Taniec dwóch gwiazd jak "kosmiczny odcisk palca". Nowe zdjęcie z Kosmicznego Teleskopu Jamesa Webba

Źródło:
NASA, The Guardian
Animacja pokazująca rozkładanie teleskopu
Animacja pokazująca rozkładanie teleskopuNASA's Goddard Space Flight Center Conceptual Image Lab
wideo 2/4
Animacja pokazująca rozkładanie teleskopuNASA's Goddard Space Flight Center Conceptual Image Lab

Kosmiczny Teleskop Jamesa Webba uchwycił pyłowe pierścienie układające się w kształt gigantycznego odcisku palca. To rzadkie zjawisko jest wynikiem interakcji dwóch gigantycznych gwiazd, znacznie większych niż nasze Słońce.

Kosmiczny Teleskop Jamesa Webba (JWST) umożliwia nam zajrzenie w znane i nieznane zakątki Wszechświata: od naszego Układu Słonecznego po najdalsze galaktyki. Tym razem jego oko zwróciło się w stronę oddalonego o ponad pięć tysięcy lat świetlnych układu WR140. Wyniki obserwacji zostały opublikowane na łamach czasopisma "Nature Astronomy".

Nowe zdjęcie z Kosmicznego Teleskopu Jamesa Webba

Ciała niebieskie, z których składa się WR140, to prawdziwi giganci. Jednym z nich jest jasny, błękitny hiperolbrzym o masie 30-krotnie większej od naszego Słońca. Towarzyszy mu inna jasna, masywna gwiazda, klasyfikowana jako gwiazda Wolfa-Rayeta. Tego typu ciała niebieskie są nietrwałe i wyrzucają z siebie ogromne ilości pierwiastków. Ta znajdująca się w układzie WR140 ma obecnie masę 10 Słońc, ale naukowcy przypuszczają, że mogła ona stracić ponad połowę swojej pierwotnej masy.

To właśnie te cząsteczki stały się zalążkiem imponujących pierścieni otaczających układ WR140. NASA tłumaczy, że są one złożone z pyłu, który powstaje za każdym razem, gdy ciała niebieskie zbliżą się do siebie na swoich orbitach na odległość podobną do tej pomiędzy Ziemią a Słońcem. Pierwiastki wyrzucane przez gwiazdę Wolfa-Rayeta w wietrze słonecznym chłodzą się podczas podróży w przestrzeń kosmiczną, a następnie są poddawane ciśnieniu wiatru słonecznego błękitnego hiperolbrzyma i zamieniają się w cząsteczki pyłu.

Pyłowe pierścienie dookoła WR140NASA, ESA, CSA, STScI, JPL-Caltech

Niczym słoje drzewa

WR140 to jedyny znany nam układ podwójnych gwiazd, jaki tworzy pierścienie. Jest to podyktowane lekko wydłużoną orbitą gwiazdy Wolfa-Rayeta - gdyby ciała niebieskie utrzymywały stałą odległość względem siebie, produkowałyby pył cały czas, bez charakterystycznego wzoru przypominającego odcisk palca, lub słoje drzewa. Gwiazdy zbliżają się do siebie mniej więcej raz na osiem lat, więc podobnie jak wzrost słojów pnia drzewa, pętle pyłowe oznaczają upływ czasu.

- Patrzymy na ponad sto lat produkcji pyłu z tego systemu - wyjaśnia Ryan Lau z amerykańskiej Narodowej Fundacji Naukowej (NSF), współautor badania. - Obraz ten ilustruje również jak czuły jest ten teleskop. Wcześniej, używając teleskopów naziemnych, byliśmy w stanie zobaczyć tylko dwa pierścienie pyłowe. Teraz widzimy ich co najmniej 17 - dodaje.

Naukowcy zauważają, że skoro cząsteczki pyłu produkowane przez gwiazdy Wolfa-Rayeta mogą przetrwać w nieprzyjaznym środowisku międzygwiezdnym, mogą one stać się budulcem przyszłych gwiazd i planet. 

Porównanie naszego Słońca (lewy górny róg) z gwiazdami tworzącymi WR140NASA/JPL-Caltech

Autorka/Autor:as/dd

Źródło: NASA, The Guardian

Źródło zdjęcia głównego: NASA, ESA, CSA, STScI, JPL-Caltech

Pozostałe wiadomości

Z wyjątkiem niektórych nocy mrozu prawie w ogóle nie będzie. Co przyniesie końcówka stycznia oraz początek lutego? Czy widać powrót zimy? Sprawdź 16-dniową prognozę temperatury, przygotowaną przez prezentera i synoptyka tvnmeteo.pl Tomasza Wasilewskiego.

