Deportowani w czasie wojny do pracy przymusowej w granicach państwa polskiego sprzed 1 września 1939 r. mogą ubiegać się o rekompensatę - wynika z wyroku Trybunału Konstytucyjnego.
Trybunał uznał, że obowiązujące przepisy ustawy o świadczeniu pieniężnym przysługującym osobom deportowanym są niezgodne z konstytucją. Dotąd o rekompensatę mogły ubiegać się jedynie osoby wywiezione do pracy przymusowej poza granice Polski.
Według Trybunału, deportowani w granicach państwa polskiego powinni być traktowani tak samo.
Deportowani w czasie wojny do pracy przymusowej w granicach państwa polskiego sprzed 1 września 1939 r. mogą ubiegać się o rekompensatę. Trybunał Konstytucyjny
Trybunał zaznaczył, że ustawodawca na nowo powinien określić definicję pracy przymusowej, uwzględniając osoby wywiezione do pracy w granicach terytorium państwa polskiego.
Zdanie odrębne do wyroku zgłosiła sędzia Ewa Łętowska.
O odszkodowaniu decyduje miejsce deportacji
Wniosek o zbadanie konstytucyjności przepisów ustawy o świadczeniu pieniężnym przysługującym osobom deportowanym skierował do TK Rzecznik Praw Obywatelskich.
Zgodnie z art. 2 par. 2 tej ustawy, deportacją jest wywiezienie do pracy przymusowej na okres co najmniej sześciu miesięcy z terytorium RP w granicach sprzed 1 września 1939. Chodzi o pracę wykonywaną na terytoriach III Rzeszy i terenach przez nią okupowanych w okresie wojny w latach 1939-1945 oraz Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich i terenów przez niego okupowanych w okresie od 17 września 1939 do 5 lutego 1946 roku, a po tym okresie - do roku 1948 na terytorium obecnego państwa polskiego.
Oznacza to, że decydującym kryterium przyznawania uprawnień do nabycia świadczenia pieniężnego stało się miejsce, z którego, lub do którego nastąpiła deportacja.
Ustawa sprzeczna z zasadą równości
Zdaniem RPO, ustawa dyskryminuje osoby wywiezione do pracy przymusowej w granicach terytorium państwa polskiego. W ocenie RPO, kontrowersje budzi też kwestia dzieci, które były wywożone wraz z rodzicami, oraz dzieci, które urodziły się już w miejscu wykonywania pracy przymusowej przez matkę. RPO zwraca uwagę, że świadczenia z tytułu pracy niewolniczej na rzecz III Rzeszy i ZSRR nie zostały przyznane wszystkim obywatelom polskim, którzy doznali represji w szczególnych warunkach.
Ogółem z terenów, zajętych przez III Rzeszę deportowano bądź wysiedlono z rodzinnych miejscowości 1,7 mln Polaków, osoby zamieszkujące tereny nie należące przed II wojną światową do RP stanowiły niewielki odsetek z nich. Z terenów, zajętych przez ZSRR deportowano około 700 - 800 tys. ludzi
Zdaniem wnioskodawcy, przyjęcie powyższych kryteriów różnicujących prawo deportowanych do rekompensaty jest sprzeczne z konstytucyjną zasadą równości. Odmawia bowiem prawa do świadczenia osobom wykonującym pracę przymusową w podobnych warunkach.
Źródło: PAP
Źródło zdjęcia głównego: TVN24