Przychód a dochód – czym się różnią? Od której wartości płaci się podatek?

Źródło:
TVN24 Biznes
Premier: podatki w Polsce będzie się płaciło od poziomu 30 tysięcy złotych zarobków rocznie
Premier: podatki w Polsce będzie się płaciło od poziomu 30 tysięcy złotych zarobków rocznieTVN24
wideo 2/6
Premier: podatki w Polsce będzie się płaciło od poziomu 30 tysięcy złotych zarobków rocznieTVN24

Dochód i przychód to pojęcia często pojawiające się choćby w kontekście rozliczeń podatkowych. Pojęcia te mają znacząco różne znaczenie i znajomość tych różnic jest ważna dla uniknięcia pomyłek i finansowych konsekwencji. Czym różni się przychód od dochodu? Kiedy różnica ta ma szczególne znaczenie?

Przychód to całość uzyskiwanych pieniędzy i innych świadczeń. Po odjęciu od niego kosztów uzyskania otrzymuje się dochód, czyli zysk.Koszty uzyskania przychodu są różne w zależności od charakteru pracy i rodzaju umowy.Przychód i dochód mają duże znaczenie m.in. w przepisach podatkowych.Podatek dochodowy co do zasady nalicza się od dochodu, a nie przychodu.

Dochód a przychód

Przychód i dochód są podstawowymi pojęciami ekonomicznymi i powszechnie stosuje się je na gruncie polskiego prawa, m.in. w zakresie rozliczeń podatkowych. 

Definicję przychodu znaleźć można w art. 11 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizyczny. Zgodnie z nią przychodem są „otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń”.

Definicję dochodu zawiera z kolei art. 7 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych. Zgodnie z nią dochodem jest „nadwyżka sumy przychodów uzyskanych z tego źródła przychodów nad kosztami ich uzyskania, osiągnięta w roku podatkowym”.

Przychód – co to jest?

Ustawowe definicje jednak w mało czytelny sposób wskazują na różnice pomiędzy przychodem i dochodem. W największym uproszczeniu przychód to całość środków, jakie otrzymuje dana osoba, z tytułu m.in.:

– wykonywanej pracy, – prowadzonej działalności, – wynajmu, – sprzedaży.

Będzie to więc zarówno wynagrodzenie za pracę, jak i inne pieniądze, towary lub świadczenia w naturze, jakie dana osoba otrzymuje.

Dochód, przychód – różnice

Przychód w praktyce nie stanowi jednak pełnej informacji o środkach, którymi ta osoba może dysponować. Nie uwzględnia on bowiem kosztów, jakie osoba ta musiała ponieść, aby przychód ten uzyskać. Wiele źródeł przychodu wymaga bowiem wcześniej poniesienia określonych inwestycji, np. wykonanie usługi transportowej wymaga posiadania i utrzymywania środka transportu, a także poniesienia kosztów jego ubezpieczenia i zatankowania.

W związku z tym pojawia się pojęcie dochodu jako środków rzeczywiście pozostających do dyspozycji danej osoby, czyli zysku. Dochód stanowi więc przychód pomniejszony o koszty jego uzyskania. Oznacza to, że nie zawsze, gdy osiągany jest przychód, pojawia się również dochód – występuje on jedynie, gdy przychód jest wyższy niż koszty. W przeciwnym przypadku mamy do czynienia ze stratą.

Przykładowo, jeżeli sprzedanie ręcznie wykonanej ozdobnej miski przyniosło autorowi 100 zł, ale koszt jej wyprodukowania wynosił 60 zł, przychodem w tej sytuacji będzie kwota 100 zł, natomiast dochodem tylko 40 zł, a więc kwota, która stanowi zysk z całej transakcji. Jeżeli natomiast koszt wynosiły 120 zł, zamiast dochodu odnotowano by stratę w wysokości 20 zł.

Koszty uzyskania przychodu

Aby określić dochód, konieczne jest wcześniej prawidłowe wyliczenie kosztów uzyskania przychodu. 

Definicję tych kosztów znaleźć można w art. 22 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizyczny: „Kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów”. Artykuł ten zawiera również wykaz tego, co stanowi, a co nie może stanowić kosztów uzyskania przychodu.

Istnieje przy tym znacząca różnica pomiędzy wyliczeniem kosztów uzyskania przychodu u osób prowadzących działalność gospodarczą i osób zatrudnionych na umowę o pracę. Przedsiębiorcy samodzielnie wyliczają swoje koszty uzyskania przychodu zgodnie z wykazem z art. 22, w praktyce uzyskując ich rzeczywistą wysokość. 

