Po świętych, politykach i byłych żonach synoptyków. Skąd huragany mają imię?

Ubiegłoroczny sezon huraganów nad Atlantykiem
Ubiegłoroczny sezon huraganów nad Atlantykiem
NOAA
Ubiegłoroczny sezon huraganów nad AtlantykiemNOAA

Każdego roku na wodach Atlantyku i Pacyfiku rodzi się średnio kilka huraganów. Niektóre sieją spustoszenie, inne przechodzą niezauważone. Żeby je rozróżnić, trzeba nadawać im konkretne imiona. Dlatego nie raz można usłyszeć o Ricie, która sunie na Teksas, czy Norbercie, który uderzył w Meksyk. Jak się jednak okazuje, takie imiona to wcale nie przypadek.

Nazwy huraganów to w USA częsty obiekt drwin. Katrina, Rita, Andrew - nie podobają się wielu osobom, zwłaszcza tym, którzy od dziecka noszą takie imiona. W 2013 roku działacze amerykańskiej organizacji "350 action" wystąpili nawet z propozycją, by zmienić nazwy cyklonów tropikalnych z popularnych imion na nazwiska polityków. Skąd więc wywodzi dość dziwne nazewnictwo huraganów?

Trochę historii

Na początek trochę historii. Słowo huragan wywodzi się najprawdopodobniej od hiszpańskiego "huracan". To z kolei zostało zainspirowane Hurakanem, który przez Majów uważany był za boga burzy i huraganowej nawałnicy. Pierwszy raz "huragan" został wykorzystany do opisu cyklonu tropikalnego, który uderzył w Karaiby. Obecnie miano huraganu nadawane jest cyklonom tropikalnym, które suną po wodach Atlantyku i Wschodniego Pacyfiku i których średnia prędkość wiatru przekracza 120 km/h. Te głębokie, rozległe niże mogą rozwijać się w wielu miejscach kuli ziemskiej jednocześnie, powodując przy tym (delikatnie rzecz ujmując) spore zamieszanie. Nadawanie im imion ułatwia pracę meteorologów. Mogą wówczas bez trudu śledzić tory kolejnych cyklonów, obserwować je i przekazywać informacje na ich temat unikając nieporozumień.

Przez wieki meteorolodzy nadawali cyklonom imiona dopiero po tym, jak uderzyły w ląd. Nazwy cyklonów odnoszono do czasu, położenia geograficznego lub ich intensywności. Przykładem może być Long Island Express, czyli huragan, który uderzył w Nową Anglię w 1938 roku. Nieco inaczej było na Karaibach. Tam huragany zyskiwały imię świętego katolickiego, którego święto wypadało w momencie wejścia kataklizmu na ląd.

Początki nazewnictwa

Współcześnie meteorolodzy nie nadają już huraganom imion świętych. W nazewnictwie cyklonów nie ma też odnoszenia się do ich lokalizacji, czy daty wejścia na ląd. Skąd więc pomysł, by nazywać je Norbert, Bob, Sandy czy Katrina? Wszystko zaczęło się pod koniec XIX wieku. W 1900 roku australijski meteorolog Clement Wragge postanowił nazwać poszczególne cyklony tropikalne. Wragge początkowo wykorzystywał litery alfabetu, a kiedy już chciał wprowadzić tę systematykę, ówczesny rząd odmówił mu wsparcia. Wragge nie był tym zachwycony, dlatego szybko odwdzięczył się politykom. Wykorzystał ich nazwiska i nazwał nimi cyklony.

Zdaniem Wragge'a zabawnie byłoby usłyszeć, że konkretny polityk "powoduje ogromne cierpienie" lub "włóczy się po Pacyfiku bez celu".

