Poradnik dla niedowiarka. Przekonaj się, że Ziemia nie jest płaska na 9 sposobów

Film poklatkowy Ziemi ze stacji kosmicznej
Film poklatkowy Ziemi ze stacji kosmicznej
ESA
Film poklatkowy Ziemi ze stacji kosmicznejESA

Ziemia nie jest płaska, to wiedzą nawet dzieci. Nie potrzeba zakrojonych na wysoką skalę obserwacji, żeby to potwierdzić. Ale wystarczy przejrzeć fora internetowe by stwierdzić, że wątpiących nie brakuje. Oto poradnik w sam raz dla nich.

Koncepcja, że Ziemia wcale nie jest płaska, pojawiła się ponad 2500 lat temu, a już w średniowieczu mało kto z wykształconych ludzi wierzył, że mogłoby być inaczej.

Dziś tym bardziej trudno ten fakt w jakikolwiek sposób podważać. Jednak… Wciąż istnieją pewne jednostki wychodzące przed szereg, dzielnie przeciwstawiając się miliardom. Wystarczy przytoczyć przypadek rapera B.o.B.

"Dwa miasta są od siebie oddalone o 16 mil, a jednak stoją w jednej linii. I gdzie niby jest to słynne zakrzywienie Ziemi? Wyjaśnijcie" - napisał. Raper postanowił zorganizować nawet zbiórkę pieniędzy na wystrzelenie satelity, mającego dowieść jego racji.

No cóż, dowody można uzyskać w inny sposób, w niektórych przypadkach nawet nie wychodząc z domu.

1. Popatrz na Księżyc

Co wspólnego ma Księżyc z teorią płaskiej Ziemi? To, że jego obserwacje mogą tę tezę z łatwością obalić. Wystarczy obserwować cykliczność, czyli zmiany faz naszego satelity. W starożytności było to zagadką na przykład dla Greków.

Do jednych z najbardziej dociekliwych można zaliczyć Arystotelesa. Zauważył, że w trakcie zmian faz Księżyca pada na niego zaokrąglony cień. Pochodzi on od Ziemi, znajdującej się między swoim satelitą, a Słońcem. Nie ma więc wątpliwości, że nasza planeta musi być kulą, a dokładniej - geoidą.

2. Statki i horyzont

Jeżeli kiedykolwiek patrzyłeś na horyzont spacerując po plaży, mogłeś zauważyć ciekawe zjawisko - zbliżające się statki nie tylko "pojawiają" się na morzu, lecz wydają się z niego "wynurzać".

Podobny przykład - wyobraź sobie mrówkę chodzącą po powierzchni pomarańczy, w zasięgu twojego wzroku. Kiedy patrzysz na czubek owocu, zobaczysz, że ciało mrówki powoli pojawia się znad "horyzontu", nie jest ona widoczna przez cały czas, jak miałoby to miejsce, gdyby cytrus był płaski.

Mrówka chodząca po powierzchni pomarańczy (org. Moriel Schottlender/Popular Science)Moriel Schottlender/ TVN Meteo

3. Konstelacje gwiazd

Takie obserwacje po raz pierwszy zostały wykonane przez Arystotelesa. Patrząc na różne konstelacje zauważył ich pozorny ruch na niebie, a w konsekwencji tego znikanie za horyzontem.

Po powrocie z podróży do Egiptu Arystoteles zapisał: "są gwiazdy widoczne w Egipcie i… Cyprze, których nie widać w położonych dalej na północ regionach". To zjawisko może być wytłumaczone tylko wtedy, kiedy ludzie obserwują gwiazdy z poziomu okrągłej powierzchni, jak kontynuował uczony. Zakładał również, że sfera Ziemi nie jest dużych rozmiarów - inaczej efekt nieznacznej zmiany położenia obserwatora nie byłby tak oczywisty.

Im dalej odejdziesz od równika, tym szybciej znane ci konstelacje będą z czasem znikać za horyzontem, będąc zastępowanymi przez inne gwiazdy. Coś takiego nie wydarzyłoby się, gdyby Ziemia była płaska.

Pole widzenia na kulistej powierzchni (org. Moriel Schottlender/Popular Science)Moriel Schottlender/ TVN Meteo

4. Zegar słoneczny

Jeżeli wbijesz patyk w ziemię, rzuci on cień. Cień będzie poruszał się wraz z mijającym czasem. W ten sposób funkcjonują na przykład zegary słoneczne. Jeżeli Ziemia byłaby płaska, wtedy dwa patyki postawione w dwóch różnych miejscach rzucałyby dokładnie taki sam cień. Wniosek jest prosty - ziemia musi być okrągła.

