Kary dla Polski za Turów. Jak do tego doszło

Źródło:
TVN24 Biznes
Kara dla Polski ws. kopalni Turów
Kara dla Polski ws. kopalni TurówTVN24
wideo 2/18
Kara dla Polski ws. kopalni TurówTVN24

W związku ze sporem z Czechami i niezaprzestaniem wydobycia węgla brunatnego w kopalni Turów w poniedziałek Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej nałożył na Polskę karę w wysokości pół miliona euro za dzień. Od czego zaczął się konflikt, jak przebiegały rozmowy polskich władz z czeskimi i jak sytuację przedstawiali rządzący? Poniżej prezentujemy kalendarium sporu o kopalnię Turów.

2019 ROK

6 maja - PGE wydaje komunikat, w którym odnosi się do wydanej w roku 1994 koncesji na wydobycie węgla w kopalni Turów. "Kopalnia Węgla Brunatnego Turów nie planuje rozszerzenia działalności poza określone 25 lat temu granice wskazane w koncesji. Wydobycie będzie prowadzone wyłącznie w obszarze określonym w decyzji z 1994 r." - poinformowano. Podkreślono, że tempo prowadzonej działalności w kopalni wymaga wydłużenia czasu obowiązywania koncesji i dodano, że oddziaływanie odwodnienia odkrywki Turów jest przedmiotem prac Polsko-Czeskiej Komisji ds. Współpracy na Wodach Granicznych, a eksperci strony czeskiej otrzymują na bieżąco materiały i dane od strony polskiej. 

28 maja - rada miejska w Bogatyni uchwaliła zmianę miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Bogatynia, polegającą na rozszerzeniu o niecałe 15 hektarów terenu odkrywkowej eksploatacji górniczej kopalni węgla brunatnego Turów.

Lipiec - polscy i czescy ekolodzy wskazują na negatywny wpływ na środowisko kopalni Turów. Samorząd Kraju Libereckiego i czeskie Ministerstwo Środowiska żądają anulowania nowego planu zagospodarowania przestrzennego Bogatyni, który zezwala na poszerzenie kopalni Turów. Według Czechów zatwierdzenie planu było niezgodne z prawem.

3-4 października - międzyrządowe konsultacje we Wrocławiu - spotkanie ekspertów z przedstawicielami Republiki Czeskiej w trybie art. 5 Konwencji z Espoo (Konwencja o ocenach oddziaływania na środowisko w kontekście transgranicznym). Polska strona zobowiązuje się do przekazywania danych dotyczących poziomu wód podziemnych potrzebnych do oceny działania ekranu przeciwfiltracyjnego, który ma minimalizować wpływ kopalni Turów.

24 października - PGE Górnictwo i Energetyka Konwencjonalna składa wniosek o wydłużenie terminu obowiązywania koncesji na wydobywanie węgla brunatnego o sześć lat – do 2026 roku.

15 listopada - resort środowiska Czech informuje na swoich stronach internetowych o negatywnym stanowisku wobec poszerzenia kopalni Turów.

2 grudnia - prezydent Andrzej Duda w Turowie dziękuje górnikom: - Dzisiaj kopalnia i elektrownia Turów zapewniają w ogromnym stopniu bezpieczeństwo energetyczne, i za to niezmiernie dziękuję.

CZARNO NA BIAŁYM O HISTORII SPORÓW WOKÓŁ TUROWA

Kompleks energetyczny w TurowiePAP

2020 ROK

21 stycznia - Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska we Wrocławiu wydaje decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach dla przedsięwzięcia polegającego na kontynuacji eksploatacji złoża węgla brunatnego Turów do 2044 roku.

20 marca - polski minister klimatu udziela koncesji na wydobywanie węgla brunatnego do 2026 roku.

30 września - Czechy wnoszą sprawę do Komisji Europejskiej, twierdząc, że Polska dopuściła się szeregu naruszeń prawa Unii Europejskiej.

17 grudnia - KE wydaje opinię, w której zarzuca Polsce szereg naruszeń prawa UE – Bruksela uznaje, że przedłużenie przez Polskę do sześciu lat obowiązywania koncesji bez przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko jest naruszeniem dyrektywy w sprawie oceny skutków wywieranych przez niektóre przedsięwzięcia na środowisko.

