Sondażowe wyniki late poll, przygotowane przez Ipsos, wskazują, że to opozycja demokratyczna uzyska sejmową większość w nadchodzącej kadencji parlamentu i ma szansę na przejęcie władzy w Polsce. Komentatorzy zwracają uwagę na wyzwania wynikające z faktu, że prezydent pochodziłby wówczas z przeciwnego obozu politycznego. Pojawiają się pytania o możliwość wetowania ustaw przez głowę państwa. Czym jest prezydenckie weto? Czy Sejm może przyjąć zawetowaną ustawę? Wyjaśniamy.
By ustawa mogła wejść w życie, musi zostać przyjęta przez Sejm, Senat oraz Prezydenta RP. Ostatni z nich ma w tym względzie wyjątkowe uprawnienia. Głowa państwa może bowiem skierować ustawę do Trybunału Konstytucyjnego lub skorzystać z weta prezydenckiego. Jak działa weto? Czy Sejm może przegłosować zawetowaną ustawę?
Weto prezydenckie. Czym jest? Jak działa? Kiedy Sejm może je przegłosować?
Prawo weta daje głowie państwa możliwość wyrażenia sprzeciwu wobec dowolnej, przyjętej przez Sejm i Senat ustawy. Zgodnie z zapisami Konstytucji, by ustawa mogła wejść w życie, po jej uchwaleniu przez obie izby parlamentu, jest ona przekazywana do podpisu prezydentowi. Ten ma 21 dni na złożenie pod nią podpisu lub zawieszenie jej wejścia w życie. W przypadku zastrzeżeń co do treści ustawy, prezydent może skierować ją do Trybunału Konstytucyjnego lub wykorzystać prawo weta i przekazać ją tym samym do ponownego rozpatrzenia przez Sejm.
W wypadku skierowania ustawy do Trybunału Konstytucyjnego jej ewentualne wejście w życie uzależnione jest od decyzji Trybunału. Jeśli ten uzna ją za zgodną z Konstytucją, prezydent zostaje zobowiązany do złożenia pod nią swojego podpisu. Jeśli zostanie ona oceniona jako niekonstytucyjna, prezydent odmawia jej podpisania, chyba że niezgodność dotyczy jedynie poszczególnych przepisów ustawy, które nie są nierozerwalnie związane z całością jej treści - wówczas ustawa zostaje podpisana z pominięciem przepisów niekonstytucyjnych lub jest kierowana do Sejmu w celu usunięcia niezgodności z ustawą zasadniczą.
Inaczej procedura ustawodawcza wygląda w przypadku wykorzystania przez prezydenta prawa weta. Wówczas zawetowana ustawa kierowana jest do ponownego rozpatrzenia przez Sejm. W tym wypadku ponownemu rozpatrzeniu podlega całość jej treści, nie zaś jej wybrane fragmenty. Sejm może przyjąć lub odrzucić wniosek głowy państwa. Do odrzucenia weta potrzebne jest jednak uzyskanie większości kwalifikowanej 3/5, czyli uzyskanie 3/5 głosów (276) "za", oddanych przy obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów (230). Jeśli tak się stanie, Prezydent RP w ciągu 7 dni podpisuje ustawę i zarządza jej ogłoszenie w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej.
Aktualnie dane sondażu late poll Ipsos wskazują, że demokratyczna opozycja może liczyć na zdobycie 248 mandatów. Wynik ten nie daje jej więc możliwości odrzucenia prezydenckiego weta, bez uzyskania wsparcia posłów innych partii.
Weto prezydenckie - jak często jest stosowane
W dotychczasowej historii III RP prezydentem, który najczęściej sięgał po prawo weta, był Aleksander Kwaśniewski. W latach 1995-2005 skorzystał z niego 35 razy. Lech Wałęsa zrobił to 27 razy, Lech Kaczyński 18, a Bronisław Komorowski 4. Andrzej Duda, do tej pory, weto zgłosił 13 razy - wskazuje oficjalna strona Kancelarii Prezydenckiej.
ZOBACZ TEŻ: Aleksander Kwaśniewski o wynikach sondażu exit poll i możliwych kolejnych ruchach prezydenta
Źródło: isap.sejm.gov.pl, prezydent.pl, TVN24.pl
Źródło zdjęcia głównego: Shutterstock