Imię cyklonu na cześć żony lub dziewczyny

Wiele lat później George Stewart postanowił zaczerpnąć inspiracji z Wragge'a i napisał powieść "Burza". Jednym z bohaterów książki był meteorolog, który nazywał kształtujące się na Pacyfiku systemy burzowe imionami byłych dziewczyn. Opublikowana w 1941 roku powieść była hitem wśród Korpusu Powietrznego Armii Stanów Zjednoczonych. Synoptycy wojskowi zaczęli nieoficjalnie nazywać cyklony na Pacyfiku na cześć swoich żon i dziewczyn. Jednak amerykańskim meteorologom z National Weather Bureau zależało na tym, by być postrzeganym jako poważna instytucja. Dlatego też nadawanie cyklonom imion byłych (lub obecnych) dziewczyn czy żon nie przyjęło się. Eksperci uważali, że stosowanie takich nazw w oficjalnych komunikatach byłoby mało profesjonalne.

Najpierw był Fox

Niemniej jednak system nazewnictwa cyklonów był potrzebny. W 1947 roku US Air Force National Weather Bureau wprowadziło system oparty na alfabecie wojskowym. Jednak ta metoda również się nie przyjęła. W 1950 roku w basenie Oceanu Atlantyckiego szalały trzy huragany. Nazwanie ich alfabetem wojskowym wywołało sporo zamieszania w społeczeństwie. Niewiele osób było świadomym znaczenia tej systematyki. Zamiast czekać do następnego lata, aby wraz z nowym sezonem zmienić nazewnictwo, US Weather Bureau i Interdepartmental Hurricane Conference poczyniła odważny krok i czwarty cyklon, który pojawił się na Atlantyku, nazwano Fox. Co prawda Korpus używał jeszcze alfabetu do nazewnictwa huraganów do 1952 roku. Wtedy to zmieniono system na stosowanie międzynarodowego alfabetu fonetycznego. Zmiana nie poszła jednak gładko, mało kto się do niej stosował.

Walka o imienną równość

W 1953 roku Interdepartmental Hurricane Conference i Weather Bureau przyzwoliły używania nazw kobiecych do etykietowania cyklonów tropikalnych. Nie obyło się jednak bez kontrowersji. Pierwsze głosy sprzeciwu pojawiły się już w 1954 roku. 19 października na łamach "Miami News" uznano, że nazywanie huraganów imionami ludzkimi jest "kapryśne". W 1955 roku na problem zwrócił uwagę "Times-News". Wówczas stwierdzono, że to "traktowanie poważnych spraw lekkomyślnie". A co więcej, takie nazewnictwo miało zwiększać liczbę poszkodowanych, bo ludzie nie traktowali zagrożenia na poważnie. W akcje przeciwko nadawaniu huraganom żeńskich imion włączyły się feministki. Do lat 70. XX wieku prowadziły protesty. Najbardziej wsławiła się w tej roli Roxcy Bolton z Narodowej Organizacji Kobiet. Twierdziła, że kobiety nie mają nic wspólnego z niszczącą siłą żywiołów. Wreszcie pod koniec lat 70. National Weather Service i WMO dokonały zmiany na wykorzystanie imion i tych męskich, i żeńskich. Kilka lat temu lista imion została zmieniona. Nazwy najbardziej katastrofalnych huraganów, np. Katrina czy Andrew nie mogą ponownie zostać wykorzystane.

Autor: kt/ja / Źródło: weather.com

Pozostałe wiadomości

Fala wezbraniowa na Odrze zbliża się do Wrocławia. Z prognozy IMGW wynika, że kulminacji we Wrocławiu należy spodziewać się w nocy ze środy na czwartek.

Tej nocy fala wezbraniowa ma dotrzeć do Wrocławia

Tej nocy fala wezbraniowa ma dotrzeć do Wrocławia

Aktualizacja:
Źródło:
tvnmeteo.pl, IMGW, PAP

Poziom wody w rzekach na południu i południowym zachodzie Polski pozostaje bardzo wysoki. Stan alarmowy jest przekroczony na prawie 60 stacjach. Obowiązują też ostrzeżenia hydrologiczne IMGW.

