Poradnik dla niedowiarka. Przekonaj się, że Ziemia nie jest płaska na 9 sposobów

Film poklatkowy Ziemi ze stacji kosmicznej
Film poklatkowy Ziemi ze stacji kosmicznej
ESA
Film poklatkowy Ziemi ze stacji kosmicznejESA

Ziemia nie jest płaska, to wiedzą nawet dzieci. Nie potrzeba zakrojonych na wysoką skalę obserwacji, żeby to potwierdzić. Ale wystarczy przejrzeć fora internetowe by stwierdzić, że wątpiących nie brakuje. Oto poradnik w sam raz dla nich.

Koncepcja, że Ziemia wcale nie jest płaska, pojawiła się ponad 2500 lat temu, a już w średniowieczu mało kto z wykształconych ludzi wierzył, że mogłoby być inaczej.

Dziś tym bardziej trudno ten fakt w jakikolwiek sposób podważać. Jednak… Wciąż istnieją pewne jednostki wychodzące przed szereg, dzielnie przeciwstawiając się miliardom. Wystarczy przytoczyć przypadek rapera B.o.B.

"Dwa miasta są od siebie oddalone o 16 mil, a jednak stoją w jednej linii. I gdzie niby jest to słynne zakrzywienie Ziemi? Wyjaśnijcie" - napisał. Raper postanowił zorganizować nawet zbiórkę pieniędzy na wystrzelenie satelity, mającego dowieść jego racji.

No cóż, dowody można uzyskać w inny sposób, w niektórych przypadkach nawet nie wychodząc z domu.

1. Popatrz na Księżyc

Co wspólnego ma Księżyc z teorią płaskiej Ziemi? To, że jego obserwacje mogą tę tezę z łatwością obalić. Wystarczy obserwować cykliczność, czyli zmiany faz naszego satelity. W starożytności było to zagadką na przykład dla Greków.

Do jednych z najbardziej dociekliwych można zaliczyć Arystotelesa. Zauważył, że w trakcie zmian faz Księżyca pada na niego zaokrąglony cień. Pochodzi on od Ziemi, znajdującej się między swoim satelitą, a Słońcem. Nie ma więc wątpliwości, że nasza planeta musi być kulą, a dokładniej - geoidą.

2. Statki i horyzont

Jeżeli kiedykolwiek patrzyłeś na horyzont spacerując po plaży, mogłeś zauważyć ciekawe zjawisko - zbliżające się statki nie tylko "pojawiają" się na morzu, lecz wydają się z niego "wynurzać".

Podobny przykład - wyobraź sobie mrówkę chodzącą po powierzchni pomarańczy, w zasięgu twojego wzroku. Kiedy patrzysz na czubek owocu, zobaczysz, że ciało mrówki powoli pojawia się znad "horyzontu", nie jest ona widoczna przez cały czas, jak miałoby to miejsce, gdyby cytrus był płaski.

Mrówka chodząca po powierzchni pomarańczy (org. Moriel Schottlender/Popular Science)Moriel Schottlender/ TVN Meteo

3. Konstelacje gwiazd

Takie obserwacje po raz pierwszy zostały wykonane przez Arystotelesa. Patrząc na różne konstelacje zauważył ich pozorny ruch na niebie, a w konsekwencji tego znikanie za horyzontem.

Po powrocie z podróży do Egiptu Arystoteles zapisał: "są gwiazdy widoczne w Egipcie i… Cyprze, których nie widać w położonych dalej na północ regionach". To zjawisko może być wytłumaczone tylko wtedy, kiedy ludzie obserwują gwiazdy z poziomu okrągłej powierzchni, jak kontynuował uczony. Zakładał również, że sfera Ziemi nie jest dużych rozmiarów - inaczej efekt nieznacznej zmiany położenia obserwatora nie byłby tak oczywisty.

Im dalej odejdziesz od równika, tym szybciej znane ci konstelacje będą z czasem znikać za horyzontem, będąc zastępowanymi przez inne gwiazdy. Coś takiego nie wydarzyłoby się, gdyby Ziemia była płaska.

