"Finansowe kalkulacje" i spięcia na szczycie. "Te kraje po prostu się boją"

Źródło:
TVN24 Biznes, PAP

Liderzy państw Unii Europejskiej wciąż nie porozumieli się co do funduszu odbudowy po pandemii COVID-19. W negocjacjach dużą rolę odgrywa tak zwana grupa państw oszczędnych, która chce ograniczenia funduszy na bezzwrotne wsparcie dla państw członkowskich. Eksperci tłumaczą, że wynika to z kilku przyczyn.

OGLĄDAJ TVN24 W INTERNECIE NA TVN24 GO

Cały pakiet finansowy, nad którym od piątku trwają negocjacje w Brukseli - według wstępnej propozycji - miał wynosić około 1,82 bln euro. Na sumę tę miał składać się fundusz odbudowy ze skutków kryzysu związanego z koronawirusem wynoszący 750 mld euro oraz budżet UE na lata 2021-2027 w wysokości 1,074 bln euro.

"Państwa oszczędne"

Jedną z głównych osi sporu i przyczyn przeciągających się negocjacji na unijnym szczycie jest kwestia, jaka część funduszu odbudowy miałaby być realizowana w formie bezzwrotnych grantów, a jaka w formie pożyczek. "Grupa oszczędnych", do której należą Holandia, Austria, Dania, Szwecja i Finlandia, domaga się, by granty funkcjonowały na poziomie 350 miliardów euro. Pierwotna propozycja zakładała 500 mld euro, kolejna 400 mld, a najnowsza - 390 mld euro. Całkowita kwota funduszu odbudowy nie jest ustalona, ale może wynosić między 700 mld a 750 mld euro.

W trakcie negocjacji doszło do spięcia między prezydentem Francji Emmanuelem Macronem, który najdłużej bronił kwoty co najmniej 400 mld euro na granty, a "oszczędnymi". Według relacji źródeł, Macron miał powiedzieć, że Francja i Niemcy to najwięksi płatnicy do budżetu (pod względem kwot bezwzględnych) i to na tych dwóch krajach będzie spoczywała największa część kwot, z których będzie finansowany fundusz odbudowy. Francuski przywódca miał argumentować, że wysoka suma grantów jest nie tylko w interesie jego, czy kanclerz Niemiec Angeli Merkel, ale w interesie całej UE. Wyrzucał też "oszczędnym", że nie poszli na żadne ustępstwa.

Oś sporu

Skąd tak twarda postawa negocjacyjna grupy "państw oszczędnych"? - Cały spór można sprowadzić do jednego, głównego podziału. Ci, którzy najwięcej wpłacają do budżetu, chcą mieć jak największą kontrolę nad wydatkami. A tak zwane państwa "oszczędne", już piątka wraz z Holandią, Szwecją, Danią, Austrią i Finlandią, to kraje, które wpłacają najwięcej w przeliczeniu na liczbę mieszkańców - wyjaśnia korespondent TVN24 w Brukseli Maciej Sokołowski.

Jak dodał, "premierzy tych państw tłumaczą, że jedyne co robią, to dbają o pieniądze swoich podatników i ich obowiązkiem jest walka o to, bo to 'ich pieniądze' były dobrze wykorzystane".

Maciej Sokołowski zwraca uwagę, że jednocześnie kraje Beneluxu i kraje nordyckie wykorzystują argumenty związane z praworządnością, prawami człowieka - to wobec krajów Europy Środkowo-Wschodniej, oraz argumenty związane z marnowaniem środków unijnych i brakiem reform wobec państw południa Europy.

- Północ już nie ukrywa, że jest zniechęcona postawą Europy Wschodniej i zniecierpliwiona brakiem reform na Południu, nie mają już zaufania do państw z tych regionów, a ich obywatele wymagają raczej pilnowania budżetu, a nie okazywania solidarności. Dotyczy to zarówno funduszu odbudowy, kwestii praworządności, jak i klimatu - dodaje.

