W wyborach do Sejmu Polska podzielona jest na 41 okręgów. Z każdego z nich wybrana zostanie określona liczba posłów - od 7 do 20. Wyjaśniamy, czym są okręgi wyborcze do Sejmu, w jaki sposób sprawdzić swój okręg oraz jak będą przeliczane głosy na mandaty poselskie.
15 października 2023 roku odbędą się wybory parlamentarne. W głosowaniu wybranych zostanie 460 posłów i 100 senatorów. Na potrzeby wyborów do Sejmu i Senatu Polska podzielona jest na okręgi, czyli jednostki podziału terytorialnego. Wybory do Sejmu przeprowadzane są w okręgach wielomandatowych, co oznacza, że z danego okręgu może zostać wybranych wielu przedstawicieli. Nad przeprowadzeniem wyborów w poszczególnych okręgach czuwają okręgowe komisje wyborcze.
Okręgi wyborcze do Sejmu
W wyborach do Sejmu Polska podzielona jest na 41 okręgów wyborczych, które obejmują obszar części lub całości województw. To, do którego z nich należy nasza miejscowość, można sprawdzić na stronie Państwowej Komisji Wyborczej. Po kliknięciu w dany okręg można sprawdzić jaki jest dokładny zasięg danego okręgu, wraz z liczbą mandatów jaką się w nim wybiera, ale przede wszystkim listy kandydatów poszczególnych ugrupowań i dane osób które z nich kandydują - z informacjami dotyczącymi ich zawodu, miejsca zamieszkania i przynależności do partii lub poparcia partii.
Z każdego okręgu wybierana jest określona liczba posłów. Na przykład z najmniejszego polskiego okręgu - nr 28 (obejmującego powiat częstochowski, kłobucki, lubliniecki, myszkowski oraz Częstochowę) - zostanie przyznanych 7 mandatów. Z kolei z największego okręgu - nr 19 (Warszawa) - zostanie przyznanych 20 mandatów.
W teorii podział mandatów w wyborach parlamentarnych związany jest z liczbą mieszkańców danego okręgu. Wielu specjalistów zwraca jednak uwagę, że liczba mandatów w ostatnich latach przestała odpowiadać liczbie mieszkańców. Według samej PKW w 11 okręgach wyborczych należy zmniejszyć liczbę mandatów o jeden, w dziewięciu o jeden zwiększyć, a w jednym zwiększyć aż o dwa. Inicjatywę PKW odrzuciła jednak partia rządząca, dlatego po październikowych wyborach jedni obywatele będą nadreprezentowani, a inni niedoreprezentowani.
ZOBACZ TEŻ: Jak sprawdzić swój okręg w wyborach do Senatu?
Metoda d'Hondta - przeliczanie mandatów
Sposób przeliczania głosów na mandaty w wyborach do Sejmu nazywany jest metodą d'Hondta. Aby dany komitet wyborczy mógł uczestniczyć w podziale mandatów, musi najpierw przekroczyć próg wyborczy, czyli uzyskać min. 5 proc. głosów w przypadku komitetu pojedynczej partii i minimum 8 proc. w przypadku komitetu koalicyjnego (w skali całego kraju).
Dokładny sposób przeliczania głosów metodą d'Hondta opisany jest w art. 232, 367 i 444 kodeksu wyborczego. Najpierw liczbę wszystkich ważnych głosów oddanych na każdą z list dzieli się przez 1, 2, 3, 4 i tak dalej. Uzyskane w ten sposób wszystkie ilorazy szereguje się w kolejności od największego do najmniejszego aż do momentu, w którym wszystkie mandaty zostaną obsadzone. Na przykład jeśli do obsadzenia w okręgu wyborczym było 7 mandatów – wybieramy 7 największych ilorazów wyborczych. Po ustaleniu liczby mandatów zdobytych przez poszczególne komitety, dokonywane jest ich obsadzenie przez poszczególnych kandydatów i kandydatki. Mandaty na danej liście rozdziela się w kolejności wynikającej z ilości otrzymanych głosów.
Nie zawsze jednak kandydat, który zdobędzie największą liczbę głosów, otrzyma mandat, ponieważ liczy się także suma głosów oddanych na kandydatów z poszczególnych list. Kandydaci z jednej listy mogą zdobyć tyle głosów, że zapewnią mandat osobom z tej samej listy, które uzyskały gorsze rezultaty od konkurentów z innych list, które to ogółem miały gorsze poparcie wśród wyborców.
ZOBACZ TEŻ: Osiem lat rządów PiS. Obiecali, nie zrealizowali
Źródło: wybory.gov.pl, konkret24, tvn24.pl