Na podstawie tego eksperymentu żyjący w starożytności Eratostenes dość dokładnie wyliczył obwód naszej planety.

Cienie rzucane na płaskiej powierzchni (org. Moriel Schottlender/Popular Science)Moriel Schottlender/ TVN Meteo

5. Im wyżej, tym dalej

Powszechne uważa się, że zasięg wzroku jest zależny od wysokości, na jakiej się znajdziemy. Krótko mówiąc - im wyżej wejdziesz, tym będziesz widzieć dalej położone miejsca. Zazwyczaj wiążemy to z przeszkodami stojącymi w zasięgu naszego wzroku, ograniczającymi widok - domami, drzewami itp. Ale to nie do końca prawda.

Powierzchnia, którą jesteśmy w stanie zaobserwować, również różni się w zależności od tego, czy znajdujemy się na podłożu płaskim czy kulistym. Z tego pierwszego zawsze zobaczymy mniej niż z drugiego.

6. Hen daleko samolotem

Jeżeli kiedykolwiek leciałeś samolotem, szczególnie na dalekich dystansach, mogłeś zauważyć dwa interesujące fakty na temat samolotów i Ziemi.

Po pierwsze - samoloty mogą przemieszczać się po względnie prostej linii przez długi czas, nie dolatują do żadnej "krawędzi" czy "końca" czegokolwiek. Pomijając aspekt ograniczonych zasobów paliwa, mogłyby oblecieć Ziemię dookoła.

Druga obserwacja jest jeszcze łatwiejsza - zwyczajnie, wyglądając za okno lecąc nad oceanem widać, że horyzont jest zaokrąglony.

7. Nie jesteśmy inni

Ziemia różni się od innych planet, to prawda, jednak są takie cechy, które charakteryzują wszystkie.

Innymi słowy: skoro odkryliśmy tyle planet, w różnych lokalizacjach i biorąc pod uwagę różne kryteria są one do siebie podobne, istnieje bardzo duże prawdopodobieństwo, że dotyczy to również naszej planety. Wszystkie przeprowadzone przez nas obserwacje pokazały, że planety są kuliste

W 1610 roku Galileusz zaobserwował, że satelity Jowisza obracają się wokół niego. Opisał je jako "małe planety obracające się wokół większej". Zobaczył również, że inne ciała niebieskie (Jowisz, Neptun, a później również Wenus) są krągłe i wszystkie krążą wokół Słońca.

8. Istnienie stref czasowych

Podczas gdy w Warszawie jest godzina 17, Słońce zmierza ku zachodowi, w Nowym Jorku mamy wtedy 11, czyli Słońce znajduje się w prawie najwyższym punkcie, jaki osiągnie tego dnia. W Pekinie zaś panuje ciemność, a na zegarkach widnieje godzina 23. Czemu zrobiło się ciemno?

Można to wytłumaczyć jednym krótkim zdaniem - Ziemia jest okrągła i krąży wokół własnej osi. Jeżeli w jednym miejscu świata jest jasno to po przeciwnej - ciemno.

Jeżeli Słońce byłoby umieszczone w specyficzny sposób - żeby w danym momencie oświetlało na płaskiej powierzchni tylko jeden fragment, tak czy siak widzielibyśmy naszą gwiazdę z każdego miejsca. Nawet kiedy nie znajdowałaby się ona bezpośrednio nad naszymi głowami. Jak wiadomo, taka sytuacja się nie zdarza, słońce zawsze znika za horyzontem o określonej godzinie. Jaka jest tego przyczyna? Kulistość!

U nas dzień, gdzie indziej noc - kolejny dowód na kulistość Ziemi (org. Moriel Schottlender/Popular Science)Moriel Schottlender/ TVN Meteo

9. Wyraża więcej niż tysiąc słów

Na koniec - ostatni dowód, ale nie najmniej ważny. Wręcz przeciwnie - to właśnie ta "obserwacja" stanowi niezbyty dowód na kulistość Ziemi.