Kilka przyczyn

W rozmowie z TVN24 Biznes analityk Polskiego Instytutu Spraw Międzynarodowych Melchior Szczepanik podkreśla, że przyczyn niechęci Holandii i pozostałych państw "oszczędnych" do dużego funduszu odbudowy i grantów jest kilka.

- Najważniejsze są moim zdaniem kalkulacje finansowe. Państwa te obawiają się, że w ostatecznym rozrachunku będą musiały ponieść koszty tego przedsięwzięcia, które będą dla nich znacznie wyższe niż korzyści. KE co prawda zakłada, że dług zostanie spłacony z nowych podatków, ale jeśli państwa nie porozumieją się w tej kwestii, to spłata będzie dokonywana ze składek państw członkowskich i "piątka" obawia się, że koniec końców ich wkład może być znacznie wyższy niż to, co z funduszu otrzymają - komentuje.

- Poza tym Holandia nie jest wcale entuzjastyczna wobec proponowanego przez KE podatku cyfrowego i granicznego podatku węglowego. A jeśli nie będzie dużej sumy na granty, to i presja na przyjmowanie tych podatków będzie mniejsza - dodaje Szczepanik.

Ekspert podkreśla, że "rządy tych państw obawiają się, że stracą na tym politycznie, bo ich społeczeństwa są sceptyczne wobec pomocy bezzwrotnej". - Co prawda do wyborów w czterech państwach jeszcze daleko, ale na przykład w Holandii rząd koalicyjny ma bardzo słabą większość. Można sobie wyobrazić, że spory o granty doprowadzą do rozpadu koalicji, a (premier Holandii Mark- red.) Rutte traci stanowisko - wskazuje analityk. W Holandii wybory są za osiem miesięcy.

Szczepanik zaznacza, że grupa państw "oszczędnych" uważa, że jeśli państwa Południa dostaną bezzwrotne dotacje, to będą miały znacznie mniejszą motywację, by wydawać te pieniądze w sposób, który przyniesie najlepsze efekty, na przykład będą wspierać firmy, które jeszcze przed pandemią były w kiepskiej kondycji.

- Zgodnie z tym rozumowaniem, jeśli rządy państw Południa dostaną tylko pożyczki, to będą znacznie bardziej ostrożne i rozważne wydając te środki - wyjaśnia.

Ekspert zaznacza, że jeszcze przed kryzysem związanym z pandemią grupa państw "oszczędnych" uważały, że powinien być to budżet ograniczony i nastawiony przede wszystkim na dziedziny, które przynoszą największą wartość dodaną, np. wspólne badania naukowe i rozwój wysokich technologii.

Ekspert podaje, że wpłaty tych pięciu państw oszczędnych "to około 16 proc. składek państw członkowskich, rocznie około 14,5 mld euro (prawie tyle, ile składka Francji)". - Ich znaczenie polega przede wszystkim na tym, że otrzymują ze wspólnego budżetu mniej, niż do niego wpłacają (abstrahując oczywiście od pozabudżetowych korzyści z integracji, takich jak korzyści ze wspólnego rynku). Ich wpłaty umożliwiają więc istnienie polityk wspierających państwa biedniejsze, takich jak polityka spójności - wyjaśnia.

Według Melchiora Szczepanika "wygląda na to, że porozumienie jest blisko". - Suma przeznaczona na pomoc bezzwrotną będzie prawdopodobnie na poziomie 350-400 mld euro - przewiduje ekspert.

"Holandia wyrasta na lidera"

Z kolei prezes Centrum Stosunków Międzynarodowych dr Małgorzata Bonikowska na antenie TVN24 mówiła, że "Holandia wyrasta na lidera państw ostrożnych".

- Ja bym nie nazywała ich "skąpymi". Te kraje po prostu się boją, że będą odpowiadać za różne gospodarowanie środkami za strony innych państw i chcą patrzeć im na ręce. Oczywiście kraje takie jak Włochy czy Grecja nie chcą za bardzo poddawać się takiej weryfikacji - powiedziała.

Podobnego zdania jest Arkadiusz Stempin z Uniwersytetu we Fryburgu i Wyższej Szkoły Europejskiej.