Pole widzenia na kulistej powierzchni (org. Moriel Schottlender/Popular Science)Moriel Schottlender/ TVN Meteo

4. Zegar słoneczny

Jeżeli wbijesz patyk w ziemię, rzuci on cień. Cień będzie poruszał się wraz z mijającym czasem. W ten sposób funkcjonują na przykład zegary słoneczne. Jeżeli Ziemia byłaby płaska, wtedy dwa patyki postawione w dwóch różnych miejscach rzucałyby dokładnie taki sam cień. Wniosek jest prosty - ziemia musi być okrągła.

Na podstawie tego eksperymentu żyjący w starożytności Eratostenes dość dokładnie wyliczył obwód naszej planety.

Cienie rzucane na płaskiej powierzchni (org. Moriel Schottlender/Popular Science)Moriel Schottlender/ TVN Meteo

5. Im wyżej, tym dalej

Powszechne uważa się, że zasięg wzroku jest zależny od wysokości, na jakiej się znajdziemy. Krótko mówiąc - im wyżej wejdziesz, tym będziesz widzieć dalej położone miejsca. Zazwyczaj wiążemy to z przeszkodami stojącymi w zasięgu naszego wzroku, ograniczającymi widok - domami, drzewami itp. Ale to nie do końca prawda.

Powierzchnia, którą jesteśmy w stanie zaobserwować, również różni się w zależności od tego, czy znajdujemy się na podłożu płaskim czy kulistym. Z tego pierwszego zawsze zobaczymy mniej niż z drugiego.

6. Hen daleko samolotem

Jeżeli kiedykolwiek leciałeś samolotem, szczególnie na dalekich dystansach, mogłeś zauważyć dwa interesujące fakty na temat samolotów i Ziemi.

Po pierwsze - samoloty mogą przemieszczać się po względnie prostej linii przez długi czas, nie dolatują do żadnej "krawędzi" czy "końca" czegokolwiek. Pomijając aspekt ograniczonych zasobów paliwa, mogłyby oblecieć Ziemię dookoła.

Druga obserwacja jest jeszcze łatwiejsza - zwyczajnie, wyglądając za okno lecąc nad oceanem widać, że horyzont jest zaokrąglony.

7. Nie jesteśmy inni

Ziemia różni się od innych planet, to prawda, jednak są takie cechy, które charakteryzują wszystkie.

Innymi słowy: skoro odkryliśmy tyle planet, w różnych lokalizacjach i biorąc pod uwagę różne kryteria są one do siebie podobne, istnieje bardzo duże prawdopodobieństwo, że dotyczy to również naszej planety. Wszystkie przeprowadzone przez nas obserwacje pokazały, że planety są kuliste

W 1610 roku Galileusz zaobserwował, że satelity Jowisza obracają się wokół niego. Opisał je jako "małe planety obracające się wokół większej". Zobaczył również, że inne ciała niebieskie (Jowisz, Neptun, a później również Wenus) są krągłe i wszystkie krążą wokół Słońca.

8. Istnienie stref czasowych

Podczas gdy w Warszawie jest godzina 17, Słońce zmierza ku zachodowi, w Nowym Jorku mamy wtedy 11, czyli Słońce znajduje się w prawie najwyższym punkcie, jaki osiągnie tego dnia. W Pekinie zaś panuje ciemność, a na zegarkach widnieje godzina 23. Czemu zrobiło się ciemno?

Można to wytłumaczyć jednym krótkim zdaniem - Ziemia jest okrągła i krąży wokół własnej osi. Jeżeli w jednym miejscu świata jest jasno to po przeciwnej - ciemno.

Jeżeli Słońce byłoby umieszczone w specyficzny sposób - żeby w danym momencie oświetlało na płaskiej powierzchni tylko jeden fragment, tak czy siak widzielibyśmy naszą gwiazdę z każdego miejsca. Nawet kiedy nie znajdowałaby się ona bezpośrednio nad naszymi głowami. Jak wiadomo, taka sytuacja się nie zdarza, słońce zawsze znika za horyzontem o określonej godzinie. Jaka jest tego przyczyna? Kulistość!