Pogoda na 16 dni: przed nami kolejne fale ciepła

Pogoda na 16 dni: przed nami kolejne fale ciepła

Źródło:
tvnmeteo.pl

Pogoda na jutro, czyli na poniedziałek 20.01. W nocy w wielu regionach kraju temperatura spadnie poniżej zera, pojawią się mgły i zamglenia. Dzień przyniesie przeważnie korzystny biomet.

W nocy ściśnie mróz, sporą część kraju spowiją mgły

W nocy ściśnie mróz, sporą część kraju spowiją mgły

Źródło:
tvnmeteo.pl

Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej ostrzega przed gęstymi mgłami, które mogą ograniczać widzialność. Sprawdź, gdzie zachować szczególną ostrożność.

Uwaga! Prawie cała Polska objęta ostrzeżeniami

Uwaga! Prawie cała Polska objęta ostrzeżeniami

Aktualizacja:
Źródło:
IMGW, tvnmeteo.pl

W Stambule suczka przyniosła pod drzwi kliniki weterynaryjnej wyziębione, umierające szczenię. Całe zdarzenie można teraz zobaczyć na nagraniu uchwyconym przez kamery monitoringu.

Przyniosła ledwo żywego szczeniaka pod drzwi kliniki. Pokazali nagranie

Przyniosła ledwo żywego szczeniaka pod drzwi kliniki. Pokazali nagranie

Źródło:
ENEX, bianet.org

W stolicy Alaski silny wiatr zdmuchnął dach z domu i rzucił nim o sąsiedni budynek. Moment ten widać na nagraniu z monitoringu. Fragmenty blachy spowodowały niemałe zniszczenia.

Jedli śniadanie, zdążył krzyknąć: "uciekajcie wszyscy". Wiatr zdmuchnął dach z domu

Jedli śniadanie, zdążył krzyknąć: "uciekajcie wszyscy". Wiatr zdmuchnął dach z domu

Źródło:
alaskasnewssource.com

Położony na górze Ibu stratowulkan wciąż niepokoi mieszkańców indonezyjskiej wyspy Halmahera. W samą niedzielę doszło do kilkunastu erupcji, a z krateru wydobyła się gęsta chmura popiołu.

Ponad tysiąc erupcji w styczniu. "Będziemy zachęcać do ewakuacji"

Ponad tysiąc erupcji w styczniu. "Będziemy zachęcać do ewakuacji"

Źródło:
AFP

W niedzielę 19 stycznia obchodzony był Światowy Dzień Śniegu. W Polsce próżno białego puchu szukać - leży on głównie w rejonie górskim, najwięcej w Dolinie Pięciu Stawów. Są też takie miejsca, jak Przemyśl, gdzie zakwitły stokrotki i inne kwiaty.

Światowy Dzień Śniegu. Tak wyglądał w Polsce

Światowy Dzień Śniegu. Tak wyglądał w Polsce

Źródło:
tvnmeteo.pl, IMGW, FIS

W ostatnim czasie w wodach Wielkiej Brytanii, od archipelagu Scilly aż po wschodnie wybrzeża, co najbardziej zaskakuje naukowców, obserwowana jest coraz większa obecność humbaków. Według ekspertów to może być pozytywny sygnał odbudowującej się populacji tych wielorybów, ale także świadczyć o negatywnym wpływie klimatu na ich zachowania.

Pojawiają się tu coraz częściej. Naukowcy nie wiedzą dlaczego

Pojawiają się tu coraz częściej. Naukowcy nie wiedzą dlaczego

Źródło:
The Guardian, tvnmeteo.pl

Alert RCB w związku ze złą jakością powietrza został wysłany w niedzielę do odbiorców telefonów komórkowych w części województw dolnośląskiego i wielkopolskiego. Odradzane jest przebywanie na zewnątrz.

Alert RCB. Tu lepiej nie wychodźcie z domów

Alert RCB. Tu lepiej nie wychodźcie z domów

Źródło:
PAP, RCB

Z powodu gęstej mgły w niedzielę rano występowały utrudnienia na krakowskim lotnisku. Samoloty nie mogły startować, część rejsów przekierowano do Katowic i Ostrawy.

Mgła spowodowała utrudnienia na lotnisku w Krakowie

Mgła spowodowała utrudnienia na lotnisku w Krakowie

Aktualizacja:
Źródło:
TVN24

W sobotę doszło do zawalenia się wyciągu narciarskiego w hiszpańskim ośrodku Astun w regionie Aragonia. 10 osób zostało rannych - podał dziennik El Pais. Akcja ratunkowa została zakończona.

Runął wyciąg narciarski. "Widziałem kilkadziesiąt osób skaczących ze znacznych wysokości"

Runął wyciąg narciarski. "Widziałem kilkadziesiąt osób skaczących ze znacznych wysokości"

Aktualizacja:
Źródło:
Reuters, PAP, elpais.com

Niedziela, podobnie jak pierwszy dzień weekendu, przyniesie najwięcej słońca w południowych regionach kraju. Na północy niebo nadal szczelnie będą przykrywać chmury. Termometry pokażą nawet 6 stopni Celsjusza.