Kopalnie węgla brunatnego w Polsce, Czechach i w NiemczechPAP/Adam Ziemienowicz

2021 ROK

12 lutego - minister spraw zagranicznych Zbigniew Rau spotyka się z ministrem spraw zagranicznych Republiki Czeskiej Tomaszem Petriczekiem. Z krótkiego komunikatu MSZ nie wynika, żeby sprawa kopalni Turów była poruszana.

17 lutego - w Krakowie odbywa się szczyt z okazji 30-lecia Grupy Wyszehradzkiej. Udział w nim biorą szefowie państw, w tym premier Polski Mateusz Morawiecki oraz premier Czech Andrej Babisz. W rządowych deklaracjach szczyt jubileuszowy Grupy Wyszehradzkiej określany jest mianem "szczytu konkretów", ale rozmowy dotyczyły raczej zwalczania COVID-19, unijnej polityki klimatycznej i migracyjnej oraz sytuacji w sąsiedztwie UE (głównie w krajach Partnerstwa Wschodniego).

26 lutego - Czechy wnoszą skargę o stwierdzenie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego. Czechy zwracają się do TSUE o wydanie nakazu Polsce niezwłocznego zaprzestania wydobywania węgla brunatnego w kopalni Turów.

10 marca - do czeskiego ministerstwa zdrowia dociera list polskiej ambasady w sprawie zmian prawa aborcyjnego w tym kraju.

30 marca - na wniosek opozycji zbierają się komisje sejmowe: środowiska, energii i klimatu oraz spraw zagranicznych. Posiedzenie zaczyna się od tego, że przewodniczący Marek Suski doprowadza do wykluczenia z obrad Greenpeace. Wiceminister aktywów państwowych Zbigniew Gryglas przekonuje, że Polska zainwestowała kilkanaście milionów złotych w budowę specjalnego ekranu. - Rozmawialiśmy z naszymi przyjaciółmi z Czech, także z Niemiec, i dążymy, żeby to było polubownie zakończone – mówi. Z kolei Suski podczas posiedzenia twierdzi: - Czesi chcą nas oskubać, a grożą nam tym, że wniosą do ETS-u skargę, żeby nam zamknąć elektrownię, która jest jednym z kluczowych elementów systemu energetycznego i Polacy pewnie się wystraszą i im zapłacą haracz. To jest po prostu szantaż ze strony Czechów.

7 maja - premier Mateusz Morawiecki bierze udział w unijnym szczycie w Porto. Podczas obrad siedzi obok premiera Czech.

14 maja - w Elektrowni Turów zaczyna pracę nowy blok energetyczny o mocy 496 MW.

21 maja - TSUE nakazuje wstrzymanie wydobycia w kopalni w Turowie.

24 maja - premier Morawiecki zapowiada negocjacje ze stroną czeską oraz europejską - jednym z argumentów w rozmowach ma być budowa ekranu - przyspieszona i ukończona we wrześniu 2021 roku. 

Wiceprezes PGE Paweł Śliwa wyjaśnia, że według szacunków spółki zamknięcie kopalni Turów spowodowałoby straty w wysokości 13,5 mld zł. 

Podczas negocjacji ze stroną czeską specjalny zespół roboczy samorządowo-rządowy uzgadnia kierunkowe wytyczne dotyczące umowy. - Polska na współfinansowanie celów środowiskowych, geologicznych przeznaczy między 40 a 45 milionów euro - wyjaśnia rzecznik rządu Piotr Mueller.

W nocy z 24 na 25 maja premier Morawiecki twierdzi, że "Republika Czeska zgodziła się wycofać wniosek do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej".

25 maja - do słów szefa polskiego rządu szybko odnosi się premier Czech Andrej Babisz i zaznacza, że nie ma planów wycofania skargi przeciwko Polsce w sprawie kopalni Turów, ponieważ nie osiągnięto jeszcze porozumienia.

Premier Czech o kopalni Turów
Premier Czech o kopalni TurówTVN24

Kilka godzin później premier Morawiecki mówi, że "mamy przede wszystkim wyznaczone wytyczne do umowy i jeżeli ta umowa zostanie zaakceptowana - a wszystko na to wskazuje - to mamy w zasięgu ręki polubowne załatwienie tego sporu".