W ciągu 60 lat eksplorowania kosmosu, wysłaliśmy w kosmos satelity, sondy oraz oczywiście ludzi. Dzięki temu otrzymaliśmy mnóstwo zdjęć przedstawiających naszą planetę. Czemu, nawet jakby się bardzo chciało, nie da się zaprzeczyć, Ziemia na nich je sferyczna. Jak to mówią - obraz wyraża więcej niż tysiąc słów.

Autor: ao/ja / Źródło: popsci.com

Źródło zdjęcia głównego: NASA

Pozostałe wiadomości

Pogoda na majówkę 2024. Do Polski zmierza powietrze z południa, dzięki któremu przez kilka dni temperatura miejscami będzie przekraczać 25 stopni. Zrobi się gorąco, jednak zawita do nas także więcej chmur, z których część może okazać się burzowa. Sprawdź najnowszą szczegółową prognozę pogody na majówkę przygotowaną przez synoptyk tvnmeteo.pl Arletę Unton-Pyziołek.

Najnowsza pogoda na majówkę. Wybuch gorąca, ale i ryzyko gwałtownych zjawisk

Najnowsza pogoda na majówkę. Wybuch gorąca, ale i ryzyko gwałtownych zjawisk

Aktualizacja:
Źródło:
tvnmeteo.pl

IMGW wydał ostrzeżenia meteorologiczne pierwszego stopnia przez przymrozkami. W części regionów kraju temperatura przy gruncie może spaść do -3 stopni Celsjusza. Obowiązują także ostrzeżenia przed roztopami.

Ostrzeżenia IMGW w trzech województwach

Ostrzeżenia IMGW w trzech województwach

Aktualizacja:
Źródło:
IMGW

Pogoda na jutro. Noc upłynie w części kraju pod znakiem słabych opadów deszczu. W niedzielę 28.04 w całym kraju będzie pogodnie. Temperatura wzrośnie nawet do 24 stopni Celsjusza, lokalnie powieje silniejszy wiatr.

Pogoda na jutro - niedziela 28.04. Nocą w części kraju pokropi deszcz

Pogoda na jutro - niedziela 28.04. Nocą w części kraju pokropi deszcz

Źródło:
tvnmeteo.pl

Tornada przetoczyły się w piątek przez amerykańskie stany Nebraska i Iowa. Wiele domów zostało uszkodzonych, są doniesienia o osobach lekko rannych. Żywioł spowodował też przerwy w dostawie prądu. Przed zagrożeniem ostrzegały syreny alarmowe.

"Cała okolica jest teraz dość płaska"

"Cała okolica jest teraz dość płaska"

Aktualizacja:
Źródło:
Reuters, PAP, CNN

Trwa akcja poszukiwawcza ludzi, którzy próbowali przekroczyć ciężarówką wezbraną rzekę Kwa Muswii na południu Kenii. Do tej pory znaleziono 11 żywych osób i siedem martwych.

"Mój kuzyn był wśród tych, którzy znaleźli się pod wodą"

"Mój kuzyn był wśród tych, którzy znaleźli się pod wodą"

Źródło:
Reuters, tvnmeteo.pl

W Bogocie, stolicy Kolumbii, w domu mieszka rodzina z ponad 20 krowami. Warunki, w jakich są przetrzymywane, pozostawiają wiele do życzenia. Sprawą zainteresowały się lokalne władze oraz organizacje ochrony praw zwierząt.

Mieszkają w stolicy z ponad 20 krowami w domu

Mieszkają w stolicy z ponad 20 krowami w domu

Źródło:
noticiascaracol.com, El Pais, tvnmeteo.pl

Brytyjski turysta został zaatakowany przez rekina w Trynidadzie i Tobago - poinformowały w sobotę brytyjskie media. 64-letni mężczyzna przebywa na oddziale intensywnej terapii. Do ataku doszło zaledwie 10 metrów od brzegu.

Atak rekina. Turysta znajdował się zaledwie 10 metrów od brzegu

Atak rekina. Turysta znajdował się zaledwie 10 metrów od brzegu

Źródło:
BBC, PAP

W ciągu ostatnich lat narażenie antarktycznej fauny i flory na szkodliwe działanie promieni słonecznych wzrosło - donosi międzynarodowy zespół naukowców, dodając, że zwierzęta i rośliny muszą sobie z tym zagrożeniem radzić. Wszystko przez dziurę ozonową, która potrafi niezwykle długo utrzymywać się nad najzimniejszym kontynentem.

