Generał Józef Haller był postacią pomnikową dla odzyskania niepodległości, był żołnierzem z powołania i przekonania - mówił w niedzielę prezydent Andrzej Duda podczas uroczystości odsłonięcia popiersia generała Józefa Hallera w Jurczycach (województwo małopolskie).
Prezydent podziękował za inicjatywę i odsłonięcie popiersia w miejscowości narodzin i dzieciństwa generała Hallera wszystkim osobom w to zaangażowanym. - W 100-lecie odzyskania niepodległości dokonaliście państwo aktu budowy tego pomnika, aktu wspomnienia o wielkim Polaku, wspaniałym żołnierzu, bohaterze polskiej niepodległości - o panu generale Józefie Hallerze. Pokazaliście w ten sposób i wzmocniliście waszą lokalną tradycję, wskazując waszego bohatera niepodległej Rzeczypospolitej - powiedział prezydent.
"Oficer, generał, dowódca uwielbiany przez żołnierzy"
Wskazywał, że "generał Haller był postacią wspaniałą, postacią pomnikową w dziele odzyskania przez Polskę niepodległości - żołnierz z powołania, zawołania, przekonania".
- Wykształcony, przygotowany, wykwalifikowany dogłębnie. Oficer, generał, dowódca uwielbiany przez żołnierzy, którego szlak bojowy znaczył się sukcesami dla wolności ojczyzny, dla jej niepodległości, dla kształtowania i obrony granic Rzeczypospolitej - mówił o patronie pomnika. Prezydent przypomniał, że generał Haller prowadził także działalność społeczną poprzez prowadzenie pracy organicznej, w tym w kółkach rolniczych, pracę z młodzieżą "Sokoła", oraz przez budowanie i kształtowanie polskiego harcerstwa.
- Wszędzie tam, gdzie można było uczyć młodych dyscypliny, przygotowywać młodzież do walki o niepodległość z bronią w ręku angażował się pan generał Józef Haller, przekazując swoje doświadczenie, swoją oficerską wiedzę młodym, ucząc ich, przygotowując do tego, by mogli w 1914 roku chwycić za broń. Wtedy stanął z nimi. Był w polskich Legionach, w Błękitnej Armii – mówił prezydent Duda. Przypomniał, że generał "10 lutego 1920 dokonał symbolicznego aktu zaślubin z morzem, odbierając na mocy Traktatu Wersalskiego Pomorze Niemcom, dzięki czemu uzyskaliśmy dostęp do morza". Mówił też o "wielkich zasługach pana generała w polskiej polityce". - Był posłem, ministrem, był wszechstronny. Był wielką postacią II Rzeczypospolitej, ale przede wszystkim można powiedzieć, że był rycerzem Rzeczypospolitej w najpełniejszym tego słowa znaczeniu - mówił prezydent. Jak podkreślił, odsłaniając pomnik w Jurczycach oddaje generałowi Hallerowi hołd w imieniu całej Rzeczypospolitej.
Msza, przemarsz i odsłonięcie pomnika
Odsłonięty przez prezydenta RP pomnik urodzonego w tej miejscowości generała broni Józefa Hallera stanął w sąsiedztwie Domu Ludowego oraz Izby Pamięci Rodu Hallerów i Hallerczyków. Jego twórcą jest Szymon Majewski. Uroczystość odsłonięcia, poświęcenia pomnika i złożenia wieńców poprzedziła msza polowa i przemarsz pododdziałów wojskowych i pocztów sztandarowych. W uroczystości uczestniczyli m.in. członkowie rodziny Hallerów, przedstawiciele ambasady Francji i francuskiego miasta Sille-le-Guillaume, gdzie w 1918 r. funkcjonował obóz Lotnictwa Armii Polskiej we Francji. Po uroczystości prezydent spotkał się ze społecznością lokalną, następnie zwiedził Izbę Pamięci Rodu Hallerów i Hallerczyków i spotkał się m.in. z harcerzami z krakowskiego hufca ZHP i pracownikami Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego, którzy doprowadzili do pobicia rekordu Guinnessa za przygotowanie biało-czerwonej flagi o długości 2057 m na Dzień Flagi RP.
Bohater dwóch wojen
Józef Haller urodził się 13 sierpnia 1873 r. w rodzinie ziemiańskiej, w której panowała atmosfera patriotyzmu i religijności. Po ukończeniu wydziału artylerii Akademii Technicznej w Wiedniu, w latach 1895-1910 służył w armii austriackiej. Po opuszczeniu wojska m.in. działał w ruchu skautowskim i Towarzystwie Gimnastycznym "Sokół". Organizował tajne kursy wojskowe. Od początku XX w. jednym z twórców kolejnych gniazd "Sokoła", a od 1913 r. członkiem komendy "Sokoła" i jego instruktorem. W czasie I wojny dowodził Legionem Wschodnim, następnie jedną z brygad Legionów Polskich, w skład której weszli wychowankowie "Sokoła". W 1918 r. znalazł się we Francji, gdzie Komitet Narodowy Polski powierzył mu dowództwo nad utworzoną tam armią polską - tzw. Błękitną Armią (od koloru mundurów). Dowodzone przez niego oddziały walczyły z Niemcami na froncie wschodnim. W 1919 r. 70 tys. Armia Hallera powróciła do Polski, gdzie od 1 września weszła do struktur odradzającego się Wojska Polskiego. W czasie bitwy warszawskiej 1920 r. dowodził wojskami broniącymi przedpola stolicy. W odrodzonej Polsce w latach 1920-1923 stał na czele Związku Harcerstwa Polskiego, a następnie Związku Hallerczyków, pełnił funkcję m.in. generalnego inspektora Artylerii (1920-26) i był posłem na Sejm (1922-27). Potępił przewrót majowy Józefa Piłsudskiego 1926 r., w wyniku czego został przeniesiony w stan spoczynku. Po wybuchu II wojny światowej znalazł się we Francji i wszedł w skład rządu gen. Władysława Sikorskiego jako minister bez teki. Po upadku Francji przedostał się do Wielkiej Brytanii, gdzie w latach 1940-1943 pełnił funkcję ministra oświaty w rządzie na uchodźstwie. Po wojnie pozostał na emigracji, mieszkał w Londynie, gdzie zmarł 4 czerwca 1960 r. W listopadzie 2016 r. Senat Rzeczypospolitej Polskiej przyjął uchwałę w sprawie ustanowienia roku 2017 Rokiem generała Józefa Hallera. "Generał Józef Haller (1873–1960) był jednym z najwybitniejszych polskich dowódców i polityków związanych z obozem narodowym i chrześcijańsko-demokratycznym" – napisano m.in. w uchwale Senatu RP.
Autor: ads//kg / Źródło: PAP