U nas dzień, gdzie indziej noc - kolejny dowód na kulistość Ziemi (org. Moriel Schottlender/Popular Science)Moriel Schottlender/ TVN Meteo

9. Wyraża więcej niż tysiąc słów

Na koniec - ostatni dowód, ale nie najmniej ważny. Wręcz przeciwnie - to właśnie ta "obserwacja" stanowi niezbyty dowód na kulistość Ziemi.

W ciągu 60 lat eksplorowania kosmosu, wysłaliśmy w kosmos satelity, sondy oraz oczywiście ludzi. Dzięki temu otrzymaliśmy mnóstwo zdjęć przedstawiających naszą planetę. Czemu, nawet jakby się bardzo chciało, nie da się zaprzeczyć, Ziemia na nich je sferyczna. Jak to mówią - obraz wyraża więcej niż tysiąc słów.

Autor: ao/ja / Źródło: popsci.com

Źródło zdjęcia głównego: NASA

Pozostałe wiadomości

Jaka pogoda będzie we Wszystkich Świętych? O tym, co widać w prognozach na drugą połowę października i początek listopada, pisze synoptyk tvnmeteo.pl Arleta Unton-Pyziołek.

Pogoda na Wszystkich Świętych. "Dzisiejsze prognozy są jak kubeł zimnej wody"

Pogoda na Wszystkich Świętych. "Dzisiejsze prognozy są jak kubeł zimnej wody"

Źródło:
tvnmeteo.pl

W Kalifornii obowiązują ostrzeżenia przed silnym wiatrem, lokalnie nazywanym "diabelskim". Charakteryzuje się on ciepłymi, suchymi podmuchami, które przyspieszają rozprzestrzenianie się ognia. Tysiące mieszkańców zostało odciętych od dostaw prądu, a miasta pokryły się warstwą naniesionego przez wiatr pyłu.

Diabelski wiatr w Kalifornii. "Chcemy przekazać ludziom, aby byli ostrożni"

Diabelski wiatr w Kalifornii. "Chcemy przekazać ludziom, aby byli ostrożni"

Źródło:
ABC 7, CBS News, PBS News

Na Florydzie rośnie liczba przypadków zakażenia mięsożerną bakterią Vibrio vulnificus. Nagły skok zachorowań związany jest z przejściem dwóch huraganów, Helene i Milton, oraz przyniesionymi przez nie opadami. Patogen ten może powodować martwicę tkanek, a w niektórych przypadkach zakażenie prowadzi do śmierci.

Wzrost zakażeń mięsożerną bakterią. Winne są huragany

Wzrost zakażeń mięsożerną bakterią. Winne są huragany

Źródło:
CNN, Florida Department of Health, tvnmeteo.pl

Wodny lód na Marsie może tworzyć środowisko przyjazne życiu. Naukowcy przeanalizowali warunki panujące pod pokrywami lodowymi i odkryli, że w niektórych regionach Czerwonej Planety byłyby one wystarczające do podtrzymania życia. Proces, który umożliwiałby mikrobom przetrwanie, możemy obserwować także na Ziemi.

Gdzie mogłoby przetrwać życie na Marsie? Pod takimi strukturami

Gdzie mogłoby przetrwać życie na Marsie? Pod takimi strukturami

Źródło:
PAP, NASA

Ulewne opady nawiedziły w piątek północne Włochy. W Turynie z niepokojem obserwowano stan rzeki Pad - aby zapewnić bezpieczeństwo mieszkańcom, władze zamknęły jej nabrzeże. W sporej części Piemontu obowiązywał alarm hydrologiczny, a opady mogą powrócić.