Poparzenie słoneczne zagraża zwierzętom i roślinom na Antarktydzie

Poparzenie słoneczne zagraża zwierzętom i roślinom na Antarktydzie

Źródło:
nature.com, BBC

Wysoce zjadliwego wirusa ptasiej grypy (HPAI) wykryto u delfina butlonosego z Florydy. Jest to pierwszy taki udokumentowany przypadek - donoszą naukowcy z University of Florida.

Ptasia grypa po raz pierwszy wykryta u delfina

Ptasia grypa po raz pierwszy wykryta u delfina

Źródło:
phys.org

Dwuletniej orce, uwięzionej od miesiąca w zatoce wyspy Vancouver, udało się samodzielnie pokonać piaszczystą płyciznę dzielącą zatokę od otwartych wód Pacyfiku - przekazały w piątek kanadyjskie media. Akcja ratunkowa ssaka morskiego trwała od początku kwietnia.

W zatoce była uwięziona od miesiąca. Młoda orka wypłynęła na otwarte wody Pacyfiku

W zatoce była uwięziona od miesiąca. Młoda orka wypłynęła na otwarte wody Pacyfiku

Źródło:
AP News, PAP, The Guardian

W Szwajcarii trwa wielkie odśnieżanie zamkniętych na okres zimowy alpejskich dróg. W kantonie Gryzonia rozpoczęło się udrażnianie przełęczy San Bernardino. Praca jest niełatwa - operatorzy sprzętu muszą uważać między innymi na schodzące lawiny.

Rozpoczęło się wielkie sprzątanie alpejskich przełęczy

Rozpoczęło się wielkie sprzątanie alpejskich przełęczy

Źródło:
fm1today.ch

Fala upałów nawiedziła południowe i wschodnie Indie. W czwartek temperatura wzrosła miejscami powyżej 40 stopni Celsjusza. Nie zniechęciło to jednak obywateli głosujących w wyborach, które obecnie odbywają się w części dotkniętych przez upały regionów.

Ruszyli do urn w czterdziestostopniowym upale

Ruszyli do urn w czterdziestostopniowym upale

Źródło:
Reuters, CNN, IMD

Emocje kur domowych można wyczytać z ich... skóry. Jak pokazało badanie przeprowadzone przez francuskich naukowców, zwierzęta te czerwienieją, znajdując się w pewnych sytuacjach. Odkrycie może pomóc nam oceniać, w jakim stanie psychofizycznym są zwierzęta, co jest szczególnie ważne dla dobrostanu gatunków hodowlanych.

Kury rumienią się pod wpływem silnych emocji

Kury rumienią się pod wpływem silnych emocji

Źródło:
INRAE

Należąca do Europejskiej Agencji Kosmicznej sonda ExoMars Trace Gas sfotografowała powierzchnię Czerwonej Planety. Na zdjęciu widać coś na kształt chmary pająków.

Nie zaglądaj tu, jeśli masz arachnofobię. "Pająki" na Marsie

Nie zaglądaj tu, jeśli masz arachnofobię. "Pająki" na Marsie

Źródło:
ESA,cbsnews.com

Dynamicznie zmieniająca się pogoda zepsuła początek sezonu szparagowego w Polsce. - Najwięcej złego zrobiły niedawne mroźne noce - powiedział prezes Polskiego Związku Producentów Szparaga Marian Jakobsze.

​Trudny początek sezonu szparagowego. "Najwięcej złego zrobiły niedawne mroźne noce"

​Trudny początek sezonu szparagowego. "Najwięcej złego zrobiły niedawne mroźne noce"

Źródło:
PAP

Wysoko w Tatrach panuje jeszcze zimowa aura. Na Kasprowym Wierchu leżą 93 centymetry śniegu. - Takich warunków narciarskich pod koniec kwietnia to chyba jeszcze nie było - powiedział Maciej Stasiński, reporter TVN24.

"Mamy piękną zimę na Kasprowym Wierchu"

"Mamy piękną zimę na Kasprowym Wierchu"

Źródło:
TVN24, TPN, TOPR

Ponad dwumetrowy krokodyl spowodował wypadek drogowy, w wyniku którego zginęły trzy osoby - dwóch mężczyzn i kobieta. Jak podają lokalne media, gad wbiegł po zmroku na drogę położoną na obrzeżach miasta Culiacan w stanie Sinaloa w zachodnim Meksyku.