Lista i mapa rzek, na których jest przekroczony stan alarmowy

Lista i mapa rzek, na których jest przekroczony stan alarmowy

Aktualizacja:
Źródło:
IMGW, PAP

Pogoda na jutro, czwartek 19.09. Do Polski dotarł antycyklon Serkan, który przyniósł słoneczną oraz ciepłą pogodę. Właśnie takiej aury możemy spodziewać się jutro. W nocy mogą pojawić się mgły i zamglenia, a także lokalne przelotne opady deszczu.

Pogoda na jutro, czyli na czwartek 19.09. W nocy miejscami popada

Pogoda na jutro, czyli na czwartek 19.09. W nocy miejscami popada

Źródło:
tvnmeteo.pl

Czeska policja poinformowała w środę, że odnaleziono ciało zaginionej 70-letniej kobiety z miejscowości Kobyla nad Vidnavkou w regionie Jesionika. To już czwarta śmiertelna ofiara powodzi. Po raz pierwszy od czterech dni liczba zagrożonych powodzią terenów jest niższa niż sto. W 23 miejscach obowiązuje najwyższy poziom alarmu powodziowego.

Wróciła do domu z centrum ewakuacyjnego. Jej ciało znaleziono zaplątane w ogrodzenie

Wróciła do domu z centrum ewakuacyjnego. Jej ciało znaleziono zaplątane w ogrodzenie

Źródło:
PAP, Reuters

IMGW wydał ostrzeżenia pierwszego stopnia. Obowiązują alarmy przed gęstymi mgłami. Sprawdź, gdzie należy zachować ostrożność.

Żółte ostrzeżenia IMGW. Sprawdź, gdzie należy zachować ostrożność

Żółte ostrzeżenia IMGW. Sprawdź, gdzie należy zachować ostrożność

Źródło:
IMGW

Sytuacja powodziowa w środkowej Europie poprawia się, ale wciąż jest trudna. W Austrii potwierdzono piątą ofiarę śmiertelną żywiołu. Niektóre akweny w Czechach wciąż grożą wylaniem. Fala powodziowa na Dunaju przechodzi przez Węgry, szykuje się na nią Budapeszt.

Wiele ofiar śmiertelnych, ogromne zniszczenia, a to jeszcze nie koniec

Wiele ofiar śmiertelnych, ogromne zniszczenia, a to jeszcze nie koniec

Źródło:
Reuters, PAP, tvnmeteo.pl

Stery nad pogodą w Polsce przejął antycyklon Serkan. Wyż sprawi, że w najbliższych dniach czekać nas będzie piękna, spokojna i słoneczna aura. Temperatura powietrza przekroczy 20 stopni Celsjusza.

Antycyklon Serkan nad Polską. Jaką pogodę przyniesie

Antycyklon Serkan nad Polską. Jaką pogodę przyniesie

Źródło:
tvnmeteo.pl

Dzięki zaangażowaniu strażaków i służb leśnych udało się uratować życie sarenki poszkodowanej w powodzi. Niszczycielska siła żywiołu nie pozostaje bez wpływu na lasy i mieszkające w nich zwierzęta. Jednak - jak podkreślają eksperci - natura szybciej zabliźnia rany związane z kataklizmem.

Sarenka w ręczniku. Zwierzęta wyczuwają zagrożenia, ale czasem i one nie zdążą uciec

Sarenka w ręczniku. Zwierzęta wyczuwają zagrożenia, ale czasem i one nie zdążą uciec

Źródło:
tvnmeteo.pl. RDLP w Zielonej Górze

Płacimy za 100-200 lat zaniedbań polegających na masowym obsadzeniu świerkiem naszych gór - mówi prof. Krzysztof Świerkosz z wydziału nauk biologicznych Uniwersytetu Wrocławskiego w rozmowie z "Gazetą Wyborczą". Na duże znaczenie lasów w retencji wód wskazuje również dr Antoni Kostka z Centrum Strategii Środowiskowych. "Nie istnieje żadna sprzeczność pomiędzy rolą lasów a koniecznością budowania instalacji hydrotechnicznych. Jedno nie wyklucza drugiego", podkreślił.