Poziom wody rósł w oczach. Prognozy są niepewne

Poziom wody rósł w oczach. Prognozy są niepewne

Źródło:
Corriere Della Sera, ANSA

Weekend przyniesie pogodną aurę, miejscami mocniej powieje. Nowy tydzień również przyniesie sporą ilość słońca. Temperatura sięgnie miejscami 20 stopni Celsjusza.

Złota polska jesień jeszcze z nami zostanie. Uwaga - miejscami bardzo silnie powieje

Złota polska jesień jeszcze z nami zostanie. Uwaga - miejscami bardzo silnie powieje

Źródło:
tvnmeteo.pl

Powodzie nawiedziły wschodnią Toskanię. Gubernator tego regionu Eugenio Giani wprowadził w pięciu prowincjach stan wyjątkowy. Doszło też do osunięć ziemi.

Stan wyjątkowy w kilku prowincjach. Ewakuowano ludzi przy pomocy pontonów

Stan wyjątkowy w kilku prowincjach. Ewakuowano ludzi przy pomocy pontonów

Aktualizacja:
Źródło:
ANSA, ENEX

Pogoda na dziś. W sobotę 19.10 dopisze pogodna aura. Termometry pokażą maksymalnie 19 stopni Celsjusza. W górach mocno powieje, porywy wiatru mogą sięgać 100 kilometrów na godzinę.

Pogoda na dziś - sobota, 19.10. Słonecznie, do 19 stopni

Pogoda na dziś - sobota, 19.10. Słonecznie, do 19 stopni

Źródło:
tvnmeteo.pl

Trwa największe w historii zjawisko blaknięcia koralowców. Jak wynika z badań amerykańskiej Narodowej Służby Oceaniczno-Atmosferycznej, do tej pory dotknęło ono około 77 procent raf na świecie. Eksperci ostrzegają, że chociaż blaknięcie jest odwracalne, może poważnie uszkodzić te wrażliwe ekosystemy.

Blaknie 77 procent raf koralowych świata. "Zasięg zjawiska wciąż rośnie"

Blaknie 77 procent raf koralowych świata. "Zasięg zjawiska wciąż rośnie"

Źródło:
Reuters, AFP, NOAA, tvnmeteo.pl

Powodzie, które były następstwem intensywnych opadów, doprowadziły do przerwy w dostawach prądu na południowym wschodzie Francji - poinformowały miejscowe władze. Żywioł wyrządził duże straty materialne.

"To więcej niż roczne opady w Paryżu"

"To więcej niż roczne opady w Paryżu"

Źródło:
PAP

Kometa C/2023 A3, którą od kilku dni mamy okazję oglądać na niebie, dziś wieczorem znów miała towarzystwo w postaci satelitów Starlink. Przez chwilę można było oglądać aż trzy zjawiska astronomiczne jednocześnie, bo niebo rozjaśnia Księżyc w pełni. Na Kontakt24 otrzymaliśmy zdjęcia.

Superksiężyc, Starlinki, kometa. Dzieje się na niebie

Superksiężyc, Starlinki, kometa. Dzieje się na niebie

Aktualizacja:
Źródło:
tvnmeteo.pl

Długie przebywanie w pozycji stojącej nie zmniejsza ryzyka chorób układu sercowo-naczyniowego - wynika z badań przeprowadzonych przez naukowców z Australii i Holandii. Zdaniem ekspertów, stanie może za to zwiększyć ryzyko chorób naczyń krwionośnych.

Stanie zdrowsze od siedzenia? "Może być ryzykowne"

Stanie zdrowsze od siedzenia? "Może być ryzykowne"

Źródło:
PAP, academic.oup.com

Rybitwy gnieżdżące się w dolinie środkowej Wisły żerują nie dalej niż kilka kilometrów od swoich kolonii lęgowych - ustalił zespół naukowców z Krakowa. Okazało się też, że rzadki gatunek rybitwy białoczelnej żeruje praktycznie wyłącznie na płyciznach otaczających wyspy, gdzie ptaki te mają gniazda.