- Nieprzypadkowo Holandia i Niemcy znajdują się po dwóch stronach powiedziałbym nawet Rowu Mariańskiego. Mamy do czynienia po raz pierwszy na szczytach europejskich z sytuacją, gdy Francja i Niemcy oferują całej Unii Europejskiej program i on upada, a na lidera drugiej strony wyrasta Holandia razem z krajami północy Europy - mówił na antenie TVN24.

Szanse na porozumienie

Niewykluczone, że najnowsza propozycja (390 mld euro na granty) uzyska ostatecznie akceptację na unijnym szczycie. Kanclerz Austrii Sebastian Kurz napisał na Twitterze, że trudne negocjacje właśnie dobiegły końca i jego kraj może być bardzo zadowolony z ich przebiegu.

Rozmawiając z reporterami w poniedziałek rano, Premier Holandii Mark Rutte powiedział, że przywódcy przez bardzo długi czas dyskutowali o "awaryjnym" mechanizmie, który pozwoliłby jakiemukolwiek krajowi UE spowolnić wypłatę z funduszu odbudowy poprzez zgłoszenie sprzeciwu na forum Rady Europejskiej lub Rady UE ds. finansowych, czyli spotkaniu ministrów finansów państw UE.

- Mamy obecnie bardzo dobry projekt tekstu dotyczący tego (mechanizmu), który, jak sądzę, powoli zyskuje konsensus - powiedział w Brukseli Rutte cytowany przez "Politico". - Jestem zadowolony, ponieważ był to dla nas kluczowy warunek (...), aby móc zbudować ten pomost między pożyczkami a dotacjami - dodał.

Beneficjenci i płatnicy netto unijnego budżetu (2018)PAP/Adam Ziemienowicz

Autorka/Autor:mp/dap

Źródło: TVN24 Biznes, PAP

Pozostałe wiadomości

Na wtorek zaplanowano posiedzenie Rady Polityki Pieniężnej w sprawie stóp procentowych. Decyzja zostanie ogłoszona w środę. Ekonomiści są zgodni. Według oczekiwań rynkowych RPP obniży stopy procentowe o 50 punktów bazowych. Byłoby to dobrą wiadomością dla części kredytobiorców, bowiem im niższa stopa NBP, tym niższa rata.

Rada Polityki Pieniężnej spotka się w sprawie stóp procentowych

Rada Polityki Pieniężnej spotka się w sprawie stóp procentowych

Źródło:
PAP

Trwają prace nad ostatecznymi zapisami programu dopłat do rowerów elektrycznych - przekazał resort klimatu i środowiska. Zapewniono, że Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej pracuje, by "Mój Rower Elektryczny" ruszył do połowy roku. Budżet programu to 50 milionów złotych.

Państwo dopłaci do roweru. Ostatnia prosta

Państwo dopłaci do roweru. Ostatnia prosta

Źródło:
PAP

Warren Buffett, amerykański miliarder, finansista i legendarny inwestor, zapowiedział odejście na emeryturę pod koniec tego roku i rezygnację z kierowania Berkshire Hathaway. 94-latek wskazał również swojego następcę.

Warren Buffett odchodzi na emeryturę

Warren Buffett odchodzi na emeryturę

Źródło:
PAP, BBC

Wzrost ceł może spowodować wzrost kosztów produkcji samolotów i osłabić turystykę przyjazdową do USA - ocenili ekonomiści w raporcie Allianz Research. Ich zdaniem wojna handlowa dodatkowo zwiększy zakłócenia w globalnych łańcuchach dostaw dla producentów samolotów.

Ta branża stoi w obliczu "kolejnego burzliwego okresu"

Ta branża stoi w obliczu "kolejnego burzliwego okresu"

Źródło:
PAP

W pierwszym kwartale tego roku na rynku było wielu klientów zdecydowanych na zakup mieszkania w najbliższym czasie - wynika z raportu Barometr Metrohouse i Credipass oraz RynekPierwotny.pl. Autorzy informacji zwrócili uwagę, że coraz dłużej trwa proces sprzedaży mieszkania.