Co górskie lasy mają wspólnego z powodziami? "Konieczna jest ich szybka przebudowa"

Co górskie lasy mają wspólnego z powodziami? "Konieczna jest ich szybka przebudowa"

Źródło:
PAP, Gazeta Wyborcza, tvn24.pl

Po ekstremalnych opadach deszczu w ostatnich dniach gwałtownie podniósł się poziom rzek w południowej i południowo-wschodniej Polsce, powodując powodzie. Na niektórych stacjach hydrologicznych zanotowano najwyższy poziom wody od początku prowadzenia pomiarów.

Powódź 2024. Na tych rzekach padły historyczne rekordy

Powódź 2024. Na tych rzekach padły historyczne rekordy

Źródło:
IMGW

Czoło fali wezbraniowej na Odrze minęło już Opole, nie wyrządzając szkód w mieście – przekazały Wody Polskie – Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Gliwicach. W gotowości pozostaje znajdujący się w tym mieście polder Żelazna. Tymczasem w miejscowości Niewodniki, na północny zachód od Opola, gdzie także przepływa ta rzeka, mieszkańcy umacniają wały przeciwpowodziowe.

Czoło fali na Odrze minęło już Opole, w kolejnej miejscowości umacniają wały

Czoło fali na Odrze minęło już Opole, w kolejnej miejscowości umacniają wały

Aktualizacja:
Źródło:
tvn24.pl, TVN24., PAP

Tempo przyrostu jest bardzo duże, widać je wręcz gołym. Spodziewamy się, że w weekend będzie około dwóch metrów - mówi Jan Piotrowski, pełnomocnik prezydenta Warszawy do spraw Wisły, pytany o sytuację na stołecznym odcinku rzeki.

Rośnie poziom Wisły w Warszawie. "Tempo przyrostu jest bardzo duże"

Rośnie poziom Wisły w Warszawie. "Tempo przyrostu jest bardzo duże"

Źródło:
tvnwarszawa.pl

Po intensywnych opadach śniegu w Alpach nadal obowiązuje stan zagrożenia lawinowego. We wtorek lawina, która zeszła w środkowej Austrii, porwała kilka osób, jedna z nich została poważnie ranna - podały służby. Kraj zmaga się ze skutkami powodzi, choć sytuacja zaczęła się poprawiać. We wtorek poinformowano o piątej ofierze śmiertelnej, ponad 20 miejscowości jest odciętych od świata.

Lawina w Austrii porwała kilka osób. Turystka poważnie ranna

Lawina w Austrii porwała kilka osób. Turystka poważnie ranna

Źródło:
PAP, bergrettung-salzburg.at, tvnmeteo.pl

Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej uspokaja: Warszawa nie jest zagrożona powodzią. Fala wezbraniowa na Wiśle dotrze do stolicy w piątek.

Kiedy fala wezbraniowa na Wiśle dotrze do Warszawy?

Kiedy fala wezbraniowa na Wiśle dotrze do Warszawy?

Źródło:
tvnwarszawa.pl

Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji opublikowało instrukcję, jak należy zachować się, gdy utkniemy w domu w trakcie powodzi. Nasze życie mogą nam uratować konkretne gesty i kolory, które pomogą przekazać cenne informacje ratownikom.

Jak wezwać pomoc w trakcie powodzi

Jak wezwać pomoc w trakcie powodzi

Źródło:
MSWiA, TVN24

Ogień szaleje w Portugalii. Co najmniej siedem osób zginęło w trawiących kraj od niedzieli pożarach lasów i nieużytków rolnych. Wśród zabitych jest trzech strażaków.

Ponad pięć tysięcy strażaków walczy z pożarami

Ponad pięć tysięcy strażaków walczy z pożarami

Źródło:
PAP, Reuters

Niemiecka turystka, która straciła nogę w wyniku ataku rekina około 500 kilometrów od Wysp Kanaryjskich, zmarła kilka godzin później na pokładzie śmigłowca ratunkowego – podała agencja EFE.