Zbadano zwyczaje rybitw gniazdujących w dolinie środkowej Wisły. Wyniki są zaskakujące

Zbadano zwyczaje rybitw gniazdujących w dolinie środkowej Wisły. Wyniki są zaskakujące

Źródło:
PAP

Tysiące czarnych kulek zostały wyrzucone na plaże w okolicach Sydney. Wstępne badania laboratoryjne wykazały, że zawierają one ropę naftową. Źródło zanieczyszczenia pozostaje nieznane - do momentu jego ustalenia plaże pozostaną zamknięte.

Czarne kule na kultowych plażach. "Niezwykle toksyczna substancja"

Czarne kule na kultowych plażach. "Niezwykle toksyczna substancja"

Źródło:
ABC News, Reuters

Skąd wzięły się meteoryty, które znajdujemy na Ziemi? Dotychczas źródła większości z nich były nieznane. Nieco światła na tę tajemnicę rzuca seria badań, w której naukowcy starali się określić pochodzenie najpowszechniejszych kosmicznych skał. Jak się okazuje, tysiące meteorytów wzięły swój początek w zaledwie kilku punktach Układu Słonecznego.

Spadają na Ziemię, ale skąd pochodzą? Rozwiązano część kosmicznej zagadki

Spadają na Ziemię, ale skąd pochodzą? Rozwiązano część kosmicznej zagadki

Źródło:
PAP, astronomy.com, ScienceAlert

Smog spowił w piątek stolicę Indii. Jakość powietrza w Delhi plasowała się w kategorii "słabej". O tym, że normy były znacznie przekroczone, poinformowały władze.

W stolicy Indii zrobiło się szaro od smogu

W stolicy Indii zrobiło się szaro od smogu

Źródło:
Reuters

Duża, ciemna plama pojawiła się u wybrzeży Zatoki Meksykańskiej na początku października. Naukowcy wyjaśniają, że jest ona powiązana ze zmianami klimatu, ale w dość nieoczekiwany sposób.

Satelita uchwycił ciemną plamę u wybrzeża Florydy. Skąd się wzięła?

Satelita uchwycił ciemną plamę u wybrzeża Florydy. Skąd się wzięła?

Źródło:
Copernicus, tvnmeteo.pl

Przed nami pogodny weekend, który część z nas spędzi, zbierając grzyby. Pamiętajmy o tym, by zbierać tylko te, które dobrze znamy. Jeżeli popełnimy błąd, może nas to kosztować nawet życie. - Pierwsze objawy zatrucia grzybami występują od 4 do 8 godzin od spożycia. Najczęściej w trzeciej, czwartej dobie dochodzi do rozwoju niewydolności wątroby i nerek - podkreślają lekarze z Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego we Wrocławiu.

Objawy zatrucia pojawiają się po kilku godzinach. Do lekarza trzeba zgłosić się natychmiast

Objawy zatrucia pojawiają się po kilku godzinach. Do lekarza trzeba zgłosić się natychmiast

Źródło:
PAP

Kluczowe Obszary Bioróżnorodności (ang. Key Biodiversity Area) są najważniejszymi na Ziemi miejscami pozwalającymi zachować różnorodność gatunków. Brytyjscy eksperci zauważyli, że na dwóch trzecich tropikalnej części tych terenów zaszły wyraźne zmiany w temperaturze. - To niebezpieczny trend - ocenili.

Kluczowe Obszary Bioróżnorodności coraz gorętsze. To poważne zagrożenie

Kluczowe Obszary Bioróżnorodności coraz gorętsze. To poważne zagrożenie

Źródło:
PAP

Nietypową interwencję przeprowadziła policja w Bay Village w amerykańskim stanie Ohio. Funkcjonariusze musieli usunąć z drogi wielką dmuchaną dynię. Nie było łatwo.

Wielka dmuchana dynia "pochłonęła" policjanta

Wielka dmuchana dynia "pochłonęła" policjanta

Źródło:
Reuters

Kolejne dni obfitych opadów deszczu w dużej części Hiszpanii powodują znaczny wzrost poziomu wody w rzekach. W zachodniej prowincji Salamanka zagrożone zalaniem są niektóre domy.