Sporo chmur na niebie, lokalnie możliwe są opady mżawki

Sporo chmur na niebie, lokalnie możliwe są opady mżawki

Źródło:
tvnmeteo.pl

Hiszpańsko-australijski zespół naukowców opracował nowatorską metodę rozkładu plastikowych śmieci. W jednym z jej głównych etapów odpady są trawione przez larwy owadów i przekształcane w cenne produkty. Jak przekonują badacze, ten pomysł nie tylko rozwiązuje problem śmieci, ale jednocześnie przyczynia się do poprawy jakości gleby.

Mącznik młynarek w walce z plastikowymi śmieciami. "Innowacyjny system"

Mącznik młynarek w walce z plastikowymi śmieciami. "Innowacyjny system"

Źródło:
PAP, tvnmeteo.pl

Naukowcy odkryli u wybrzeży Wietnamu nowy gatunek skorupiaka. Nazwano go Bathynomus vaderi, na cześć Dartha Vadera z filmu "Gwiezdne wojny". Osobniki te osiągają długość 32,5 centymetra i ważą ponad kilogram.

Jest supergigantem, wygląda jak Darth Vader i żyje u wybrzeży Wietnamu

Jest supergigantem, wygląda jak Darth Vader i żyje u wybrzeży Wietnamu

Źródło:
CNN, zookeys.pensoft.net

Niebezpiecznie niska temperatura zagraża ponad 120 milionom Amerykanów. Fala arktycznego mrozu rozleje się w weekend i w przyszłym tygodniu po niemal całych Stanach Zjednoczonych. Temperatura odczuwalna może wynieść nawet -45 stopni Celsjusza. Według meteorologów AccuWeather poniedziałkowe zaprzysiężenie Donalda Trumpa na prezydenta może być najzimniejszą taką uroczystością od 40 lat.

Temperatura odczuwalna może wynieść -45 stopni. W USA "będzie zimniej niż na Grenlandii"

Temperatura odczuwalna może wynieść -45 stopni. W USA "będzie zimniej niż na Grenlandii"

Aktualizacja:
Źródło:
CNN, PAP, The Guardian, phys.org, tvnmeteo.pl

Dziesiątki tysięcy ludzi w australijskim stanie Nowa Południowa Walia zostało w sobotę pozbawionych prądu po wichurach. To kolejne gwałtowne burze w tym tygodniu. Jest jedna ofiara śmiertelna.

Jedna osoba zginęła, wiele domów bez prądu

Jedna osoba zginęła, wiele domów bez prądu

Źródło:
Reuters, The Guardian

Widok rekina u wybrzeży Florydy to nic niezwykłego, ale zobaczenie go w wodach śródlądowych tego stanu może już zaskakiwać. Taki drapieżnik pojawił się w niewielkim jeziorze w pobliżu Miami i wzbudził niepokój mieszkańców oraz turystów.

Rekin wpłynął do jeziora, nad którym stoją luksusowe posiadłości

Rekin wpłynął do jeziora, nad którym stoją luksusowe posiadłości

Źródło:
wsvn.com, fox35orlando.com, tvnmeteo.pl

Australopitek, wymarły ssak naczelny z podrodziny Homininae, który żył około 3,5 miliona lat temu w południowej Afryce, jadł znikome ilości mięsa lub wcale - wynika z najnowszych badań przeprowadzonych przez naukowców z University of the Witwatersrand w RPA i Towarzystwa Maksa Plancka w Niemczech.

Nasi prehistoryczni przodkowie mogli być wegetarianami

Nasi prehistoryczni przodkowie mogli być wegetarianami

Źródło:
sciencedaily.com, PAP

Kobieta pracująca na kurzej fermie w angielskim Devon znalazła jajo o rzadkim kulistym kształcie. Niezwykły okaz ma trafić na aukcję charytatywną.

Znalazła okrągłe jajko. "Jedno na miliard"

Znalazła okrągłe jajko. "Jedno na miliard"

Źródło:
BBC, The Guardian

Na stadionie PGE Narodowym trwa wystawa Ikon Motoryzacji. Można na niej zobaczyć między innymi bolid Michaela Schumachera Benetton B194. Poza tym jest też kultowy Opel Vectra z filmu "Poranek kojota".

Kultowe auta na wyciągnięcie ręki. Trwa wystawa ikon motoryzacji

Kultowe auta na wyciągnięcie ręki. Trwa wystawa ikon motoryzacji

Źródło:
tvnmeteo.pl

Centrum Kosmiczne Andoya, które leży na północy Norwegii, stanie się platformą startową dla amerykańskich rakiet i satelitów. Przewiduje to zawarta w nocy z czwartku na piątek umowa między Oslo a Waszyngtonem.