Turystka zaatakowana przez rekina. Zmarła na pokładzie śmigłowca ratunkowego

Turystka zaatakowana przez rekina. Zmarła na pokładzie śmigłowca ratunkowego

Źródło:
PAP

Sytuacja powodziowa w części południowo-zachodniej Polski jest bardzo trudna. Giną ludzie, woda zalewa miasta i domy. Zarządzono wiele ewakuacji. Ekohydrolożka Iwona Wagner próbowała na antenie TVN24 odpowiedzieć na pytanie, co doprowadziło do tak tragicznych skutków tego kataklizmu.

"Może to dramatyczne wydarzenie w końcu pozwoli nam wyjść z iluzji"

"Może to dramatyczne wydarzenie w końcu pozwoli nam wyjść z iluzji"

Źródło:
TVN24, tvnmeteo.pl

Dzięki eksperymentalnemu projektowi współprowadzonemu przez IMGW-PIB możemy zobaczyć zasięg zalanych terenów na mapach. Potężne rozlewiska widać koło Prudnika, w Kotlinie Kłodzkiej i w okolicach zbiornika Racibórz Dolny. Natomiast najnowsze dane, z 16 września z godziny 14, pokazują m.in. rozlewiska rzeki Bóbr w okolicach Pilchowic, Wlenia, Lwówka Śląskiego.

Powódź 2024 na mapach. "Pochodzą z satelitów radarowych obserwujących Ziemię"

Powódź 2024 na mapach. "Pochodzą z satelitów radarowych obserwujących Ziemię"

Źródło:
tvn24.pl

Pogoda w Polsce w niedzielę była dynamiczna. W Wielkopolsce odnotowano dwie trąby powietrzne. Zjawiska można zaobserwować na nagraniach.

Trąby powietrzne w Wielkopolsce

Trąby powietrzne w Wielkopolsce

Źródło:
tvnmeteo.pl, TVN24, PAP

Co przyniesie pogoda w nadchodzącym czasie? Możemy spodziewać się fali bardzo ciepłego powietrza. Sprawdź, co czeka nas w drugiej połowie września w najnowszej prognozie temperatury na 16 dni, przygotowanej przez prezentera tvnmeteo.pl Tomasza Wasilewskiego.

Pogoda na 16 dni: niż Boris zanika, wkrótce połączą się ze sobą dwa wyże

Pogoda na 16 dni: niż Boris zanika, wkrótce połączą się ze sobą dwa wyże

Źródło:
tvnmeteo.pl

Trąba powietrzna przeszła w sobotę w powiecie radomskim na Mazowszu. Ponad 20 dachów budynków mieszalnych i gospodarczych zostało uszkodzonych. Silny wiatr zerwał dachy także w powiecie kozienickim.

Trąba powietrzna nieopodal Radomia. "Dachy zerwane częściowo lub całkowicie"

Trąba powietrzna nieopodal Radomia. "Dachy zerwane częściowo lub całkowicie"

Źródło:
tvnmeteo.pl, PAP

W czwartek na Śnieżce pojawiły się opady śniegu oraz deszczu ze śniegiem. Poinformował o nich Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej (IMGW). W Karkonoszach panują bardzo niekorzystne warunki dla turystów. Zimowe opady spodziewane są także w Tatrach.

Na Śnieżce spadł pierwszy śnieg

Na Śnieżce spadł pierwszy śnieg

Źródło:
PAP, tvnmeteo.pl, IMGW

Lato wielkimi krokami zbliża się do końca. Czego spodziewać się w pogodzie jesienią i jaki będzie początek zimy 2024/2025? Grudzień i styczeń to mogą być mokre miesiące - wynika ze wstępnej, długoterminowej prognozy Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej (IMGW).

Co czeka nas jesienią i jak zacznie się zima? Prognoza IMGW

Co czeka nas jesienią i jak zacznie się zima? Prognoza IMGW

Źródło:
IMGW