Rzeka wystąpiła z brzegów, domy zagrożone

Rzeka wystąpiła z brzegów, domy zagrożone

Źródło:
ENEX, lagacetadesalamanca.es, tvnmeteo.pl

Ulewy przeszły przez część Omanu, zalewając drogi i budynki. Ucierpiała między innymi stolica kraju. Wody było tak dużo, że niektórzy mieszkańcy musieli się ewakuować.

Ogromne ulewy. Ludzie uwięzieni w domach i samochodach

Ogromne ulewy. Ludzie uwięzieni w domach i samochodach

Źródło:
Reuters, Muscat Daily

Trafiające do oceanów plastikowe przedmioty, takie jak torby na zakupy czy butelki, są regularnie znajdowane w żołądkach wyrzuconych na brzeg wielorybów i innych zwierząt. Naukowcy z amerykańskiego Duke University postanowili sprawdzić, co sprawia, że ssaki morskie je zjadają.

Kawałek plastiku dla wieloryba jest jak ośmiornica

Kawałek plastiku dla wieloryba jest jak ośmiornica

Źródło:
PAP

Silne trzęsienie ziemi nawiedziło w środę południowy wschód Turcji. Kilka budynków częściowo się zawaliło. Moment trzęsienia widać na nagraniach.

Szli ulicą, gdy na ich głowy zaczął spadać gruz

Szli ulicą, gdy na ich głowy zaczął spadać gruz

Aktualizacja:
Źródło:
USGS, Reuters, PAP

Ulewy spowodowały podtopienia i powodzie błyskawiczne, a silny wiatr łamał drzewa we wtorek w południowych Indiach. W niektórych miejscach zamknięto szkoły i siedziby przedsiębiorstw.

Drogi pod wodą i połamane drzewa. Nie przestaje padać

Drogi pod wodą i połamane drzewa. Nie przestaje padać

Źródło:
India Today, Reuters

Naukowcy badają spaw wykonany na pokładzie Międzynarodowej Stacji Kosmicznej. Eksperci przekonują, że to technologia krytyczna dla przyszłego badania kosmosu. Do tej pory w przestrzeni kosmicznej wykonano tylko kilka tego rodzaju eksperymentów.

Eksperyment na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej. "Ta zdolność będzie ważnym elementem"

Eksperyment na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej. "Ta zdolność będzie ważnym elementem"

Źródło:
PAP

Naukowcy odkryli sekretny grobowiec w miejscu wpisanym na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Pod starożytnym Skarbcem Faraona w Jordanii, gdzie kręcono film "Indiana Jones i ostatnia krucjata", odnaleziono grobowiec, a w nim ludzkie szkielety sprzed dwóch tysięcy lat.

Odkryto starożytny grobowiec. W miejscu, gdzie kręcono film o losach Indiany Jonesa

Odkryto starożytny grobowiec. W miejscu, gdzie kręcono film o losach Indiany Jonesa

Źródło:
phys.org, CNN

Za pomocą selektywnej hodowli naukowcy chcą, aby koralowce zbudowały większą tolerancję na ciepło. Jednak na dłuższą metę, jak informują na łamach czasopisma "Nature Communications" eksperci, to nie wystarczy, by uniknąć konsekwencji globalnego ocieplenia, które pogarsza stan zdrowia tych morskich zwierząt.

Wyhodowano koralowce odporniejsze na ciepło

Wyhodowano koralowce odporniejsze na ciepło

Źródło:
PAP, nature.com

Władze rezerwatu Mwea w Kenii podjęły decyzję o relokacji 50 słoni afrykańskich. W pewnym momencie populacja tak się zwiększyła, że zwierzęta przestały się mieścić na terenie parku.

Słoni tak dużo, że przestały się mieścić w rezerwacie. "Zaczęły się błąkać po osiedlach"

Słoni tak dużo, że przestały się mieścić w rezerwacie. "Zaczęły się błąkać po osiedlach"

Źródło:
Reuters