Jak podał urząd miasta, powietrze w Zakopanem jest dziś znacznie czystsze niż jeszcze kilka lat temu. - W Zakopanem widoczny jest bardzo wyraźny spadek zanieczyszczenia powietrza pyłem PM10. Od 2023 roku wartość średnioroczna pyłu zawieszonego PM10 oscyluje na poziomie 20 mikrogramów na metr sześcienny, a dla porównania w 2007 r. ta wartość wyniosła 66 - przekazał Jan Schwenk, naczelnik Wydziału Ochrony Środowiska.
Z danych przekazanych nam przez Piotra Siergieja z Polskiego Alarmu Smogowego wynika, że w 2023 roku w Zakopanem wartość średnioroczna pyłu zawieszonego PM10 wyniosła 20,1 µg/m3, w 2024 - 20,1 µg/m3, a w 2025 (do 14 grudnia) - 17,7 µg/m3. Dla porównania - w 2017 r. wartość ta osiągnęła 30,2 µg/m3, a w 2018 - 30,5 µg/m3. Rzecznik Polskiego Alarmu Smogowego poinformował, że dopuszczalna norma wynosi 40 µg/m3.
Warto też porównać, jak na przestrzeni lat zmieniała się liczba dni powyżej granicy ze średnich dobowych, która nie powinna przekraczać 35 rocznie. W 2017 roku takich dni było 24,6, w 2018 r. - 24,5, w 2020 r. - 24,4, w 2021 r. - 24,3; w 2022 r. - 24,2; w 2023 - 24,1; 2024 - 24,7; 2025 (do 14 grudnia) - 24,1. Z danych wynika, że liczba tych dni utrzymuje się na podobnym poziomie.
Zielone inicjatywy w Zakopanem
Do poprawy jakości powietrza w Zakopanem miał się przyczynić szereg działań podejmowanych przez gminę. Miasto podało, że w latach 2015-2024 w ramach programów dotacyjnych zlikwidowano ponad 800 nieekologicznych źródeł ogrzewania, a działania na rzecz poprawy jakości powietrza obejmują wdrożenie kilku inicjatyw: programu ochrony powietrza w Gminie Miasto Zakopane (w ramach funduszy europejskich), programu priorytetowego Czyste Powietrze, programu wymiany źródeł ogrzewania na ekologiczne (finansowanego z budżetu Zakopanego), lokalnego programu osłonowego oraz zwolnienia z podatku od nieruchomości dla osób korzystających z ekologicznych systemów grzewczych.
Korzyści dla mieszkańców i turystów
Dzięki podjętym działaniom, jak wyliczył samorząd, w latach 2018-2023 w Zakopanem zredukowano emisję dwutlenku węgla o 21,5 tysiąca tony, pyłów zawieszonych PM10 o 84 tony oraz pyłów PM2,5 o prawie 34 tony.
Jakość powietrza ma w Zakopanem szczególne znaczenie, ponieważ miasto jest jednym z najpopularniejszych ośrodków turystycznych w Polsce. Czystość powietrza to z kolei podstawa do pobierania tak zwanej opłaty miejscowej lub klimatycznej. W bieżącym roku Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził, że Zakopane nie miało prawa pobrać opłaty od turysty skarżącego pobieranie daniny z uwagi na złą jakość powietrza. Mimo wyroku samorząd utrzymuje, że obowiązująca uchwała z 2013 roku nakazuje pobieranie takiej opłaty. Przepisy wymagają, by miejscowość pobierająca daninę spełniała kryteria dotyczące między innymi czystości powietrza, przy czym ocena ta obejmuje obszar niemal całej Małopolski. Dlatego poprawa jakości powietrza w samym Zakopanem jest ważnym argumentem w sporze o legalność opłaty.
Poważny problem w Małopolsce
10 grudnia 2025 roku Polski Alarm Smogowy zaprezentował raport "Dusząca bezkarność. Kontrole palenisk w Małopolsce w 2024 roku". Wynika z niego, że mimo obowiązującego zakazu użytkowania pozaklasowych kotłów na węgiel i drewno, w województwie wciąż działają dziesiątki tysięcy nielegalnych "kopciuchów".
Autorka/Autor: kp
Źródło: PAP
Źródło zdjęcia głównego: stock.adobe.com