Pasożyty znalezione na starożytnym sedesie elity z Jerozolimy. Mogły powodować choroby i epidemie

Źródło:
sciencealert.com
Mieszkańcy Jerozolimy mogli cierpieć z powodu pasożytów
Mieszkańcy Jerozolimy mogli cierpieć z powodu pasożytówUniwersytet Telawiwski
wideo 2/9
Mieszkańcy Jerozolimy mogli cierpieć z powodu pasożytówUniwersytet Telawiwski

Na liczącym 2,7 tysiąca lat sedesie odkrytym w okolicach starożytnej rezydencji w południowej Jerozolimie wciąż widnieją ślady kilku gatunków pasożytów jelitowych. Zdaniem naukowców z Uniwersytetu Telawiwskiego może to być dowód na występowanie w tym regionie poważnych epidemii.

Najnowsze odkrycia sugerują, że nawet najbogatsi mieszkańcy starożytnej Jerozolimy, którzy byli na tyle dystyngowani, by korzystać z prowizorycznych toalet, mogli powszechnie cierpieć z powodu obecności pasożytów w jelitach.

- Obecność toalet w domach mogła być raczej kwestią wygody niż próbą zachowania higieny osobistej - stwierdzili archeolodzy z Uniwersytetu Telawiwskiego, którzy prowadzili badania. - Toaleta była prawdziwym symbolem bogactwa, prywatną instalacją, na którą mogli sobie pozwolić tylko najbogatsi - dodali.

Rekonstrukcja toalety, która znajdowała się w ogrodzie rezydencjiYaniv Korman

Toalety w "kolebce cywilizacji"

Uważa się, że najstarsze znane toalety na świecie, liczące około sześciu tysięcy lat, znajdują się na terenach ówczesnej Mezopotamii. Ten historyczny region, który obejmował części współczesnego Kuwejtu, Iraku, Syrii, Iranu i Turcji, jest znany jako "kolebka cywilizacji", ponieważ znajdowały się tam pierwsze pola uprawne.

Gdy pradawni łowcy i zbieracze zaczęli osiedlać się na stałe, konieczne stało się także wyznaczenie obszaru umożliwiającego spokojne usuwanie produktów przemiany materii. Dla przeciętnego rolnika oznaczało to najprawdopodobniej spacer do śmietnika, jednakże bardziej zamożni ludzie mogli pozwolić sobie na więcej prywatności.

Jednym z nielicznych, zachowanych obiektów tego typu jest wspomniana toaleta w Jerozolimie. Odkryto ją w 2019 roku, w miejscu, które w przeszłości mogło być starannie utrzymanym ogrodem, położonym tuż obok pozostałości dużej rezydencji, w którym odkryto wiele drogich przedmiotów. Prawdopodobnie był to dom osoby o bardzo wysokiej pozycji społecznej.

Otwór pośrodku kamiennego siedziska może sugerować, że była to prowizoryczna toaleta ze zbiornikiem. Archeolodzy podejrzewają, że ubikacja była kiedyś otoczona kamiennymi ścianami i najprawdopodobniej zadaszeniem. Jednakże dzięki pozostałościom po pyłku drzew owocowych i sosnowych można spekulować, że znajdowały się tam także okna. Możliwe też, że roślin tych używano jako swego rodzaju odświeżaczy powietrza.

Jakiekolwiek zapachy unosiły się w tym malutkim pomieszczeniu, obecność pozostałości pasożytów na "desce klozetowej" świadczy o tym, że warunki sanitarne były w tamtych czasach bardzo złe.

Sedes znaleziony podczas wykopalisk w 2019 rokuYa'akov Billig

Cztery różne pasożyty

Dokładna analiza sanitariatu ujawniła osad, zawierający jaja czterech różnych rodzajów robaków jelitowych. Naukowcy znaleźli tam między innymi pozostałości po gliście ludzkiej (Ascaris lumbricoides) i włosogłówce (Trichuris trichiura). Oba te pasożyty jelitowe mogą infekować ludzi i w najcięższych przypadkach doprowadzać do niedożywienia czy zaburzeń wzrostu.