Premier Morawiecki o kopalni w Turowie: mamy uzgodnione wytyczne do umowy
Premier Morawiecki o kopalni w Turowie: mamy uzgodnione wytyczne do umowyTVN24

Wicepremier Jacek Sasin pisze na Twitterze: "Jestem w drodze do Turowa. Mam dobre informacje". Następnie wyjaśnia, że "po wczorajszych rozmowach mamy zapewnienie, że po podpisaniu umowy międzyrządowej z Czechami, skarga do TSUE zostanie wycofana". Dodaje też: "to dla nas niezrozumiały spór, dlatego, że mamy podpisane dokumenty ze stroną czeską, w których zostały uzgodnione wszystkie warunki niezbędne do przyznania koncesji dla funkcjonowania kopalni w Turowie".

7 czerwca - Czesi zapowiadają wniosek do TSUE o wymierzenie Polsce kary dziennej w wysokości 5 milionów euro w związku z niewykonaniem decyzji o wstrzymaniu wydobycia.

8 czerwca - premier Morawiecki mówi, że poprosi ministra, który będzie szefem zespołu negocjacyjnego po naszej stronie, by udał się do Republiki Czeskiej na długie albo krótsze rozmowy. - Jestem dobrej myśli, ale przed nami pewnie kilka dni albo kilka tygodni rozmów w tym temacie – stwierdza szef polskiego rządu.

9 czerwca - Komisja Europejska staje po stronie Czech i składa wniosek o przystąpienie do sprawy dotyczącej kopalni Turów.

14 czerwca - czeski rząd przesyła Polsce pierwszą wersję umowy dotyczącej kopalni Turów.

17 czerwca - w Pradze rozpoczynają się polsko-czeskie negocjacje z udziałem wicepremiera i ministra aktywów państwowych Jacka Sasin, wiceministra aktywów państwowych Artura Sobonia, polskiej delegacji przewodniczy minister klimatu i środowiska Michał Kurtyka. Po trzech miesiącach regularnych rozmów okazuje się, że nie przyniosły spodziewanego rezultatu.

20 września - Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej z powodu niezaprzestania wydobycia węgla brunatnego w kopalni Turów nakłada na Polskę karę w wysokości 500 tysięcy euro dziennie. TSUE tłumaczy, że "tego rodzaju środek należy uznać za konieczny do wzmocnienia skuteczności środka tymczasowego zarządzonego postanowieniem z dnia 21 maja 2021 roku".

O kopalni i elektrowni w Turowie

Kopalnia i elektrownia Turów należą do spółki PGE Górnictwo i Energetyka Konwencjonalna, będącej częścią PGE Polskiej Grupy Energetycznej. Elektrownia odpowiada za kilka procent produkcji energii elektrycznej w Polsce.

Karolina Baca-Pogorzelska z serwisu Outriders jeszcze w maju mówiła w TVN24, że nie ma możliwości, by elektrownia Turów kontynuowała działalność bez kopalni. Jak podkreśliła, "nie ma możliwości dowiezienia paliwa i bzdurą jest mówienie, że to wyłączenie naszej kopalni po to, by elektrownia była zasilana paliwem z Czech i Niemiec". - Nie, wyłączenie kopalni oznacza wyłączenie elektrowni, bo zapasów tego węgla po prostu się nie składuje - dodała.

Ośrodek Studiów Wschodnich zwracał uwagę, że Niemcy i Czechy, wraz z Polską, należą do państw o największym poziomie wydobycia węgla brunatnego nie tylko w UE, lecz także na świecie. W 2018 roku RFN plasowała się na pierwszym, a Czechy na dziesiątym miejscu, Polska była szósta.

W obydwu państwach odbywa się ono metodą odkrywkową – w Niemczech, podobnie jak w Polsce, w 100 proc., w Czechach w ponad 99 proc. RFN i Czechy odpowiadają łącznie za 55 proc. unijnej konsumpcji węgla brunatnego (odpowiednio 43 i 12 proc.), zajmując w UE pierwsze i trzecie miejsce (druga jest Polska z udziałem 16 proc.).

PAP/Adam Ziemienowicz

Autorka/Autor:kris/dap

Źródło: TVN24 Biznes

Źródło zdjęcia głównego: Andrzej Stefańczyk/TVN24

Pozostałe wiadomości

Ożywienie gospodarcze w Stanach Zjednoczonych w drugim kwartale było silniejsze niż wcześniej szacowano. Wszystko dzięki konsumentom, którzy zwiększyli wydatki przez niepokoje związane z wojną handlową prezydenta Donalda Trumpa - podał portal stacji CNN.

