Kiedy posiedzenie nowego Sejmu? Co się wtedy wydarzy? 

Prezydent Andrzej Duda w czwartek podsumował konsultacje z przedstawicielami komitetów wyborczych oraz wskazał potencjalnych kandydatów na premiera. Podał także datę pierwsze posiedzenia parlamentu nowej kadencji.

Jak podkreślił Andrzej Duda, cały czas trwa kadencja obecnie urzędującego parlamentu. - Ta kadencja kończy się w niedzielę, 12 listopada. Poinformowałem wczoraj przedstawicieli wszystkich nowych sił parlamentarnych, że nie widzę powodu do tego, aby w jakikolwiek sposób tę konstytucyjną, czteroletnią kadencję parlamentu skracać.

W związku z tym, jak ogłosił prezydent, terminem pierwszego posiedzenia nowego Sejmu będzie poniedziałek, 13 listopada. - To jest najszybszy możliwy termin, biorąc pod uwagę normy konstytucyjne, jaki wchodzi w grę - dodał.

Zgodnie z treścią Konstytucji RP pierwsze posiedzenie Sejmu i Senatu zwołuje prezydent na dzień przypadający w ciągu 30 dni od dnia wyborów.

Jak wyjaśnił na antenie TVN24 dziennikarz Onetu Kamil Dziubka, to w trakcie pierwszego posiedzenia Sejmu "premier Mateusz Morawiecki będzie musiał podać się do dymisji". Od tego dnia zaczyna także biec termin 14 dni, w ciągu których prezydent powinien powołać nowego premiera wraz z pozostałymi członkami Rady Ministrów. Zgodnie z zapisami Konstytucji, wyznaczony przez prezydenta kandydat ma kolejne 14 dni na to, by wygłosić exposé (przedstawiające Sejmowi program działania rządu - red.) oraz zgłosić wniosek o udzielenie mu przez Sejm wotum zaufania. Do udzielenia wotum konieczne jest zdobycie bezwzględnej większości głosów, czyli większej ilości głosów "za" niż "przeciw" i wstrzymujących się, w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów.

Jeśli wyznaczony przez prezydenta kandydat na premiera nie uzyska wotum, inicjatywa wyboru premiera przechodzi w ręce Sejmu - przypomniał Dziubka. Kandydata na Prezesa Rady Ministrów może zgłosić grupa co najmniej 46 posłów, a do jego przyjęcia konieczna jest bezwzględna większość głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów. Prezydent nie może odmówić powołania i zaprzysiężenia tak wybranego rządu.

ZOBACZ TEŻ: Tusk: prezydent powiedział, że nie będzie się wahał, jeżeli potwierdzi się opozycyjna większość

Jeśli jednak desygnowana przez Sejm osoba nie uzyska bezwzględnej większości głosów, inicjatywa wraca do prezydenta, który w ciągu 14 dni powołuje premiera i rząd na jego wniosek oraz odbiera od nich przysięgę. W tym przypadku do udzielenia wotum zaufania wystarczy zwykła większość głosów (więcej "za" niż "przeciw", bez wliczania wstrzymujących się) w Sejmie w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów. Jeśli i ta opcja się nie uda, prezydent zarządza nowe wybory.

Jak podkreśla Kamil Dziubka, pierwsze posiedzenie Sejmu X kadencji jest istotne również z innego względu. To podczas niego "marszałek senior powinien przewodniczyć wyborowi nowego marszałka" - wyjaśnia dziennikarz, dodając, że jest to moment, w który "nowa większość sejmowa powinna się już ujawnić".

ZOBACZ TEŻ: Trzecia Droga po spotkaniu z Andrzejem Dudą. Prezydent "nie chce skracać kadencji tego Sejmu"

Marszałek-senior to osoba powoływana przez prezydenta z grona najstarszych posłów. Zgodnie z przepisami prezydent ma w zakresie jej wyboru sporą swobodę. Co należy do zadań marszałka-seniora? Poza wspomnianym przez dziennikarza Onetu przewodniczeniem wyborowi nowego marszałka Sejmu, ma on również dwa inne zadania. Decyduje o rozdziale miejsc na sali obrad na czas pierwszego posiedzenia Sejmu. Przyjmuje także od zgromadzonych ślubowanie poselskie. Jak wygląda ta procedura?

W trakcie ślubowania odczytywana jest określona w Konstytucji rota: "Uroczyście ślubuję rzetelnie i sumiennie wykonywać obowiązki wobec Narodu, strzec suwerenności i interesów Państwa, czynić wszystko dla pomyślności Ojczyzny i dobra obywateli, przestrzegać Konstytucji i innych praw Rzeczypospolitej Polskiej". Po jej wygłoszeniu kolejno wywoływani posłowie powstają i wypowiadają słowo "ślubuję". Opcjonalnie mogą też użyć po nim zwrotu "tak mi dopomóż Bóg". Odmówienie złożenia ślubowania jest możliwe, ale jest też równoznaczne ze zrzeczeniem się mandatu poselskiego.

Po zakończeniu ślubowania rozpoczyna się proces wyboru marszałka Sejmu. Kandydatów do tej roli mogą zgłaszać grupy co najmniej 15 posłów. Do zatwierdzenia kandydata konieczne jest uzyskanie bezwzględnej większości głosów (większej liczby głosów "za" niż "przeciw" i wstrzymujących się) w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów. Wraz z wyborem nowego marszałka, marszałek-senior przestaje piastować swoją funkcję.