Naukowcy znaleźli także pozostałości tasiemców nieuzbrojonych (Taenia saginata) oraz owsików ludzkich (Enterobius vermicularis). W przypadku tych drugiego gatunku - jest to najwcześniejszy zapis obecności tych pasożytów w starożytnej Jerozolimie.

Robaki jelitowe te są najczęściej przenoszone są poprzez przypadkowe spożycie śladowych ilości zainfekowanego kału. Po przedostaniu się do jelita żywiciela, potrafią produkować tysiące jaj dziennie. Bez właściwych leków, wyeliminowanie problemu w całych populacjach jest niezwykle trudne, tym bardziej w przypadku braku wystarczającej higieny.

Jaja znalezionych pasożytów jelitowych (w powiększeniu)Eitan Kremer

Uciążliwe od wielu epok

Obecność pasożytów w odchodach najbogatszych mieszkańców może świadczyć o tym, że odpadowe produkty procesu trawienia najprawdopodobniej przedostawały się do źródeł wody lub trafiały na uprawy. Niektórzy badacze podejrzewają, że pasożyty były uciążliwe od początków istnienia ludzkości, ale ponieważ ich jaja są niezwykle delikatne, rzadko kiedy mogły utrwalać się w zapisach archeologicznych.

Nawet w dzisiejszych czasach tasiemce, owsiki, włosogłówki i glisty stanowią poważny problem na całym świecie, jednak dzięki dostępnym współcześnie lekom, medycynie i urządzeniom sanitarnym, łatwiej się ich pozbyć. Jednak bez dostępności tych środków, infekcje jelitowe mogą łatwo przekształcić się w epidemie. Naukowcom wydaje się, że mieszkańcy starożytnej Jerozolimy mogli mieć z takową do czynienia.

- Badania, takie jak to pomagają nam dokumentować historię chorób zakaźnych na naszym obszarze i dają nam szerszy wgląd w życie starożytnych ludzi - podsumowała archeolog Dafna Langgut z Uniwersytetu Telawiwskiego.

Autorka/Autor:kw

Źródło: sciencealert.com

Źródło zdjęcia głównego: Ya'akov Billig

Pozostałe wiadomości

W drugiej połowie lipca zanosi się w Polsce na więcej pochmurnych i deszczowych dni niż upalnych i słonecznych. Klin gorąca wsuwający się w najbliższych dniach w nasz rejon Europy przyniesie wzrosty temperatury powyżej 30 stopni, ale daleko im będzie do szalonych 38-40 stopni wyliczanych jeszcze przez modele pogodowe tydzień temu.

Co z tym deszczem? Mamy lipiec jak przed laty, ale tylko pozornie

Co z tym deszczem? Mamy lipiec jak przed laty, ale tylko pozornie

Źródło:
TVN24+

Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej ostrzega przed silnym deszczem i burzami. Eksperci przewidują, że lokalnie może spaść nawet do 60 litrów na metr kwadratowy. Sprawdź, gdzie mieć się na baczności.

Silny deszcz z burzami. Kolejne alarmy IMGW

Silny deszcz z burzami. Kolejne alarmy IMGW

Aktualizacja:
Źródło:
IMGW

"Dobrze, że już koniec tej żenady i mistyfikacji nakręconej gdzieś w studiu" - wbrew pozorom nie jest to recenzja kiepskiego filmu klasy B, a jeden z wielu komentarzy dotyczących misji Sławosza Uznańskiego-Wiśniewskiego. W sieci nie brakuje zwolenników teorii spiskowych zakładających, że lot Polaka w kosmos był jednym wielkim oszustwem. Filmy ukazujące rzekome oszustwo cieszą się dużą popularnością w serwisach społecznościowych.

