Zatrudnianie cudzoziemców – zasady. Jak zatrudnić pracownika z Ukrainy?

● Zasady zatrudnienia cudzoziemców zależą od tego, czy jest to obywatel państwa członkowskiego UE, EOG lub Szwajcarii, czy też pracownik spoza tych państw. ● Zatrudnienie obywatela sześciu państw Europy Wschodniej, w tym Armenii, Białorusi, Gruzji, Mołdawii, Rosji i Ukrainy, możliwe jest w oparciu procedurę uproszczoną.  ● Za nielegalne zatrudnienie cudzoziemca pracodawcy grozi kara grzywny.

Decydując się na zatrudnianie cudzoziemców pracodawca musi być świadomy określonych obowiązków, które na nim spoczywają. Punktem wyjścia dla określenia procedury zatrudnienia krok po kroku jest ustalenie, z jakiego państwa pochodzi cudzoziemiec. W przypadku zatrudniania cudzoziemca z kraju członkowskiego Unii Europejskiej obowiązuje bowiem swoboda przepływu pracowników wewnątrz. Inaczej regulowane są zaś zasady zatrudniania cudzoziemców z państw spoza Unii Europejskiej, w tym z Ukrainy.

W Polsce działa wiele firm pośredniczących w zatrudnianiu cudzoziemców. Można także podjąć wymagane działania samodzielnie.

Obywatele sześciu państw Europy Wschodniej, w tym Ukrainy, mogą być zatrudnieni w Polsce na podstawie procedury uproszczonej. Chodzi o tzw. oświadczenie o powierzeniu wykonywania pracy. Oznacza to, że nie jest konieczne ubieganie się o zezwolenie na pracę.

Jak zatrudnić Ukraińca na takich zasadach? Spełnione muszą zostać następujące warunki:

– okres zatrudnienia nie przekroczy sześciu miesięcy w ciągu kolejnych 12 miesięcy, – powierzone mu prace nie dotyczą prac sezonowych.

W przypadku procedury uproszczonej zatrudniania cudzoziemców nie przeprowadza się tzw. testu rynku pracy. Co jednak istotne, istnieje możliwość zatrudnienia Ukraińca na umowę zlecenie, umowę o dzieło, a także umowę o pracę.

Krok 1 – złożenie oświadczenia przez pracodawcę o powierzeniu wykonywania pracy, które zawiera dane o cudzoziemcu oraz informacje o oferowanej pracy i pracodawcy.

Krok 2 – rejestracja pracownika w powiatowym urzędzie pracy właściwym ze względu na miejsce stałego pobytu lub siedzibę pracodawcy.

Krok 3 – przekazanie oryginałów oświadczenia cudzoziemcowi.

Krok 4 – wysłanie oświadczenia o zatrudnieniu Ukraińca. 

Jeżeli okres ważności oświadczenia minął, wówczas dla dalszego zatrudnienia konieczne jest uzyskanie zezwolenia o pracę. 

Chcąc zatrudnić obywatela UE, pracodawca musi podjąć takie same działania, jak wtedy, gdy zatrudnia obywatela Polski. Ustawodawca nie określił żadnych dodatkowych formalności. Obywatel państwa UE powinien jedynie zgłosić pobyt na terytorium Rzeczpospolitej w urzędzie wojewódzkim właściwym ze względu na miejsce pobytu, jeśli pobyt ten przekracza trzy miesiące.

Przepisy te stosuje się analogicznie w przypadku zatrudnienia obywatela z państwa Europejskiego Obszaru Gospodarczego oraz Szwajcarii.

Cudzoziemcy spoza UE, EOG i Szwajcarii mogą co do zasady pracować w Polsce, jeżeli przedsiębiorca, który chce ich zatrudnić, uzyska zezwolenie na pracę albo cudzoziemiec posiada zezwolenie jednolite na pobyt czasowy i pracę.

Przepisy określają także szereg wyjątków, w których możliwe jest zatrudnienie cudzoziemca bez konieczności uzyskania zezwolenia na pracę. To m.in.

– posiadanie zezwolenia na pobyt stały w Polsce, – posiadanie zgody na pobyt ze względów humanitarnych, – posiadanie statusu uchodźcy, – posiadanie Karty Polaka, – przebywanie w Polsce w związku z korzystaniem z mobilności studenta, – cudzoziemiec będzie pracował do trzydziestu dni kalendarzowych jako naukowiec lub artysta, – cudzoziemiec posiada uprawnienia na podstawie umowy pomiędzy EOG a Turcją.

Zgodnie z Ustawą z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, jeżeli pracodawca powierza pracę cudzoziemcowi mimo niespełnienia określonych przepisami warunków, jest to tzw. nielegalne zatrudnienie cudzoziemca.

Nielegalne zatrudnienie cudzoziemca podlega karze grzywny w wysokości do 30 tysięcy złotych.  

Akt prawny: Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach  rynku pracy Dz. U. 2004 nr 99 poz. 1001