Wybory 2023. Kiedy wyniki głosowania, kiedy nowy rząd? Kalendarium wyborcze i powyborcze

W głosowaniu 15 października Polacy wybiorą nowy skład Sejmu i Senatu. Tego dnia odbędzie się także ogólnokrajowe referendum. Lokale wyborcze będą czynne od godziny 7:00 do 21:00. O jakich terminach trzeba pamiętać?

Zgodnie z kodeksem wyborczym kampania wyborcza kończy się na 24 godziny przed dniem głosowania. Oznacza to, że tegoroczna, trwająca formalnie od 8 sierpnia kampania, kończy się o północy 13 października. Zakończenie kampanii wyborczej równoznaczne jest z rozpoczęciem ciszy wyborczej. Potrwa ona więc przez całą sobotę 14 października aż do zakończenia głosowania 15 października. O tym, co jest zabronione w czasie ciszy wyborczej, pisaliśmy tutaj.

15 października o godz. 7:00 otworzą się lokale wyborcze. Polacy będą mogli zagłosować w wyborach do Sejmu i Senatu, a także wziąć udział w referendum. Głosowanie potrwa do godz. 21:00, co będzie równoznaczne z zamknięciem lokali wyborczych i zakończeniem ciszy wyborczej. Wyborcy, którzy przybyli do lokalu przed tą godziną, ale np. z powodu kolejki nie zdążyli oddać głosu, będą jeszcze mogli to zrobić. W szczególnych przypadkach głosowanie, a zarazem cisza wyborcza, mogą zostać przedłużone. Decyduje o tym uchwała obwodowej komisji, podjęta za zgodą okręgowej komisji wyborczej.

ZOBACZ TEŻ: Wybory 2023. Ile dostaniemy kart? Czy trzeba wziąć udział w referendum? 

Po zakończeniu głosowania, o godz. 21:00 poznamy pierwsze sondażowe wyniki exit poll, które pokażą największe polskie stacje telewizyjne podczas swoich wieczorów wyborczych. Exit poll daje możliwość poznania prognozowanych wyników wyborczych jeszcze przed ich ogłoszeniem przez PKW. Są one obarczone błędem statystycznym sięgającym dwóch punktów procentowych. 

Kilka godzin po tym, jak poznamy wyniki exit poll, w nocy z niedzieli na poniedziałek poznamy wyniki late poll. Opracowywane są one na podstawie oficjalnych danych z losowo wybranych obwodowych komisji wyborczych, po podliczeniu w nich wszystkich głosów. Są one bliższe oficjalnym wynikom wyborów - błąd wynosi około jednego punktu procentowego.

Przewodniczący Państwowej Komisji Wyborczej Sylwester Marciniak przekazał 12 października, że ma nadzieję, że ostateczne, oficjalne wyniki głosowania poznamy najpóźniej we wtorek 17 października przed południem. - Ucieszyłbym się, gdyby to się udało rano, a nawet w godzinach nocnych z poniedziałku na wtorek. Ale, oczywiście, komisje muszą pracować nie tylko sprawnie, ale przede wszystkim rzetelnie - powiedział.

ZOBACZ TEŻ: Wybory 2023. Kiedy poznamy wyniki?

Zgodnie z art. 109 ust. 2. Konstytucji RP pierwsze posiedzenie Sejmu i Senatu zwołuje prezydent na dzień przypadający w ciągu 30 dni od dnia wyborów, a zatem powinno się to odbyć najpóźniej we wtorek 14 listopada.

Do prezydenta należy również obowiązek desygnowania premiera, który proponuje mu skład Rady Ministrów. Zgodnie z art. 154. ust. 1 Konstytucji RP, prezydent powołuje premiera wraz z rządem w ciągu 14 dni od dnia pierwszego posiedzenia Sejmu lub przyjęcia dymisji poprzedniej Rady Ministrów i odbiera przysięgę od członków nowo powołanej Rady Ministrów. W ciągu kolejnych 14 dni nowy premier przedstawia Sejmowi program działania rządu (exposé) wraz z wnioskiem o udzielenie wotum zaufania. Sejm uchwala je bezwzględną większością głosów (czyli więcej "za" niż "przeciw" i wstrzymujących się) w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów.

Jednak jeśli taki sposób powołania Rady Ministrów się nie powiedzie, wybór premiera i rządu należy do Sejmu. Kandydata na Prezesa Rady Ministrów może zgłosić grupa co najmniej 46 posłów, a do jego przyjęcia konieczna jest bezwzględna większość głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów. Prezydent nie może odmówić powołania i zaprzysiężenia tak wybranego rządu.

Jeśli jednak desygnowana przez Sejm osoba nie uzyska bezwzględnej większości głosów, inicjatywa wraca do prezydenta, który w ciągu 14 dni powołuje premiera i rząd na jego wniosek oraz odbiera od nich przysięgę. W tym przypadku do udzielenia wotum zaufania wystarczy zwykła większość głosów (więcej "za" niż "przeciw", bez wliczania wstrzymujących się) w Sejmie w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów. Jeśli i ta opcja się nie uda, prezydent zarządza nowe wybory.