Kiedy zagłosujemy? Kto odpowiada za wyborczy chaos? "Debata Faktów"

Program "Debata Faktów: kiedy wybory?" zakończył się. Dziękujemy za uwagę.

Giertych: jeżeli będzie okazja, żeby uczestniczyć w wyborach w lipcu, to opozycja ma prawo sądzić, że jeśli dojdzie do drugiej tury to kandydat opozycyjny może wygrać.

Kalisz: te wybory się zakończyły, ale przez to nie było głosowania, państwo w stosunku do wszystkich kandydujących osób ponosi odpowiedzialność.

Kalisz: uchwała PKW jest początkiem do tego, żeby zarówno w drodze przed Sądem Najwyższym, jak i przed sądami cywilnymi dochodzić swoich praw przez komitety wyborcze.

Giertych: apeluję do kandydatów, by zaprzestali mówienia o bojkocie, oczywiście jeśli te wybory będą takie, żeby wszyscy obywatele mogli głosować.

Giertych: jeżeli decyzja PKW się utrzyma i jeżeli będzie prawo wyborcze, które umożliwi nam iść w lipcu do wyborów, to idziemy w lipcu do wyborów i wyrzucamy Andrzeja Dudę z pałacu prezydenckiego i to jest mój apel. My obywatele, my Polacy.

Kalisz: możliwe jest zrzeczenie się urzędu przez pana prezydenta i w takim przypadku pani marszałek Sejmu miałaby 14 dni na ustalenie nowej daty wyborów.

Kalisz: to rozwiązanie nie ma podstaw w dzisiaj obowiązującym prawie. PKW zastosowało ustawę o wyborze prezydenta i kwestię, kiedy jest tylko jeden kandydat. Ale my przecież nie mieliśmy takiej sytuacji.

Hermeliński: dzisiaj PKW zakończyła głosowanie, które miało mieć miejsce. Liczę na to, że politycy, bo na nich spoczywa ciężar uchwalenia dobrego prawa, nie będą tego robili tak jak do tej pory, że ta procedura będzie przyzwoita, że zaciągnięte zostaną opinie konstytucjonalistów i że ta procedura będzie zwarta, bo czasu jest niewiele.

Hermeliński: jestem spokojniejszy, bo liczę na to, że uda się przygotować dobre prawo będące podstawą do wyborów prezydenckich.

Hermeliński: najważniejsze jest to, że to będą całkiem nowe wybory. Te zostały już dzisiaj zakończone.

Hermeliński: wyznaczanie terminu 23 maja byłoby powrotem do tego, czego wszyscy chcieliśmy uniknąć.

Hermeliński: wybory muszą być zorganizowane od nowa. PKW musi zaopiniować kalendarz wyborczy dostosowany do nowego prawa.

Hermeliński: Sąd Najwyższy nie może orzekać o nieważności czegoś co się nie odbyło. PKW podjęło dobrą decyzję.

Na pytania po uchwale Państwowej Komisji Wyborczej odpowiada sędzia Wojciech Hermeliński.

Kalisz: mamy wiele przestępstw natury karnej. Począwszy od przekroczenia uprawnień, poprzez artykuły z rozdziału o przestępstwach przeciw Rzeczpospolitej.

Kalisz: odpowiedzialność zarówno przed Trybunałem Stanu czy odpowiedzialność konstytucyjna jest tutaj oczywista, tutaj mieliśmy wielokrotnie delikty konstytucyjne. Pani marszałek Sejmu ustaliła kalendarz wyborów, a nie ma wyborów.

Giertych: jest oczywiste, że drukowanie kart bez podstawy prawnej jest przestępstwem, które powinno być ścigane z urzędu. Wiele razy mówimy o odpowiedzialności polityków za czyny zabronione, które są dokonywane na naszych oczach, ale faktem jest, że ta odpowiedzialność powinna być faktyczna, a nie iluzoryczna.