Lot to "mistyfikacja" i "fikcja", astronauta jest "aktorem". Fake newsy wokół misji Polaka

Lot to "mistyfikacja" i "fikcja", astronauta jest "aktorem". Fake newsy wokół misji Polaka

Źródło:
TVN24+

Pożar lasu szaleje na południu Francji. W trwającą całą noc akcję zaangażowane były również śmigłowce. Ogień, który w czwartek wieczorem ogarnął ponad 240 hektarów lasu, zagrażał domom i mieszkańcom, zmuszając ponad sto osób do ewakuacji.

Całonocna walka z pożarem. "Sto domów w osi ognia"

Całonocna walka z pożarem. "Sto domów w osi ognia"

Źródło:
PAP, Reuters

Największy marsjański meteoryt znaleziony na Ziemi trafił na aukcję i znalazł nowego właściciela za ponad 5 milionów dolarów. Tak wysoka cena wynika z kilku czynników.

Ponad pięć milionów dolarów za kawałek Marsa na Ziemi

Ponad pięć milionów dolarów za kawałek Marsa na Ziemi

Źródło:
PAP

Koreę Południową trzeci dzień z rzędu zalewa deszcz. W wyniku powodzi zginęły co najmniej cztery osoby. Jedna z nich zginęła, kiedy na jej samochód spadł fragment budowli.

Fragment muru spadł na kierowcę. Powódź zbiera śmiertelne żniwo

Fragment muru spadł na kierowcę. Powódź zbiera śmiertelne żniwo

Źródło:
Reuters

W południowych i środkowych częściach USA mają pojawić się ulewy. Prognozowane sumy opadów są tak duże, że grożą całkowitym nasyceniem gleby i powodziami błyskawicznymi. Niebezpieczeństwo dotyczy zwłaszcza stanów nad Zatoką Meksykańską.

Wielkie ulewy nadciągają. Ryzyko powodzi błyskawicznych

Wielkie ulewy nadciągają. Ryzyko powodzi błyskawicznych

Źródło:
PAP

Sławosz Uznański-Wiśniewski jest już na Ziemi. Powrót załogi misji Axiom 4 na Błękitną Planetę nagrał dowódca Międzynarodowej Stacji Kosmicznej Takuya Onishi.

"To jedne z najbardziej niesamowitych scen, jakie kiedykolwiek widziałem"

"To jedne z najbardziej niesamowitych scen, jakie kiedykolwiek widziałem"

Źródło:
x.com/Astro_Onishi

W czwartek po południu w centralnej Hiszpanii wybuchł pożar lasu. Ogień szybko się rozprzestrzenił i strawił ponad 3000 hektarów roślinności. W piątek rano wciąż był aktywny, ale pozostawał pod kontrolą strażaków.

Dym dotarł nad Madryt. W Hiszpanii wybuchł duży pożar

Dym dotarł nad Madryt. W Hiszpanii wybuchł duży pożar

Źródło:
apnews.com, El Pais

Czy drożdże mogą nam pomóc w podboju Marsa? Polscy naukowcy będą to sprawdzać, korzystając z próbek, które wróciły razem ze Sławoszem Uznańskim-Wiśniewskim z Międzynarodowej Stacji Kosmicznej.

Czy drożdże z genem z niesporczaka pomogą nam w podboju Marsa?

Czy drożdże z genem z niesporczaka pomogą nam w podboju Marsa?

Źródło:
PAP

Pogoda na dziś. W piątek 18.07 będzie pochmurno i deszczowo, w części kraju mogą pojawić się burze. Termometry wskażą maksymalnie od 18 do 25 stopni Celsjusza.

Pogoda na dziś - piątek, 18.07. Przydadzą się parasole

Pogoda na dziś - piątek, 18.07. Przydadzą się parasole

Źródło:
tvnmeteo.pl

W weekend pogodę w Polsce będzie nadal kształtował pochmurny i deszczowy niż Horst. Przyniesie on części kraju przelotne opady i burze. Nie zabraknie też miejsce, gdzie będzie pogodnie, a temperatura wzrośnie do 30 stopni.