"Na sprzedaż trzeba czekać prawie pięć miesięcy"

"Na sprzedaż trzeba czekać prawie pięć miesięcy"

Źródło:
PAP

Niecodzienny pomysł na relaks miał były prawnik, Kwon Yong-Seok, który założył hotel Prison Inside Me, inspirowany więzieniem. W obiekcie położonym 80 kilometrów od Seulu goście mogą zamknąć się w pięciometrowych celach.

Goście zamykani są w celach. Nietypowy sposób na relaks

Goście zamykani są w celach. Nietypowy sposób na relaks

Źródło:
PAP

Spółka Centralny Port Komunikacyjny wykupiła dotąd nieco ponad połowę gruntów pod nowe lotnisko - poinformował pełnomocnik rządu do spraw CPK Maciej Lasek. Jak dodał, liczy na to, że do końca czerwca w życie wejdą nowe przepisy, które przyspieszą inwestycję.

"Mamy wykupione ponad 50 procent gruntów"

"Mamy wykupione ponad 50 procent gruntów"

Źródło:
PAP

Rumunia została wycofana z programu ruchu bezwizowego Visa Waiver Program (VWP) - ogłosił amerykański Departament Bezpieczeństwa Krajowego (DHS). Resort wytłumaczył, że decyzja ma na celu "ochronę integralności VWP i zapewnienia bezpieczeństwa granic i imigracji".

Mieli podróżować do USA bez wiz. Waszyngton cofa decyzję

Mieli podróżować do USA bez wiz. Waszyngton cofa decyzję

Źródło:
PAP

Polska firma FAKRO uruchamia produkcję schodów w USA, choć pierwotnie planowała otworzyć fabrykę w Nowym Sączu. - Nie uzyskaliśmy zgody od Urzędu Miasta - mówi Ryszard Florek, prezes firmy. Jak dodaje "zmieniające się przepisy i stawki celne w USA sprawiają, że lokalna produkcja staje się coraz bardziej opłacalna".

Znana polska firma uruchamia produkcję w USA. "Poszło to dużo łatwiej"

Znana polska firma uruchamia produkcję w USA. "Poszło to dużo łatwiej"

Źródło:
PAP

Jaguar Land Rover wznowił dostawy pojazdów do USA po wstrzymaniu ich ze względu na cła nałożone przez prezydenta USA Donalda Trumpa - poinformował Reuters, powołując się na The Times.

Motoryzacyjny gigant wznawia dostawy do USA

Motoryzacyjny gigant wznawia dostawy do USA

Źródło:
Reuters

Główny Inspektorat Sanitarny wydał ostrzeżenie w sprawie partii zajączków z polewy o smaku kakaowo-mlecznym, z powodu możliwości obecności fragmentów plastików. Produkt został wycofany z obrotu.

Słodycz z fragmentami plastiku. "Nie należy spożywać"

Słodycz z fragmentami plastiku. "Nie należy spożywać"

Źródło:
PAP

Centralna Agencja Wywiadowcza (CIA), główna amerykańska agencja wywiadu zagranicznego, zamierza zmniejszyć liczbę stanowisk o 1200 - poinformował dziennik "Washington Post" powołując się na źródła w administracji prezydenta Trumpa.

Zapowiedź fali zwolnień w amerykańskiej agencji wywiadowczej

Zapowiedź fali zwolnień w amerykańskiej agencji wywiadowczej

Źródło:
PAP

- Duże awarie energetyczne będą się zdarzać. Nie da się temu w zupełności zapobiec. Ważniejsze jest ograniczanie ich rozprzestrzeniania i szybkie przywrócenie dostaw prądu - ocenił doktor inżynier Bartosz Brusiłowicz z Wydziału Elektrycznego Politechniki Wrocławskiej.