Gospodarka USA zaskoczyła. "Gwałtowne odbicie"

Gospodarka USA zaskoczyła. "Gwałtowne odbicie"

Źródło:
CNN

Kreml chce przejąć złoża uranu w Nigrze - informuje paryski magazyn "Jeune Afrique". W zamian Moskwa obiecuje rządzącej krajem juncie wojskowej budowę elektrowni jądrowej.

Jedno z największych złóż uranu na świecie. Chce je przejąć Rosja

Jedno z największych złóż uranu na świecie. Chce je przejąć Rosja

Źródło:
PAP

Prezydent Francji Emmanuel Macron uważa, że Unia Europejska powinna rozważyć odwet wobec amerykańskiego sektora cyfrowego - podał portal Politico. Wcześniej prezydent Donald Trump zagroził cłami i ograniczeniem dostępu do technologii z USA tym krajom, które stosują podatki bądź regulacje cyfrowe.

Macron: Europa nie powinna wykluczać tego

Macron: Europa nie powinna wykluczać tego

Źródło:
PAP

Rząd przyjął projekt budżetu na 2026 rok. - Żyjąc w realiach tak dużego deficytu, nie mamy specjalnie marginesu na niepowodzenia, które nie zawsze od nas zależą - stwierdził w TVN24 doktor Przemysław Kwiecień, główny ekonomista XTB. Łukasz Wilkowicz z "Dziennika Gazety Prawnej" dodał, że "bardziej martwi długi termin" i to, że "punkt odniesienia, od którego ten deficyt miałby się obniżać, jest stale przesuwany".

Budżet 2026. "To jest coś, co powinno nas najbardziej martwić"

Budżet 2026. "To jest coś, co powinno nas najbardziej martwić"

Źródło:
tvn24.pl

Rząd przyjął projekt budżetu na 2026 rok - przekazała ministra funduszy i polityki regionalnej Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz. Minister finansów Andrzej Domański poinformował, że deficyt budżetowy w przyszłym roku wyniesie ponad 270 miliardów złotych.

Rząd przyjął projekt budżetu na 2026 rok

Rząd przyjął projekt budżetu na 2026 rok

Źródło:
PAP

Jest rekordowy pod wieloma względami - tak o projekcie budżetu na 2026 rok mówił premier Donald Tusk. - Koniec z drożyzną - podkreślił szef rządu.

Tusk: to nie jest nasze ostatnie słowo

Tusk: to nie jest nasze ostatnie słowo

Źródło:
PAP

Resort pracy przygotował projekt, który zakłada wypłatę zasiłku chorobowego przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych już od pierwszego dnia choroby pracownika. Propozycja będzie rozpatrywana teraz podczas posiedzenia Komitetu Ekonomicznego Rady Ministrów.

Zmiany w zasiłku chorobowym. Jest projekt

Zmiany w zasiłku chorobowym. Jest projekt

Źródło:
PAP

Z okazji początku roku szkolnego niektórzy z rodziców mogą otrzymać dodatkowe przelewy w łącznej wysokości nawet ponad 500 złotych. Chodzi o szereg świadczeń wspierających wychowanie dzieci. Wyjaśniamy, kto i ile może dostać.

Dodatkowe pieniądze na początek roku szkolnego. Jak dostać świadczenia?

Dodatkowe pieniądze na początek roku szkolnego. Jak dostać świadczenia?

Źródło:
tvn24.pl

We wrześniu ma pojawić się projekt ustawy, który będzie zakładał mrożenie cen energii na czwarty kwartał 2025 roku oraz wprowadzi bon ciepłowniczy - zapowiedział Miłosz Motyka, minister energii. Z kolei Paulina Hennig-Kloska, szefowa resortu klimatu i środowiska, powiedziała, że dwa z trzech komponentów zawetowanej przez prezydenta ustawy wiatrakowej zostaną zrealizowane pozaustawowo.

Jest zapowiedź ministra w sprawie cen prądu

Jest zapowiedź ministra w sprawie cen prądu

Źródło:
PAP

We Włocławku powstanie pierwsza w Europie mała elektrownia jądrowa BWRX-300. To jedno z uzgodnień porozumienia między Orlenem a Synthos Green Energy - podał Orlen.

Tu powstanie "pierwsza w Europie mała elektrownia jądrowa". Jest porozumienie

Tu powstanie "pierwsza w Europie mała elektrownia jądrowa". Jest porozumienie

Źródło:
PAP

Orlen ogłosił, że we Włocławku powstanie nie tylko pierwsza w Polsce, ale także w Europie, mała modułowa elektrownia jądrowa, czyli SMR. Wyjaśniamy, co to jest.

