75. rocznica powstania w getcie warszawskim

Symboliczna odbudowa Wielkiej Synagogi w 75. rocznicę wybuchu powstania w getcie. Budowla została zburzona przez Niemców. Jej wysadzenie w powietrze miało być symbolem zniszczenia dzielnicy żydowskiej w Warszawie. Dzięki wirtualnemu pokazowi synagoga choć na chwilę znalazła się na swoim dawnym miejscu.

- Zło nie jest banalnością, jest w charakterze człowieka. To jest dno człowieka, człowiek jest zły - mówił w 2008 roku Marek Edelman, uczestnik powstania w getcie warszawskim. W tvn24.pl film "Marek Edelman. Życie. Po prostu".

Czcimy małą grupę ludzi, którzy patrząc w oczy komorom gazowym, w których Niemcy chcieli ich umieścić, powiedzieli: nie, my będziemy się z wami bić. I to zrobili - mówił w "Kropce nad i" Władysław Teofil Bartoszewski, historyk i antropolog.

IV część IX symfonii Ludwiga van Beethovena, a także między innymi tren dla warszawskiego getta, wybrzmiały w trakcie czwartkowego koncertu "Łączy nas pamięć" w Warszawie. Koncert upamiętnił 75. rocznicę powstania w getcie warszawskim.

Powiem to ostro: jednym z celów powstania w warszawskim getcie była zemsta - powiedział w "Faktach po Faktach" profesor Szewach Weiss, były ambasador Izraela w Polsce.

Dobrze wiedzą, że ocalały przez przypadek. Dzięki pomocy czasem przypadkowych ludzi, a czasem dzięki splotowi okoliczności. Wspomnienia dwóch kobiet, które w czasie wojny przeżyły getto warszawskie. Miały wtedy po kilka lat, ale pamiętają piekło życia i cud ocalenia.

Świadek powstania w getcie warszawskim Stanisław Zalewski wspominał wydarzenia sprzed 75 lat. Powiedział, że Niemcy, chcąc stłumić powstanie, "zastosowali taktykę spalonych domów", podkładając ogień w każdym budynku w getcie. - Ludzie, którzy nie mogli wyjść, skakali. Ja sam widziałem ludzi skaczących z okien na podwórze - opowiadał poruszony. Prezes Polskiego Związku Byłych Więźniów Politycznych Hitlerowskich Więzień i Obozów Koncentracyjnych uczestniczył w uroczystościach upamiętniających powstanie w getcie.

To było powstanie ludzi, którzy zachowali godność i zdecydowali, że zachowają ją do samego końca, że zginą z bronią w ręku - mówił w 75. rocznicę powstania w warszawskim getcie prezydent Andrzej Duda. - Oni nie chcieli przeżyć. Dumnie stanęli po to, żeby pokazać Niemcom, że Żydzi nie dadzą się tak całkowicie pokonać i podeptać, że to będzie kosztowało także niemieckie życie - dodał.

Z okazji 75. rocznicy wybuchu powstania w getcie warszawskim o godzinie 12.00 w mieście zawyły syreny alarmowe.

- Wróciłem z obozu do Łodzi. Po kilku dniach pojechałem do Warszawy - wspomina Jehuda Widawski, najstarszy żyjący więzień obozu w Auschwitz, który przed wojną mieszkał w stolicy. Jak mówi, na widok tego, co zostało z miasta, "serce mu pękło". - Do getta nie dało się wjechać taksówką. Dorożką tylko trochę. Wszędzie gruzy - opowiada.

Żydowskie getto w Warszawie było największym w dziejach. Gdy po prawie trzech latach naziści zaczęli jego ostateczną likwidację, wybuchło powstanie. Bez broni i bez szans na powodzenie, żydowscy bojownicy stanęli naprzeciw hitlerowskiej machinie zagłady. Od tych wydarzeń mija 75 lat. Materiał magazynu "Czarno na Białym".