Pogoda na weekend: już wkrótce będzie 30 stopni

Pogoda na weekend: już wkrótce będzie 30 stopni

Źródło:
tvnmeteo.pl

Kamera zainstalowana przy wejściu do domu uchwyciła przerażające nagranie. Widać na nim, jak piorun uderza tuż obok kuriera doręczającego paczkę.

"Myślałem, że piorun uderzył we mnie". Przerażające nagranie

"Myślałem, że piorun uderzył we mnie". Przerażające nagranie

Źródło:
CNN, live5news.com

Co najmniej 63 osoby zginęły w ciągu minionej doby w pakistańskiej prowincji Pendżab w powodzi - poinformowała w czwartek agencja Reuters. Dodała, że w tym samym czasie prawie 300 osób zostało rannych. Powódź wywołały obfite opady związane z monsunem.

Stan wyjątkowy. W ciągu doby zginęło ponad 60 osób

Stan wyjątkowy. W ciągu doby zginęło ponad 60 osób

Źródło:
Reuters, PAP

Czwartek to kolejny burzowy dzień. Na Górnym Śląsku pojawił się lej kondensacyjny, czyli zalążek trąby powietrznej. Ponadto na terenie województwa doszło do obfitych opadów deszczu, w wyniku których została zablokowana droga ekspresowa.

Lej kondensacyjny wirował nad Śląskiem

Lej kondensacyjny wirował nad Śląskiem

Źródło:
Sieć Obserwatorów Burz, TVN24

Intensywne opady deszczu doprowadziły do powstania powodzi błyskawicznej w mieście Kansas City położonym w stanie Missouri. Pod wodą znalazły się auta, ulice i domy.

Brodzili w wodzie sięgającej pasa, aby pomóc ludziom

Brodzili w wodzie sięgającej pasa, aby pomóc ludziom

Źródło:
Reuters, foxweather.com

Lokalne podtopienia i setki interwencji służb - to niektóre skutki wielogodzinnych ulew, jakie od środy nawiedziły Warmię i Mazury. Opady deszczu doprowadziły także zalania kilku pomieszczeń szpitalnego oddziału ratunkowego w szpitalu powiatowym w Giżycku.

Silny deszcz na Warmii i Mazurach. Podtopienia na ulicach, zalany SOR

Silny deszcz na Warmii i Mazurach. Podtopienia na ulicach, zalany SOR

Źródło:
TVN24

Mieszkańcy zachodnich regionów Korei Południowej zmagają się z skutkami powodzi wywołanej przez ekstremalne opady deszczu. Według najnowszych informacji zginęły co najmniej trzy osoby, a ponad tysiąc zostało ewakuowanych. W niektórych miejscach padły historyczne rekordy.

Pierwsze tak silne ulewy w historii. Nie żyją trzy osoby

Pierwsze tak silne ulewy w historii. Nie żyją trzy osoby

Źródło:
Reuters, Channel News Asia

Jedna osoba nie żyje, a 13 zostało rannych po tym, jak piorun uderzył w grupę osób przebywających na strzelnicy łuczniczej w stanie New Jersey. Wśród poszkodowanych są także dzieci. Od kilku dni nad wschodnimi i środkowymi regionami Stanów Zjednoczonych występują ulewy oraz groźne burze.

Piorun uderzył w grupę osób. Jeden zabity, wielu rannych

Piorun uderzył w grupę osób. Jeden zabity, wielu rannych

Źródło:
PAP, ABC News, CNN

Amerykańscy policjanci otrzymali nietypowe wezwanie - zostali poproszeni o pomoc w złapaniu owcy. Funkcjonariusze udali się w pogoń za zwierzęciem, a po drodze znaleźli nawet jego właściciela.

Pogoń za owcą. "Nazwiemy ją sierżant"

Pogoń za owcą. "Nazwiemy ją sierżant"

Źródło:
CNN, CBS News

Mieszkańcy okolic góry Skarfjellet w środkowej Norwegii żyją w niepewności z powodu jej niepokojąco wysokiej aktywności. Służby monitorują sytuację, a władze wydały ostrzeżenia dla turystów i wspinaczy.