Wbiegł w nich krokodyl. Trzy osoby zginęły w wypadku drogowym

Wbiegł w nich krokodyl. Trzy osoby zginęły w wypadku drogowym

Źródło:
PAP, losnoticieristas.com

Mammatusy pojawiły się w czwartek na wielkopolskim niebie. Zjawisko to często towarzyszy burzom, jakie przechodziły tego dnia nad częścią Polski. Niesamowite zdjęcia chmur otrzymaliśmy na Kontakt 24.

"Krowie wymiona" zawisły nad Wielkopolską

"Krowie wymiona" zawisły nad Wielkopolską

Źródło:
tvnmeteo.pl, Kontakt 24

W ostatnich dniach wielu regionom kraju dokuczały przymrozki. Spowodowały, że winiarze w województwie lubuskim ponieśli ogromne straty. Krzewy przemarzły, nie dało się ich w żaden sposób ogrzać.

Lubuscy winiarze przegrali walkę z przymrozkami. "Straty finansowe będą bardzo duże"

Lubuscy winiarze przegrali walkę z przymrozkami. "Straty finansowe będą bardzo duże"

Źródło:
TVN24

Potężny pożar wybuchł na wysypisku śmieci Ghazipur w Nowym Delhi. Chmura toksycznych oparów spowiła stolicę Indii. Mieszkańcy tego wielomilionowego miasta od kilku dni skarżą się na problemy z oddychaniem.

"Nie jesteśmy w stanie wyjść z domu". Płonie góra śmieci, niebezpieczne opary spowiły miasto

Źródło:
CNN

Chiny wystrzeliły w czwartek w stronę stacji orbitalnej Tiangong trzech tajkonautów. Razem z nimi poleciał danio pręgowany, dzięki któremu Chińczycy chcą dokonać przełomu w hodowli kręgowców w kosmosie.

Rybka akwariowa poleciała w kosmos

Rybka akwariowa poleciała w kosmos

Aktualizacja:
Źródło:
space.com, Reuters

Potężna ulewa uszkodziła ogrodzenie więzienia w mieście Suleja w Nigerii. Uciekło z niego ponad 100 więźniów. Jak dotąd udało się schwytać tylko 10 osób.

Deszcz lał przez kilka godzin. Z więzienia uciekło ponad 100 osadzonych

Deszcz lał przez kilka godzin. Z więzienia uciekło ponad 100 osadzonych

Źródło:
Reuters, Daily Times of Nigeria, Channels TV

U wybrzeży Australii Zachodniej utknęło ponad 100 grindwali. Na miejscu pojawili się wolontariusze, którzy próbowali pomóc zwierzętom. Jak przekazały władze stanowe, część zwierząt zmarła, a podobny los może czekać także resztę.

Ponad 100 grindwali utknęło u wybrzeża, część z nich zmarła

Ponad 100 grindwali utknęło u wybrzeża, część z nich zmarła

Źródło:
Reuters, tvnmeteo.pl

Środkową część Paragwaju w ostatnich dniach nawiedziły ulewne deszcze, w wyniku których zginęły dwie osoby.

70 procent miasta pod wodą, dwie osoby nie żyją

70 procent miasta pod wodą, dwie osoby nie żyją

Źródło:
Reuters, adndigital.com, hoy.com

Australijskie szpitale apelują, aby ofiary ukąszeń przez węże nie przynosiły ze sobą do szpitala jadowitych gadów - poinformował w środę portal Globecho. - Skutkiem wystraszenia lekarzy jest opóźnienie leczenia - przekazał szpital w Bundabergu w prowincji Queensland. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) szacuje, że na świecie każdego roku od ukąszeń węży umiera od 80 do 140 tysięcy osób.

Szpitale apelują do pokąsanych pacjentów: nie przynoście ze sobą węży

Szpitale apelują do pokąsanych pacjentów: nie przynoście ze sobą węży

Źródło:
PAP, businessinsider.com, The Guardian

Pył znad Sahary dotarł do południowej Grecji. Spowodował, że niebo nad Atenami zyskało odcienie brązu i pomarańczy. - Taka intensywność tego zjawiska nie była obserwowana od 2018 roku - powiedział Vassilis Amiridis z Obserwatorium Narodowego w stolicy Grecji.

Pył saharyjski w fazie apogeum. Marsjańskie widoki w Atenach

Pył saharyjski w fazie apogeum. Marsjańskie widoki w Atenach

Źródło:
Reuters