Ryzyko powtórki z wielkiej awarii. "To jest najważniejszy aspekt"

Ryzyko powtórki z wielkiej awarii. "To jest najważniejszy aspekt"

Źródło:
PAP

Trzynaście państw należących do Unii Europejskiej złożyło wniosek o tak zwaną klauzulę wyjścia - czyli wyłączenie wydatków obronnych z reguł budżetowych. Jak powiedział Balazas Ujvari, rzecznik Komisji Europejskiej, dzięki temu "państwa, wobec których prowadzona jest procedura nadmiernego deficytu, zyskają elastyczność".

Kolejne państwa składają wnioski, wśród nich Polska. "Istnieje dobry powód"

Kolejne państwa składają wnioski, wśród nich Polska. "Istnieje dobry powód"

Źródło:
PAP

TikTok został ukarany grzywną w wysokości 530 milionów euro przez irlandzki urząd ochrony danych osobowych (DPC) - podał Reuters.

Potężna kara dla giganta. Jest decyzja

Potężna kara dla giganta. Jest decyzja

Źródło:
tvn24.pl

Ceny produktów sprzedawanych na chińskich platformach Shein i Temu wzrosły przez decyzję Donalda Trumpa - pisze CNN. Chodzi o zniesienie od 2 maja zwolnienia od ceł i podatków dla paczek z Chin o niewielkiej wartości. Miliony Amerykanów mogły nie odczuć poważniejszych skutków szeroko zakrojonych działań Donalda Trumpa. Aż do teraz - zwraca uwagę amerykański nadawca.

Mogli nie odczuć ceł, teraz to się zmieni. Decyzja Trumpa weszła w życie

Mogli nie odczuć ceł, teraz to się zmieni. Decyzja Trumpa weszła w życie

Źródło:
tvn24.pl

Elon Musk rozmawiał w środę z reporterami kilkunastu redakcji. Zwołał to spotkanie po tym, jak "Wall Street Journal" podał w środę, że zarząd Tesli ma być zainteresowany zmianą na stanowisku CEO. Choć miliarder mówiąc o swoich działaniach w Departamencie Wydajności Państwa (DOGE), porównał się do Buddy, miał brzmieć "mniej pewnie".

Musk porównał się do Buddy. Ale "brzmiał trochę jak pokonany"

Musk porównał się do Buddy. Ale "brzmiał trochę jak pokonany"

Źródło:
Axios, CNN, The Washington Post

Rada Miejska Lizbony zdecydowała o wydłużeniu o pół roku obowiązującego od 1 listopada 2024 roku zakazu rejestracji na terenie portugalskiej stolicy nowych lokalnych obiektów noclegowych dla turystów.

Stolica wydłuża zakaz. "Skorzystają głównie więksi gracze"

Stolica wydłuża zakaz. "Skorzystają głównie więksi gracze"

Źródło:
PAP

Główny Inspektorat Sanitarny (GIS) wydał ostrzeżenie dotyczące zajączka z polewy o smaku kakaowo-mlecznym. Do instytucji trafiła skarga konsumenta na obecność fragmentu plastiku w produkcie. Producent poinformował o wycofaniu całej partii ze sklepów.

Partia produktu wycofana ze sklepów. Ostrzeżenie

Partia produktu wycofana ze sklepów. Ostrzeżenie

Źródło:
tvn24.pl

W 2025 roku Święto Narodowe Trzeciego Maja wypada w sobotę. Nie oznacza to jednak, że pracownikom przepadnie dzień wolny. Wyjaśniamy, na jakich zasadach można go odebrać.

Dodatkowy dzień wolny dla milionów pracowników

Dodatkowy dzień wolny dla milionów pracowników

Źródło:
tvn24.pl

"Pomimo napięć w globalnej wymianie handlowej trwa ożywienie w polskim przemyśle" - napisał w piątek w mediach społecznościowych minister finansów Andrzej Domański, komentując dane dotyczące PMI. Wskaźnik utrzymał się powyżej progu 50 punktów trzeci miesiąc z rzędu. Jednocześnie, według S&P, "pojawiły się sygnały ostrzegawcze" dla polskiego przemysłu.