Natomiast osoby zatrudnione na umowę o pracę nie wyliczają co miesiąc swoich kosztów uzyskania przychodu – zajmuje się tym za nie płatnik ich składek, czyli pracodawca.

Przychód a dochód pracownika

Pojęcia przychodu i dochodu szczególnie często pojawiają się w zakresie prawa podatkowego. Podatek dochodowy, zgodnie ze swoją nazwą, co do zasady naliczany jest jedynie od dochodu – a więc nie płaci się go od kosztów uzyskania przychodu. 

W związku z tym wyróżnić można dwa rodzaje dochodu:

dochód brutto, czyli nadwyżka przychodów nad kosztami ich uzyskania przed opodatkowaniem, – dochód netto, czyli nadwyżka przychodów nad kosztami ich uzyskania po opodatkowaniu.

Zaliczki na poczet podatku dochodowego najczęściej odprowadzane są co miesiąc, a ich podsumowania dokonuje się w rocznej deklaracji podatkowej PIT

W nielicznych, określonych ustawą przypadkach podatek dochodowy nalicza się jednak nie od dochodu, ale od przychodu. Sytuacja taka ma miejsce m.in. w przypadku przychodów od dywidend czy w postaci odsetek. Przychód uznaje się w tych przypadkach za tożsamy z dochodem. 

Również niektórzy przedsiębiorcy mogą wybrać opodatkowanie ryczałtowe od przychodów ewidencjonowanych, mając wówczas niższą stawkę podatku, ale tracąc możliwość odliczania kosztów uzyskania przychodu.

Obliczanie wypłaty

Kwestia przychodów i dochodów ma przełożenie na wysokość wynagrodzenia faktycznie wpływającego na rachunek podatnika. 

Po odliczeniu od przychodu kosztów uzyskania przychodu – samodzielnie w przypadku przedsiębiorców lub wykonanym przez pracodawcę w przypadku zatrudnionych na umowę o pracę – uzyskuje się swoje wynagrodzenie brutto. Wynagrodzenie to następnie należy pomniejszyć o podatek dochodowy oraz należne składki, uzyskując w ten sposób wynagrodzenie netto – a więc pensję na rękę.

Akty prawne: Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizyczny, Ustawa z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych, Ustawa z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne

Autorka/Autor:red.

Źródło: TVN24 Biznes

Źródło zdjęcia głównego: konkret24

Pozostałe wiadomości

W czerwcu Joanna Tyrowicz, członkini Rady Polityki Pieniężnej, wnioskowała o podwyżkę stóp procentowych o 250 punktów bazowych. Wniosek został jednak odrzucony przez pozostałych członków RPP - poinformował Narodowy Bank Polski.

Propozycja dużej podwyżki stóp procentowych. Wyniki głosowania

Propozycja dużej podwyżki stóp procentowych. Wyniki głosowania

Źródło:
PAP, tvn24.pl

Premier Donald Tusk ocenił, że polityków PiS złości, że Polska "wywalczyła w Brukseli najwięcej pieniędzy ze wszystkich państw UE" i są oni "zawsze gotowi zatruć radość z polskich zwycięstw". Przedstawiciele PiS uważają, że propozycja kolejnego budżetu UE nie jest korzystna dla Polski.

Premier: są zawsze gotowi zatruć radość z polskich zwycięstw

Premier: są zawsze gotowi zatruć radość z polskich zwycięstw

Źródło:
PAP

Ponad 324 tysiące przekroczeń prędkości zarejestrowały w pierwszym półroczu 2025 roku fotoradary działające pod nadzorem Głównego Inspektoratu Transportu Drogowego. Najwięcej takich sytuacji odnotowano w stolicy Polski. Z kolei odcinkowy pomiar prędkości z największą liczbą wykroczeń znajduje się na dolnośląskim odcinku A4 między Kostomłotami a Kątami Wrocławskimi.

Postrach kierowców na autostradzie. Prawie 25 tysięcy naruszeń

Postrach kierowców na autostradzie. Prawie 25 tysięcy naruszeń

Źródło:
PAP

Prezydent Donald Trump ogłosił, że Coca-Cola, po rozmowie z nim, zgodziła się używać cukru trzcinowego w swoich napojach sprzedawanych w USA. Firma nie potwierdziła tych doniesień. Obecnie napoje koncernu słodzone są w Stanach Zjednoczonych syropem glukozowo-fruktozowym.