Góra zaczęła się szybko "poruszać". Mieszkańcy zaniepokojeni

Góra zaczęła się szybko "poruszać". Mieszkańcy zaniepokojeni

Źródło:
Reuters

Kilkanaście zniszczonych budynków i tysiące hektarów spalonego terenu - to skutki pożaru Deer Creek, który od tygodnia trawi amerykański stan Utah. Walkę z ogniem utrudniają między innymi silne porywy wiatru. Ekstremalne warunki doprowadziły do powstania ognistego tornada w rejonie Old La Sal.

W Utah pojawiło się ogniste tornado

W Utah pojawiło się ogniste tornado

Źródło:
KTVZ, The Weather Channel, The Watchers, Colorado Public Radio, abc4, denver7

Ulewne deszcze doprowadziły do paraliżu komunikacyjnego w Nowym Jorku. Na jednej ze stacji metra położonych na Manhattanie powstał gejzer. Eric Adams, burmistrz miasta, powiedział, że nie przypomina sobie tak obfitych opadów.

Gejzer na stacji metra. "Powrót do domu zajął mi ponad dwie godziny"

Gejzer na stacji metra. "Powrót do domu zajął mi ponad dwie godziny"

Źródło:
CNN, Reuters

Ulewne deszcze dały się we znaki mieszkańcom Pomorza i Podlasia. Na Kontakt24 dostaliśmy nagranie, na którym pokazane są intensywne opady deszczu w Augustowie. Podobna sytuacja miała miejsce w Słupsku i jego okolicach.

Mocno pada. Zalane piwnice

Mocno pada. Zalane piwnice

Źródło:
tvnmeteo.pl

Samolot ze Sławoszem Uznańskim-Wiśniewskim na pokładzie wylądował w Kolonii, gdzie znajduje się Europejskie Centrum Astronautów ESA. Polak we wtorek wrócił z Międzynarodowej Stacji Kosmicznej, gdzie pracował w ramach misji kosmicznej Axiom-4. Teraz astronautę czekają badania lekarskie i proces adaptacji do ziemskich warunków.

Sławosz Uznański-Wiśniewski: najważniejsze, ale i najtrudniejsze wyzwanie w życiu

Sławosz Uznański-Wiśniewski: najważniejsze, ale i najtrudniejsze wyzwanie w życiu

Aktualizacja:
Źródło:
PAP, tvnmeteo.pl

Finlandię nawiedziły upały. Gorąco jest nie tylko na południu kraju, ale również na północy, w tym w Rovaniemi, które znane jest jako miejsce zamieszkania Świętego Mikołaja.

Upały nawet w domu Świętego Mikołaja

Upały nawet w domu Świętego Mikołaja

Źródło:
Reuters

W południowo-zachodniej Islandii doszło do erupcji wulkanu Sundhnukur na półwyspie Reykjanes. Miejscowe służby ewakuowały mieszkańców okolicznych miejscowości oraz turystów wypoczywających w kurortach. To już dziewiąty wybuch tego wulkanu od grudnia 2023 roku.

Erupcja wulkanu na Islandii. Ewakuowano mieszkańców i turystów

Erupcja wulkanu na Islandii. Ewakuowano mieszkańców i turystów

Źródło:
Reuters, The Mirror

Wtorek to kolejny burzowy dzień w Polsce. W województwach warmińsko-mazurskim i zachodniopomorskim zaobserwowano leje kondensacyjne, czyli zalążki trąb powietrznych.

Lej kondensacyjny w Kołobrzegu i nie tylko

Lej kondensacyjny w Kołobrzegu i nie tylko

Aktualizacja:
Źródło:
Sieć Obserwatorów Burz

W poniedziałek wschodnie stany USA nawiedziły silne opady, które wywołały powodzie. Woda pochłonęła życie co najmniej dwóch osób. Mieszkańcy i służby oceniają skalę zniszczeń i sprzątają po przejściu żywiołu.

"To było trochę postapokaliptyczne"

"To było trochę postapokaliptyczne"

Źródło:
CNN, CBS News