Pierwsza taka inwestycja w Europie. Co to jest SMR

Pierwsza taka inwestycja w Europie. Co to jest SMR

Źródło:
tvn24.pl

Tysiące miejsc pracy jest zagrożonych po tym, gdy Biały Dom wstrzymał budowę niemal ukończonej farmy wiatrowej u wybrzeży Rhode Island w Stanach Zjednoczonych. To kolejny cios administracji Trumpa wymierzony w energetykę wiatrową.

Trump wstrzymał wielką inwestycję. Tysiące miejsc pracy zagrożonych

Trump wstrzymał wielką inwestycję. Tysiące miejsc pracy zagrożonych

Źródło:
CNN

Wyobraźmy sobie taką scenę: twój samolot właśnie wylądował w Antalyi w Turcji, a ty nie możesz się doczekać, by wysiąść. Odpinasz pasy, wyskakujesz z fotela i wyciągasz torbę z półki nad głową, pełen zapału do rozpoczęcia urlopu. Ale trochę się pospieszyłeś. Stewardessa zabiera cię na bok i nakłada szybki mandat w wysokości 62 euro (265 złotych). W tym roku Europa rozprawia się z nieokrzesanymi turystami.

"Mieszkańcy mają dość". Nawet 13 tysięcy złotych mandatu

"Mieszkańcy mają dość". Nawet 13 tysięcy złotych mandatu

Źródło:
BBC

Prezydent Karol Nawrocki zawetował w środę dwie nowelizacje: ustawę o zapasach ropy i gazu oraz ustawę o środkach ochrony roślin. Wyjaśniamy, jakie rozwiązania zawierały i jak te weta uzasadnia Kancelaria Prezydenta.

"Nie rozumie potrzeb bezpieczeństwa". Co zawetował Nawrocki?

"Nie rozumie potrzeb bezpieczeństwa". Co zawetował Nawrocki?

Źródło:
tvn24.pl

SK Telecom, największy operator komórkowy w Korei Południowej, będzie musiał zapłacić 134,8 miliarda wonów (97 milionów dolarów) za wyciek danych wszystkich abonentów. To najwyższa kara nałożona przez Południowokoreańską Komisję Ochrony Danych Osobowych od czasu jej powstania w 2020 roku.

Wyciek danych wszystkich klientów. Rekordowa kara

Wyciek danych wszystkich klientów. Rekordowa kara

Źródło:
PAP

Kawa w sklepach drożeje w dwucyfrowym tempie. Jak wynika z raportu UCE Research i Uniwersytetów WSB Merito mielona podrożała sklepach w ujęciu rocznym o niemal 18 procent, a rozpuszczalna o blisko 17 procent. Mało jest promocji, które mogłyby złagodzić podwyżki.

Dwucyfrowy wzrost cen popularnego produktu

Dwucyfrowy wzrost cen popularnego produktu

Źródło:
PAP

Zapasy ropy wystarczą nam na od 25 do 30 dni i jeśli dostawy rurociągiem Przyjaźń nie zostaną przywrócone we wrześniu, Węgry i Słowacja będą musiały skorzystać z rezerw strategicznych - powiedział w środę tygodnikowi "Mandiner" Zsolt Hernady, prezes węgierskiego koncernu energetycznego MOL.

Szef giganta zabrał głos w sprawie ropy z Rosji

Szef giganta zabrał głos w sprawie ropy z Rosji

Źródło:
PAP

Władze Florencji zamierzają używać kamer termowizyjnych i narzędzi sztucznej inteligencji do monitoringu napływu turystów. System ma działać w historycznym centrum miasta, które jest wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO.

Pilotażowy projekt we włoskim mieście. Dotyczy turystów

Pilotażowy projekt we włoskim mieście. Dotyczy turystów

Źródło:
PAP

Prezydent USA Donald Trump obiecał wyborcom jesienią ubiegłego roku, że szybko pokona inflację po powrocie do Białego Domu. Bezprecedensowe i nieustępliwe ataki Trumpa na Rezerwę Federalną mogą przynieść dokładnie odwrotny skutek - przestrzegają ekonomiści w rozmowie z CNN.

"Trump łamie kardynalną zasadę"

"Trump łamie kardynalną zasadę"

Źródło:
CNN