Ulica Marszałkowska schowana w tunelu, odtworzenie Pałacu Saskiego czy stworzenie wyspy na Wiśle - studenci architektury zaproponowali swoje wizje Osi Saskiej. Teraz władze Śródmieścia chcą wspólnie z mieszkańcami omawiać przyszłość tego rejonu.
Oś Saska to jedno z najważniejszych założeń architektonicznych Warszawy. Powstała w XVIII wieku, w związku z budową rezydencji królewskiej dla króla Augusta II Sasa i ciągnie się od Krakowskiego Przedmieścia do pl. Za Żelazną Bramą.
Oś zmieniona
Głównym jej punktem był Pałac Saski, wraz z dużym ogrodem, a także pl. Żelaznej Bramy oraz Koszary Mirowskie. Z upływem lat oś się jednak zmieniała. Dziś nie ma już chociażby pałacu Saskiego. Z kolei pałac Lubomirskich został przesunięty, a ulica Marszałkowska przebita przez zachodnią część ogrodu, do placu Bankowego.
Teraz urzędnicy pracują nad planem zagospodarowania dla Osi Saskiej. A władze Śródmieścia postanowiły poprosić studentów o przygotowanie koncepcji pokazujących, w jakim kierunku mogą iść zmiany.
- Chodziło to, żeby rozpocząć dyskusję, jak może wyglądać ten obszar, ale także spojrzeć na teren odbiegający od granic osi. Podczas dyskusji w Domu Spotkań z Historią zastanawialiśmy się, czy może on być ciągiem pieszo-rowerowym. Pojawił się też temat odbudowy Pałacu Saskiego. Były też pytania o przejście przez ulicę Marszałkowską – relacjonuje Paweł Suliga, wiceburmistrz Śródmieścia. Omawiany były tam właśnie prace studentów, przygotowane w ramach warsztatów "Oś Saska XXI wieku". Co dokładnie zaproponowali?
"Na wielką skalę"
Projekt "Na wielką skalę" stworzyły Katarzyna Anwajler, Małgorzata Pietras i Anna Tucholska. Proponują ogrodzenie Ogrodu Saskiego, wprowadzenie szerokiej alei podkreślającej przebieg Osi Saskiej i uzupełnienie placu Piłsudskiego pawilonami. A także rewitalizację samego ogrodu - widziałby w nim między innymi pawilon i kawiarnię.
Ich zdaniem, zachodnia jezdnia ulicy Marszałkowskiej powinna zostać przesunięta w stronę torowiska tramwajowego. Powinno też powstać przejście dla pieszych w tym rejonie. A przez Wisłę kładka pieszo-rowerowa, która będzie uzupełnieniem osi w kierunku Pragi.
"Oś Życia Warszawy"
Pod tym tytułem kryje się projekt autorstwa Anny Dudek, Anny Kowalczyk i Magdaleny Subocz. Zaproponowały place, parki i hale, w których mogłyby być organizowane festiwali i wydarzenia masowe.
Studentki proponują miedzy innymi kładkę nad Marszałkowską, targi spożywcze przy al. Jana Pawła II, ogród zapachowy czy sensoryczny w Ogrodzie Saskim i most pieszo-rowerowy przez Wisłę. W ogrodzie oś podkreślona byłaby szpalerami drzew, a w parku Mirowskim powstałyby mostki umożliwiające spacery na różnych wysokościach.
"Pod poziomem miasta"
Marcin Jaworski, Zofia Mikołajewska i Ewelina Robakowska zaproponowali projekt "Pod poziomem miasta". Chodzi w nim między innymi o udostępnienie podziemi dawnego Pałacu Saskiego, wprowadzenie skateparku czy kącika seniora, a także scalenie dwóch jezdni ulicy Marszałkowskiej i przesunięcie torowiska. Pod ulicą znalazłoby się przejście.
Ich zdaniem na Wiśle powinna również powstać dostępna dla mieszkańców wyspa z punktem widokowym.
Projektantki przewidziała również likwidację parkingów wzdłuż osi i zastąpienie ich przestrzenią publiczną lub zielenią. Pojawiłby się również ciąg rowerowy.
"Zielona Oś Saska"
To z kolei pomysł Moniki Głowackiej, Konrada Jaroszewicza i Agaty Wrzesińskiej. W swojej wizji zaproponowali nowy plac z zielonymi labiryntami przed Halą Gwardii, która zamieniłaby się w oranżerię. Kolejna byłaby w Ogrodzie Saskim. Chcą również przybliżyć wschodnią jezdnię ul. Marszałkowskiej i torowisko do zachodniej. A także stworzyć przejście naziemne przez ulicę. Przez
oś poprowadzony byłby też ciąg pieszo-rowerowy. Nad Wisłą widzą również kładkę pieszo-rowerową.
Marszałkowska w tunelu
Osobno pracę magisterką o rejonie Osi Saskiej przygotował również student architektury Krzysztof Moskała.
Zaproponował między, przy al. Jana Pawła II, odsłonięcie osi widokowej na Kościół św. Karola Boromeusza, likwidację wygrodzeń przy Hali Mirowskiej i Gwardii, a wzdłuż parku Mirowskiego - stworzenie pawilonu targowego.
Zaproponował odtworzenie Pałacu Saskiego i Bruhla, a także poszerzenie Ogrodu Saskiego na zachód. Mniej więcej w miejscu, gdzie teraz jest ulica Marszałkowska powstałby wzniesiony taras widokowy w formie bramy z kawiarnią. W projekcie przewidział również zagłębienie jezdni ulicy Marszałkowskiej w tunelu pod Ogrodem Saskim. A także wytyczenie trasy tramwajów pasażem w ciągu ulicy Granicznej oraz Żabiej i przy granicy Ogrodu Saskiego.
W jego projekcie jest też miejsce na łuk triumfalny.
Wnioski do planu
Prace nad miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego dla tego rejonu są na początkowym etapie. Ale dyrektor miejskiego biura architektury zaznacza, że wszelkie dyskusje na temat przyszłości osi są cenne.
- W tym planie jest kilka ognisk: Ogród Saski, plac Piłsudskiego czy plac Żelaznej bramy, o których warto rozmawiać. Elementy tych prac mogą ilustracją, czy pewien sposób myślenia może się podobać czy ostrzega przed zagrożeniami - zaznacza Marek Mikos.
I podkreśla, że planowane są jeszcze rozmowy między innymi z varsavianistami na temat przyszłości Osi Saskiej.
ran/r
Źródło zdjęcia głównego: Wydział Architektury Politechniki Warszawskiej