Trump interweniuje w sprawie składu coca-coli. "Zgodzili się"

Trump interweniuje w sprawie składu coca-coli. "Zgodzili się"

Źródło:
PAP

Sąd Najwyższy Korei Południowej podtrzymał w czwartek wyrok uniewinniający prezesa koncernu Samsung Electronics Co. Ltd. Li Dze Jonga, oskarżonego o manipulowanie cenami akcji i oszustwa księgowe w związku z głośną sprawą fuzji dwóch spółek zależnych Samsunga w 2015 roku.

Prezes giganta uniewinniony. Był oskarżony o oszustwa i manipulacje

Prezes giganta uniewinniony. Był oskarżony o oszustwa i manipulacje

Źródło:
PAP

Oszczędności posiada 83 procent Polaków. Są jednak one tak niewielkie, że co trzecia osoba utrzymałaby się dzięki nim maksymalnie przez miesiąc. Brak oszczędności zadeklarowało 17 procent Polaków. Tak wynika z badania "Skala i cele gromadzenia oszczędności przez Polaków", realizowanego na zlecenie Rejestru Dłużników BIG InfoMonitor.

Co trzeci Polak utrzyma się maksymalnie przez miesiąc

Co trzeci Polak utrzyma się maksymalnie przez miesiąc

Źródło:
tvn24.pl

Polacy coraz ostrożniej podchodzą zarówno do zakupu jak i budowy domów jednorodzinnych. Rynek może zareagować korektą cen - informuje "Puls Biznesu".

Rynek "w stanie hibernacji". Ceny sięgnęły sufitu

Rynek "w stanie hibernacji". Ceny sięgnęły sufitu

Źródło:
PAP

Polska największym beneficjentem największego w historii budżetu Unii Europejskiej - podkreślił w środę minister finansów Andrzej Domański. Komisja Europejska zaproponowała budżet na lata 2028-2034 w wysokości 2 bilionów euro. Szef resortu finansów dodał, że rosną między innymi nakłady na bezpieczeństwo, rolnictwo i innowacje.

Jest propozycja unijnego budżetu. "Polska największym beneficjentem"

Jest propozycja unijnego budżetu. "Polska największym beneficjentem"

Źródło:
PAP

Platforma rezerwacyjna Booking.com planuje zwolnić około tysiąca pracowników, między innymi w Amsterdamie. Cięcia mają poprawić efektywność i uprościć strukturę spółki. Nie podano, w których krajach poza Holandią dojdzie do redukcji etatów.

Nawet tysiąc osób do zwolnienia. Cięcia w popularnej platformie

Nawet tysiąc osób do zwolnienia. Cięcia w popularnej platformie

Źródło:
PAP

Skupiająca największe organizacje przedsiębiorców w Polsce Rada Przedsiębiorczości zaapelowała o pilne podjęcie działań wspierających Grupę Barlinek po ataku rosyjskich dronów na fabrykę w Winnicy. "Konieczne jest natychmiastowe zapewnienie bezpośredniej pomocy finansowej oraz uruchomienie systemowych rozwiązań" - czytamy.

Rada Przedsiębiorczości apeluje w sprawie wsparcia Grupy Barlinek

Rada Przedsiębiorczości apeluje w sprawie wsparcia Grupy Barlinek

Źródło:
tvn24.pl

W środę Donald Trump oświadczył, że nie zamierza zwalniać szefa Rezerwy Federalnej Jerome'a Powella. Zdementował w ten sposób doniesienia o poszukiwaniu jego następcy przez Biały Dom. Wcześniej prezydent USA wielokrotnie groził Powellowi utratą stanowiska, nazywając go "kretynem".

"Wysoce nieprawdopodobne". Trump dementuje

"Wysoce nieprawdopodobne". Trump dementuje

Źródło:
PAP

W środę do rządowego wykazu prac legislacyjnych trafiła informacja o projekcie rozporządzenia dotyczącym podwyżki wskaźnika waloryzacji rent i emerytur na 2026 rok. Propozycja rządu zakłada, że wskaźnik pozostanie na najniższym poziomie przewidzianym przez przepisy.

O tyle mają wzrosnąć emerytury. Propozycja rządu

O tyle mają wzrosnąć emerytury. Propozycja rządu

Źródło:
PAP

We wtorek, 22 lipca, akcje Rafako zostaną wycofane z obrotu na Giełdzie Papierów Wartościowych - podała w środę GPW. Upadłość firmy w grudniu 2024 roku została ogłoszona przez sąd.