"Sygnały ostrzegawcze" dla polskiej gospodarki

"Sygnały ostrzegawcze" dla polskiej gospodarki

Źródło:
PAP

Prezydent Stanów Zjednoczonych Donald Trump ogłosił na swoich mediach społecznościowych, że wszyscy kupujący irańską ropę zostaną objęci wtórnymi sankcjami. Na te słowa zareagował irański resort dyplomacji.

Trump ostrzega: wszystkie zakupy muszą zostać natychmiast wstrzymane

Trump ostrzega: wszystkie zakupy muszą zostać natychmiast wstrzymane

Źródło:
PAP

Nie żyje Hakon Vigner Lindal Olaisen, współwłaściciel firmy Nova Sea. Zginął w wypadku drogowym w Polsce - potwierdził Daniel Bjarmann Simonsen, dyrektor do spraw komunikacji i polityki gospodarczej firmy, w rozmowie z portalem NRK.no. 

Miliarder zginął w wypadku w Polsce. Niedawno zamknął wielką transakcję

Miliarder zginął w wypadku w Polsce. Niedawno zamknął wielką transakcję

Źródło:
NRK.no, E24.no, PAP

Podczas tegorocznej majówki wielu Polaków zorganizuje grilla z rodziną lub przyjaciółmi. Aby nie zepsuć sobie wypoczynku, należy pamiętać, że nie wszędzie można grillować bez ograniczeń, a za złamanie przepisów grozi kara - w niektórych przypadkach nawet do pięciu tysięcy złotych.

Mandat za grilla. Kara może wynieść pięć tysięcy złotych

Mandat za grilla. Kara może wynieść pięć tysięcy złotych

Źródło:
tvn24.pl, PAP

Stany Zjednoczone nawiązały kontakt z Chinami w sprawie negocjacji dotyczących spornych ceł - poinformował w piątek rzecznik ministerstwa handlu w Pekinie. Władze Chin obecnie oceniają propozycje Waszyngtonu i oczekują od USA "szczerości oraz gotowości do wycofania się z nałożonych" taryf.

"Próba szantażu pod płaszczykiem rozmów nie zadziała". Chiny odpowiadają USA

"Próba szantażu pod płaszczykiem rozmów nie zadziała". Chiny odpowiadają USA

Źródło:
PAP

We Francji mocno spadła sprzedaż aut Tesli. W kwietniu liczba rejestracji nowych samochodów tego producenta była mniejsza o 59 procent w porównaniu z tym samym okresem 2024 roku.

"Diaboliczny wizerunek" Muska. Sprzedaż zanurkowała

"Diaboliczny wizerunek" Muska. Sprzedaż zanurkowała

Źródło:
PAP

Proponowane przez rząd zmiany w Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym przewidują wprowadzenie możliwości rozwodu pozasądowego, czyli rozwiązania małżeństwa przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego. Warunkiem skorzystania z takiej procedury jest między innymi brak małoletniego potomstwa.

Rewolucja w rozwodach

Rewolucja w rozwodach

Źródło:
PAP

Jawność wynagrodzeń, zwiększenie ochrony przed mobbingiem, a także zaliczenie umowy zlecenia i działalności gospodarczej do stażu pracy - to priorytety resortu, które wskazała szefowa Ministerstwa Rodziny Pracy i Polityki Społecznej Agnieszka Dziemianowicz-Bąk.

Ważna zmiana w sprawie pensji. "Absurd, który cały czas funkcjonuje"

Ważna zmiana w sprawie pensji. "Absurd, który cały czas funkcjonuje"

Źródło:
PAP

Ruszyły poszukiwania następcy Elona Muska na stanowisku szefa Tesli - napisał w środę "Wall Street Journal". Dziennik poinformował, że odbyły się już pierwsze rozmowy z przedstawicielami firm rekrutacyjnych. Informacjom zaprzeczyła Robyn Denholm, szefowa rady dyrektorów spółki.

"WSJ": ruszyły poszukiwania następcy Muska. Jest reakcja

"WSJ": ruszyły poszukiwania następcy Muska. Jest reakcja

Źródło:
tvn24.pl