierząt jest więcej niż sądzono

Źródło:
PAP, BBC

Grubość pokrywy lodowej na Svalbardzie zmniejsza się w rekordowym tempie. W ciągu ostatniego roku łączna masa stopionego lodu przekroczyła 60 miliardów ton. Takiego tempa topnienia nie przewidywały żadne modele opracowane przez glacjologów z Oslo.

Takiego tempa topnienia nie przewidywały żadne modele

Takiego tempa topnienia nie przewidywały żadne modele

Źródło:
PAP, vg.no

Ponad 770 ofiar, tysiące ewakuowanych i całe wsie zmiecione z powierzchni ziemi - Pakistan mierzy się z jedną z najbardziej tragicznych serii powodzi w ostatnich latach. Wśród poszkodowanych jest Noor Muhammad, który na dwa dni przed własnym ślubem stracił 24 członków rodziny, gdy powódź błyskawiczna zniszczyła jego dom w dystrykcie Buner na północny kraju.

24 pogrzeby zamiast wesela. "Co mam powiedzieć?"

24 pogrzeby zamiast wesela. "Co mam powiedzieć?"

Źródło:
Reuters, The Guardian

Plaże w Guardamar del Segura, na południowo-wschodnim wybrzeżu Hiszpanii, zostały tymczasowo zamknięte po tym, jak w wodach przybrzeżnych zauważono dwa jadowite morskie ślimaki, znane też jako niebieskie smoki. Mimo niewielkich rozmiarów mogą być niebezpieczne - kontakt z nimi może grozić bolesnymi poparzeniami skóry.

Niebieskie smoki przy popularnych plażach. Zakazano kąpieli

Niebieskie smoki przy popularnych plażach. Zakazano kąpieli

Źródło:
CNN, tvnmeteo.pl

Niedźwiedź włamał się do lodziarni w mieście South Lake Tahoe w Kalifornii. "Policjanci nie mogli uwierzyć własnym oczom, gdy zobaczyli dużego niedźwiedzia za ladą sklepu" - napisało w poście na Facebook biuro szeryfa hrabstwa El Dorado.

Niedźwiedź włamał się do lodziarni i stanął za ladą

Niedźwiedź włamał się do lodziarni i stanął za ladą

Źródło:
Reuters, The Independent, krcrtv.com

Stanisław Soyka nie żyje. Wybitny polski artysta był zaangażowany w ochronę Puszczy Białowieskiej. Kilka lat temu nagrał teledysk w jej obronie.

"Nie ma drugiej takiej". Stanisław Soyka śpiewał dla Puszczy Białowieskiej

"Nie ma drugiej takiej". Stanisław Soyka śpiewał dla Puszczy Białowieskiej

Źródło:
Greenpeace, TVN24

Naukowcy za pomocą Kosmicznego Teleskopu Jamesa Webba odkryli kolejny księżyc, który krąży wokół Urana. Jak donoszą badacze z NASA, tym samym do 29 zwiększyła się liczba znanych naturalnych satelitów tego lodowego giganta. 

Odkryto nowy księżyc Urana

Odkryto nowy księżyc Urana

Źródło:
NASA, CNN

93-latek z prefektury Akita na północy Japonii został znaleziony martwy przez żonę. Początkowo uznano go za ofiarę ataku niedźwiedzia. Po przeanalizowaniu ran na ciele ofiary aresztowano jednak syna mężczyzny - podaje stacja BBC.

Mężczyzna miał zginąć wskutek "ataku niedźwiedzia". Teraz aresztowano jego syna

Źródło:
BBC, tvn24.pl

Naukowcy zbadali intensywność, częstotliwość i czas trwania fal upałów w Afryce. Porównali do siebie dwa okresy, a wyniki, które otrzymali, są niepokojące.

Tak zmieniły się fale upałów w Afryce

Tak zmieniły się fale upałów w Afryce

Źródło:
PAP, uic.edu, Nature

Naukowcy zbadali, w jaki sposób gęsi wybierają swoich liderów. Badacze uważają, że mechanizm wyboru przywódców wśród ptaków może być wskazówką do analiz zachowań społecznych ludzi.

Jak gęsi wybierają swoich przywódców? Nowe badania

Jak gęsi wybierają swoich przywódców? Nowe badania

Źródło:
PAP