Wybory parlamentarne odbędą się 15 października. Jak oddać ważny głos? Czy trzeba wziąć udział również w referendum? Odpowiadamy na najważniejsze pytania dotyczące nadchodzącego głosowania.
15 października odbędą się wybory do Sejmu i Senatu. W głosowaniu wybranych zostanie 460 posłów i 100 senatorów na czteroletnią kadencję. Tego dnia zaplanowano również referendum. Przeprowadzać je będą te same komisje wyborcze, w tych samych lokalach wyborczych co wybory parlamentarne. Adres swojej komisji wyborczej - czyli miejsce, w którym zagłosujemy - można sprawdzić poprzez wyszukiwarkę dostępną na stronie PKW.
ZOBACZ TEŻ: Najnowsze sondaże wyborcze - kto będzie trzecią siłą w Sejmie? Trzy komitety z niemal równymi szansami
Wybory 2023. Ile kart do głosowania dostaniemy?
W wyborach do Sejmu i Senatu obywatele otrzymają dwie jednostronicowe karty do głosowania. Na jednej z nich umieszczone będą listy zarejestrowanych w danym okręgu wyborczym kandydatów na posłów. Będą oni uszeregowani zgodnie z wylosowanymi przez Państwową Komisję Wyborczą numerami list. O tym, czym są okręgi i jak sprawdzić swój okręg w wyborach do Sejmu, pisaliśmy tutaj.
Na drugiej karcie (pojedynczej kartce) znajdą się nazwiska kandydatów do Senatu. O tym, jak sprawdzić swój okręg w wyborach do Senatu, pisaliśmy tutaj.
Oprócz tych dwóch kart wyborcy otrzymają też trzecią kartę, na której znajdą się pytania referendalne. Odbiór kart do głosowania należy potwierdzić własnoręcznym podpisem w spisie wyborców. Jeśli jednak wyborca nie chce brać udziału w referendum lub wyborach, nie ma takiego obowiązku. Jak wyjaśniał Konkret24, obywatel powinien wówczas po okazaniu dokumentu tożsamości poinformować komisję wyborczą, jeśli nie chce wziąć udziału w którymś z głosowań. W sytuacji, gdy podczas odbioru kart do głosowania odmówi przyjęcia jednej albo dwóch z nich, wydający karty członek komisji odnotuje to w rubryce spisu wyborców.
Były przewodniczący Państwowej Komisji Wyborczej Wojciech Hermeliński mówił w TVN24: "Jeżeli członek komisji nie będzie chciał tego zrobić (odnotować odmowy przyjęcia karty do głosowania - red.), to wyborca powinien domagać się, że sam chce to wpisać. A jeżeli też będzie jakiś problem, to trzeba poprosić przewodniczącego komisji obwodowej czy męża zaufania, żeby tę kwestię rozstrzygnąć".
Należy pamiętać, że przed przystąpieniem do głosowania wyborca musi okazać komisji wyborczej dokument tożsamości. Może to być każdy dokument ze zdjęciem, pod warunkiem że ustalenie tożsamości wyborcy na jego podstawie nie budzi wątpliwości. Na wybory trzeba więc zabrać ze sobą np. dowód osobisty, paszport, prawo jazdy, legitymację studencką czy też aplikację mObywatel. Można okazać nawet dokument, który utracił ważność.
Wybory 2023. Jak oddać ważny głos?
Aby oddać ważny głos w wyborach, należy postawić znak X w kratce przy nazwisku tylko jednego kandydata na jednej karcie. Zgodnie z kodeksem wyborczym, za znak X rozumie się "co najmniej dwie linie, które przecinają się w obrębie kratki". Głos będzie nieważny, jeśli wyborca postawi znak X przy nazwiskach dwóch lub więcej kandydatów z różnych list albo jeśli nie postawi go wcale. Będzie natomiast ważny, jeśli znak X znajdzie się przy większej niż jeden liczbie kandydatów z tej samej listy, ale wtedy pierwszeństwo uzyskania mandatu otrzyma kandydat znajdujący się wyżej na tej liście. Na ważność głosu nie wpływają żadne dopiski, znaki czy numery postawione przez wyborcę na karcie do głosowania. Informacje o tym, jak oddać ważny głos, zapisane będą również na karcie wyborczej.
W przypadku referendum głos ważny jest wtedy, gdy głosujący postawi znak X w jednej z kratek przy odpowiedzi na dane pytanie. Będzie nieważny, jeśli znak X nie zostanie postawiony w żadnej z kratek lub będzie postawiony w obu kratkach przy jednym pytaniu. Na ważność głosu nie wpłyną dopiski pozostawione przez wyborcę na karcie referendalnej. W uchwale nr 211/2023 PKW z 25 września zwrócono jednak uwagę, że kwestia znaków graficznych naniesionych w obrębie kratki została odmiennie uregulowana w referendum i w wyborach. W przypadku referendum takie znaki, np. zamazanie kratki, przekreślenie znaku w kratce czy postawienie znaku, który nie jest znakiem X, powodują nieważność głosu w zakresie danego pytania.
Po oddaniu głosu karty do głosowania należy wrzucić do urny wyborczej. Do przeprowadzenia głosowania w wyborach do Sejmu i do Senatu oraz w referendum wykorzystana będzie jedna urna wyborcza. Wynik referendum będzie wiążący, jeżeli weźmie w nim udział więcej niż połowa uprawnionych do głosowania.
Wybory 2023. Na kogo głosować?
Sześć komitetów wyborczych wystawi swoich kandydatów do Sejmu w całej Polsce, czyli we wszystkich 41 okręgach. Kolejne cztery komitety wystawią ich w więcej niż jednym okręgu. ZOBACZ: Jakie partie wystartują w wyborach
Sposób przeliczania uzyskanych przez nie głosów na mandaty określa metoda d'Hondta. Najpierw jednak komitety wyborcze partii muszą przekroczyć 5-proc. próg oddanych na nie głosów lub 8-proc. w przypadku komitetów wyborczych koalicji.
Źródło: tvn24.pl, isap.sejm.gov.pl, pkw.gov.pl