Amerykańskie rakiety będą startować zza koła podbiegunowego

Amerykańskie rakiety będą startować zza koła podbiegunowego

Źródło:
PAP

Burze z ulewnymi opadami deszczu przetoczyły się przez włoską Sycylię. W prowincji Katania strażacy mieli pełne ręce roboty. Uratowali między innymi uwięzionego w samochodzie mężczyznę.

Ulewy na Sycylii. Mężczyzna utknął w samochodzie otoczonym przez wodę

Ulewy na Sycylii. Mężczyzna utknął w samochodzie otoczonym przez wodę

Źródło:
ENEX, rainews.it

Mieszkaniec miejscowości Altadena w hrabstwie Los Angeles opublikował w sieci nagranie, na którym pokazał swój dom pośród ruin innych spalonych budynków. - Każdy dom na mojej ulicy spłonął, z wyjątkiem mojego - mówi wyraźnie poruszony mężczyzna.

Spaliły się wszystkie domy przy jego ulicy, poza jednym. "Nie rozumiem, co się dzieje"

Spaliły się wszystkie domy przy jego ulicy, poza jednym. "Nie rozumiem, co się dzieje"

Źródło:
Fox News, ABC News, CB News, PAP

Kot o imieniu Archie, nazywany przez media z uwagi na wygląd "kotem wampirem", poszukuje domu. Jak zapewniają pracownicy schroniska, gdzie obecnie mieszka, "nie przepada za krwią", jest za to towarzyski, choć wymaga też uwagi.

"Kot wampir" poszukuje domu. "Potrafi być porywczy"

"Kot wampir" poszukuje domu. "Potrafi być porywczy"

Źródło:
BBC

Rakieta Starship firmy SpaceX rozpadła się po starcie, a jej szczątki w spektakularny sposób spadły na Ziemię lub spłonęły w atmosferze, co udało się zarejestrować na nagraniach. Największa rakieta w historii ludzkości wzbiła się w niebo późnym wieczorem w czwartek w Polsce, ale po około minucie centrum dowodzenia straciło z nią kontakt.

Megarakieta rozpadła się w powietrzu. Nagrania

Megarakieta rozpadła się w powietrzu. Nagrania

Źródło:
CNN, PAP, tvnmeteo.pl

Starship, największa rakieta w historii ludzkości, straciła łączność z centrum dowodzenia i rozpadła się w powietrzu w czwartek podczas swojego siódmego lotu testowego. Jak przekazał właściciel firmy SpaceX Elon Musk, eksplozja była związana prawdopodobnie z wyciekiem paliwa. Po raz drugi udało się jednak lądowanie pierwszego członu rakiety nośnej Super Heavy, który został przechwycony przez mechaniczne ramiona.

Starship eksplodował. Musk o możliwej przyczynie

Starship eksplodował. Musk o możliwej przyczynie

Aktualizacja:
Źródło:
CNN, PAP, Reuters

Archeolodzy odkryli na terenie Pompejów okazałą łaźnię. Eksperci sugerują, że to prawdopodobnie największy kompleks kąpielowy w prywatnym domu na terenie tego starożytnego miasta zniszczonego przez erupcję Wezuwiusza. Jak zauważają, odkrycie rzuca nowe światło na mroczną stronę starożytnych Rzymian.

Dwa szkielety i odkrycie, które "zdarza się raz na sto lat"

Dwa szkielety i odkrycie, które "zdarza się raz na sto lat"

Źródło:
BBC, tvn24.pl

Kilka osób zginęło, a nawet tysiące domów na północy Mozambiku zostało zniszczonych po przejściu cyklonu Dikeledi. Żywioł dotknął też między innymi spustoszoną miesiąc temu Majottę na Oceanie Indyjskim.

Nie podnieśli się po ostatnim cyklonie, przyszedł kolejny. Zabici, wiele domów zniszczonych

Nie podnieśli się po ostatnim cyklonie, przyszedł kolejny. Zabici, wiele domów zniszczonych

Źródło:
PAP, Reuters, tvnmeteo.pl

Dokarmianie wiewiórek orzeszkami ziemnymi, o wiele bardziej miękkimi niż naturalny pokarm tych gryzoni, powoduje zmianę w budowie ich czaszek - informują brytyjscy naukowcy, którzy zbadali wybraną populację tych zwierząt. Jak zaznaczają, to może wpływać na ewentualny sukces związany z ich przetrwaniem.

Dokarmiacie tym wiewiórki? Możecie im zaszkodzić

Dokarmiacie tym wiewiórki? Możecie im zaszkodzić

Źródło:
PAP, tvnmeteo.pl