Kolejnymi gośćmi programu są: adwokat i były wicepremier Roman Giertych oraz adwokat i były szef MSWiA Ryszard Kalisz.

Bodnar: naprawdę musimy zrobić wszystko, żeby pozostać w Unii Europejskiej. Obecnie jesteśmy na takim etapie, że lekceważone są wyroki Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Prawny polexit dzieje się na naszych oczach i jeśli nic z tym nie zrobimy on się faktycznie dokona.

Bodnar: być może następuje przełom, od którego nie będzie odwrotu. Nie bez przyczyny te wybory były tak symboliczne i stanowiły o przyszłości Polski. Mam nadzieję, że te które będą, będą faktycznie demokratyczne.

Bodnar: mam obawę, że sytuacja stabilności gospodarczej, że obniżał się poziom bezrobocia, to powodowało, że chyba nie czuliśmy, że coś tracimy i że standardy, do których byliśmy przyzwyczajeni zaczynają zanikać.

Bodnar: nie bez przyczyny ostatni raport Freedom House określa Polskę jako nieskonsolidowaną demokrację i on się świetnie zbiegł z tym co się stało, czyli że zaplanowane wybory się nie odbyły.

Bodnar: zamierzam przedstawić mój raport o wyborach Państwowej Komisji Wyborczej.

Bodnar: władza z uporem brnęła do tego, żeby wybory się odbyły. Łamali przy tym wszystkie możliwe standardy i procedury.

Bodnar: obywatelom należy się odpowiedź, kto za to odpowiada.

Bodnar: nie powinniśmy przechodzić do porządku dziennego nad tym, że wybory się nie odbyły.

Bodnar: moja kadencja kończy się 9 września 2020 roku i do tego czasu będę Rzecznikiem Praw Obywatelskich, a obecna sytuacja pokazuje jak ważna jest stabilność na tym urzędzie. Mój zespół jest w pełnej gotowości, reagujemy z godziny na godzinę i tak będzie do końca mojej kadencji.

Gościem kolejnej części programu "Debata Faktów: kiedy wybory?" jest Rzecznik Praw Obywatelskich Adam Bodnar.

Sośnierz: trudno czynić zarzuty, że ktoś w tak niestabilnej sytuacji próbuje dać radę.

Nitras: wszyscy, którzy zrobili Polsce, to co zrobili, którzy narazili nas na wstyd, przez których mamy kryzys, muszą zostać ukarani.

Nitras: nie może nikt robić wyborów pod ustawę, którą ktoś kiedyś przegłosuje.

Nitras: znam Jarosława Gowina wiele lat i szanuję go jako polityka. Wykazał charakter, pomógł nam, bo to my walczyliśmy z majowym terminem wyborów. Parlament jest miejscem sporów, ale musi być też miejscem wypracowywania porozumienia. Potrzeba odłożyć na bok sprawę wyborów, żeby w normalnej atmosferze poradzić sobie z epidemią. Każdy głos, który mówi o próbie porozumienia jest ważnym głosem.

Sośnierz: podziwiam stalowe nerwy Jarosława Gowina w wielu rozmowach i to jemu zawdzięczamy stabilizację.

Sośnierz: Porozumienie musiałoby opuścić koalicję rządową, gdyby porozumienie między Jarosławem Kaczyńskim i Jarosławem Gowinem zostało zerwane. Na szczęście tego uniknęliśmy.

Nitras: w walce z wirusem decyzje były przypadkowe, teraz rządzi chaos.

Sośnierz: w pierwszy dniach pandemii wszyscy się pogubili, ciężko było wybrać odpowiedni model walki z wirusem.

Sośnierz: nie mamy żadnych racjonalnych podstaw żeby luzować rygory.

Sośnierz: pozwoliliśmy sobie na najdroższy model walki z koronawirusem.

Nitras: trzeba mówić co jest ważne. Dzisiaj ważne jest poradzenie sobie z pandemią, by zrobić wszystko, żeby kryzys gospodarczy był jak najmniejszy.