Znana polska spółka znika z giełdy. Padła data

Znana polska spółka znika z giełdy. Padła data

Źródło:
PAP

Co Polacy trzymają na klatkach schodowych? - Kanistry z benzyną, pozostałości po remoncie, rowery i hulajnogi. Jakby był pożar, to uciekając, przewrócimy się też o stare meble, worki z ciuchami czy o śmieci - słyszymy od administratorki budynku w Poznaniu. - Farby, lakiery czy meble mają potężną łatwopalność. Jest blisko do katastrofy - przestrzega Rafał Zarzycki, wiceprezes Polskiej Izby Inżynierów Budownictwa.

Tak mieszkamy. "Jest blisko do katastrofy"

Tak mieszkamy. "Jest blisko do katastrofy"

Źródło:
TVN24+

Inflacja bazowa liczona po wyłączeniu cen żywności i energii w czerwcu 2025 roku wyniosła 3,4 procent rok do roku, wobec 3,3 procent przed miesiącem - podał Narodowy Bank Polski.

Inflacja bazowa w Polsce. Znamy najnowsze dane

Inflacja bazowa w Polsce. Znamy najnowsze dane

Źródło:
tvn24.pl

Inflacja w Wielkiej Brytanii wzrosła do 3,6 procent rok do roku - podał w środę Brytyjski Urząd Statystyk Narodowych (ONS). To najwyższy poziom od stycznia 2024 roku, napędzany przede wszystkim wolniejszym spadkiem cen paliw oraz wzrostem cen żywności.

Zaskakujące dane z Wielkiej Brytanii. "Gwałtowny wzrost"

Zaskakujące dane z Wielkiej Brytanii. "Gwałtowny wzrost"

Źródło:
PAP

Naczelny Sąd Administracyjny uwzględnił dwie skargi prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych i orzekł, że ewentualne przyszłe roszczenia byłego klienta banku nie stanowią podstawy do przetwarzania jego danych osobowych oraz że bank nie ma prawa przetwarzać tych danych, jeśli umowa nie została zawarta - poinformował w środę UODO.

Dane klientów pod ochroną. Dwa wyroki w sprawie działań banków

Dane klientów pod ochroną. Dwa wyroki w sprawie działań banków

Źródło:
PAP

Francuski premier François Bayrou wyszedł z propozycją ograniczenia ilości świąt państwowych. W ten sposób chce przyczynić się do pobudzenia gospodarki i ograniczenia długu publicznego, jego pomysł nie spotkał się jednak z entuzjastycznym przyjęciem w kraju.  

Premier szuka oszczędności, chce zlikwidować dwa święta

Premier szuka oszczędności, chce zlikwidować dwa święta

Źródło:
BBC, The Guardian, Reuters

Ponad 1,1 miliona rodziców zgłosiło się po wypłatę świadczenia z programu Dobry start na wyprawkę szkolną dla dzieci - poinformował w środę Zakład Ubezpieczeń Społecznych.

Ponad milion wniosków, poszły pierwsze przelewy

Ponad milion wniosków, poszły pierwsze przelewy

Źródło:
PAP

1 stycznia 2026 roku w Polsce pojawić się ma sześć nowych miast. Taki status, według projektu rozporządzenia przygotowanego przez Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji, otrzymają miejscowości w województwach: mazowieckim, lubelskim, opolskim i śląskim.

Nowe miasta na mapie Polski

Nowe miasta na mapie Polski

Źródło:
PAP

Nawet 50 tysięcy złotych, do tego odsetki. Tyle będą musieli dopłacić niektórzy przedsiębiorcy, korzystający z mrożenia cen energii. Warunkiem skorzystania z obniżonych stawek było złożenie odpowiedniego oświadczenia, na co był czas do końca czerwca.

Spóźnialscy słono dopłacą do prądu

Spóźnialscy słono dopłacą do prądu

Źródło:
PAP

Mam to przedyskutowane z ludźmi, którzy pracowali nad tym od miesięcy. Przedstawię koncepcję podatku cyfrowego premierowi. Ona będzie na przełomie lipca i sierpnia - powiedział w TVN24 wicepremier i minister cyfryzacji Krzysztof Gawkowski.

Nowy podatek w Polsce? "Przedstawię koncepcję premierowi"

Nowy podatek w Polsce? "Przedstawię koncepcję premierowi"

Źródło:
tvn24.pl

We wtorkowym losowaniu Lotto rozbito kumulację. Jeden z graczy wygrał niemal 27 milionów złotych. Z komunikatu Totalizatora Sportowego wynika, że kupon został wysłany w Lesznie. Oto wyniki Lotto i Lotto Plus z 15 lipca 2025 roku.

Ogromna wygrana w Lotto. Podano, gdzie padła

Ogromna wygrana w Lotto. Podano, gdzie padła

Aktualizacja:
Źródło:
tvn24.pl