Nitras: gdyby politycy PiS wypracowali wspólne stanowisko, to mają wszystkie instrumenty żeby to zrobić. Oni po prostu pokłócili się o władzę.

Nitras: w zamkniętych pomieszczeniach na Nowogrodzkiej gra się Polską. Oni mają interes Polski gdzieś z boku, oni walczą między sobą.

Sośnierz: według Porozumienia nie będzie wyborów w maju, będą prawdopodobnie na przełomie czerwca i lipca.

Sośnierz: wczorajsze rozważania pogłębiły nasz niepokój, ale udało się i Porozumienie ma w tym swój udział, że te wybory odbędą się w czasie, kiedy będą mogły się odbyć.

Sośnierz: dobrze, że te wybory dzisiaj się nie odbyły.

Nitras: wiem, że Polsce potrzeba odpowiedzialnych polityków, którzy wiedzą, że odpowiedzialność przed konstytucją i obywatelami jest najważniejsza.

Nitras: jestem zły, bo tak niewiele brakowało byśmy w tych dniach mieli normalnego prezydenta, który stabilizowałby sytuację, a nie prezydenta, który nie ma nic do powiedzenia.

Kolejnymi gośćmi programu są: poseł Koalicji Obywatelskiej Sławomir Nitras oraz poseł Porozumienia i były prezes Narodowego Funduszu Zdrowia Andrzej Sośnierz.

Komorowski: chciałbym żeby Polska odzyskała dobrą opinię, którą ma popsutą dziś na całym świecie. Jesteśmy na krawędzi, by świat uznał nas za kraj niedemokratyczny.

Komorowski: nie chciałbym znowu uczestniczyć w sytuacji, w której trzeba powiedzieć, że te wybory są niedemokratyczne i powiedzieć, że należy nie iść na głosowanie.

Komorowski: w czasie wyborów bywa, że zajęcie słusznego stanowiska nie niesie politycznie do sukcesu. Małgorzata Kidawa-Błońska jako jedyna miała odwagę, żeby powiedzieć jak sprawy stoją. Inni kandydaci z jednej strony narzekali, ale z drugiej strony nie mieli odwagi, by zawiesić kampanię na znak protestu.

Komorowski: odnoszę wrażenie, że obecnej władzy zależy żeby te wybory odbyć jak najszybciej, bo upływ czasu przyniesie różnego rodzaju rozczarowania opinii publicznej ze względu na epidemię i problemy gospodarcze.

Komorowski: czekam na to, że opozycja demokratyczna podejmie próbę wypracowania wspólnego stanowiska w sprawie wyborów.

Komorowski: poczekam z nadzieją w sercu na zapowiedziane zmiany w nieszczęsnej ustawie o wyborach korespondencyjnych. Polskie prawo i dobry zwyczaj demokratyczny mówi, że nie powinno się wprowadzać zmian w ordynację wyborczą później niż pół roku przed wyborami.

Komorowski: spodziewam się, że poprzez przywrócenie roli PKW otworzy się procedura normalnych wyborów, to znaczy kalendarza wyborczego, powołania komitetów, zgłoszenia kandydatów i przede wszystkim szansa na przeprowadzenie kampanii wyborczej. Jedynym kandydatem, który mógł na szeroką skalę prowadzić polityczny lans to był prezydent Andrzej Duda. Inni nie mogli prowadzić żadnej kampanii.

Komorowski: ustawę o wyborach korespondencyjnych powinno się głęboko zmienić.

Komorowski: gdyby pięć lat nie psuto ustroju, dziś byłby spokój.

Komorowski: mamy stan absolutnie nadzwyczajny, ale władza wolała naruszyć konstytucję niż wykonać ustawowe prawo, które jej przysługuje.

Komorowski: wolałbym moim wnukom nie tłumaczyć tego co stało się 10 maja, bo tego się wytłumaczyć nie da.