Czym jest alergiczny nieżyt nosa? Objawy, przyczyny, leczenie

Alergiczny nieżyt nosa - czym jest?
Źródło: Shutterstock

Wodnisty katar, swędzenie nosa czy uporczywe kichanie to uciążliwe objawy związane z alergicznym nieżytem nosa (ANN). To jedna z najczęstszych chorób alergicznych, która może występować zarówno sezonowo, jak i przez cały rok. W Polsce z tą przypadłością boryka się około 22 procent społeczeństwa. Jakie są jej przyczyny i jak łagodzić objawy?

Alergiczny nieżyt nosa a katar alergiczny

Alergiczny nieżyt nosa (ANN), potocznie nazywany katarem alergicznym, to zapalenie błony śluzowej nosa. Jest wywołany przez nadwrażliwość na alergeny obecne w powietrzu, takie jak pyłki traw i drzew, roztocze kurzu domowego, naskórek i wydzieliny zwierząt czy zarodniki grzybów pleśniowych. Powstaje w wyniku reakcji alergicznej typu I (IgE-zależnej), w której przeciwciała IgE łączą się z alergenem, co prowadzi do wywołania objawów alergii.

Alergiczny nieżyt nosa może występować sezonowo, w czasie pylenia określonych roślin, ale również całorocznie i jest wówczas związany z ciągłą ekspozycją na alergeny.

W potocznym języku termin "katar alergiczny" jest używany zamiennie z "alergicznym nieżytem nosa", choć w praktyce ANN jest bardziej precyzyjnym określeniem tego schorzenia.

Przyczyny alergicznego nieżytu nosa

Alergiczny nieżyt nosa może być spowodowany przez pyłki roślin. W Polsce chorych najczęściej uczulają:

pyłki traw np.: wiechlina łąkowa, kupkówka pospolita, kostrzewa łąkowa, tymotka łąkowa i żyto;
pyłki chwastów np.: bylica pospolita, babka lancetowata;
pyłki drzew np.: brzoza, leszczyna, jesion, wierzba, dąb.

ANN wywołany przez pyłki roślin jest nazywany również katarem siennym lub pyłkowicą. Tego typu schorzenie występuje sezonowo, gdyż powtarza się zwykle co roku w okresie pylenia roślin.

Z kolei całoroczny alergiczny nieżyt nosa najczęściej jest spowodowany przez:

roztocze kurzu domowego - są to mikroskopijne pajęczaki, które żywią się złuszczonym naskórkiem. Bytują w materacach, pościeli, tapicerce czy dywanach;
alergeny zwierząt - ich naskórek i wydzieliny, jak ślina czy mocz;
grzyby - pleśnie występujące w domu, a zwłaszcza w ciepłych i wilgotnych pomieszczeniach, np. w łazience lub kuchni. Mogą znaleźć się również na meblach, tapetach, w przewodach wentylacyjnych czy w piwnicach.

Czynniki środowiskowe również mogą nasilać objawy alergicznego nieżytu nosa. Są to m.in.: dym tytoniowy, spaliny samochodowe, zanieczyszczenie powietrza, substancje chemiczne znajdujące się detergentach lub farbach.

Objawy alergicznego nieżytu nosa

Objawy alergicznego nieżytu różnią się w zależności od nasilenia choroby i okresu jej trwania. Do najczęstszych symptomów należą:

wodnisty wyciek z nosa - przezroczysty, wodnisty katar;
częste, napadowe kichanie;
przewlekłe uczucie zatkanego nosa, które może powodować trudności w oddychaniu;
świąd nosa;
podrażnienie gardła;
odchrząkiwanie wydzieliny spływającej po tylnej ścianie gardła;
kaszel;
podrażnienie oczu, łzawienie, zaczerwienienie, świąd czy obrzęk powiek.

Mogą wystąpić również takie objawy, jak wzrost temperatury ciała, ból głowy i zatok, zaburzenia snu i koncentracji, zmęczenie.

Diagnostyka alergicznego nieżytu nosa

Kiedy pojawią się objawy wskazujące na alergiczny nieżyt nosa, należy udać się do lekarza, który przeprowadzi wywiad i oceni symptomy oraz ich nasilenie w związku z ekspozycją na alergeny. Podejrzenie choroby potwierdzają dodatkowo wyniki testów skórnych. Można przeprowadzić również pomiar swoistych przeciwciał IgE - to badanie laboratoryjne służy do wykrywania alergii na konkretne alergeny.

Leczenie i łagodzenie objawów alergicznego nieżytu nosa

Leczenie alergicznego nieżytu nosa obejmuje zarówno farmakoterapię, jak i niefarmakologiczne metody, które mają na celu złagodzenie objawów oraz zapobieganie ich nawrotom.

W przypadku farmakoterapii można stosować leki przeciwhistaminowe - doustnie lub do nosa. Kiedy ANN daje się we znaki, warto zastosować spray OtriAllergy Control. To lek z flutykazonem o działaniu przeciwzapalnym. Jest dostępny bez recepty i łagodzi wiele objawów, m.in.: wodnisty katar, ból zatok, zatkany nos, kichanie, ale również świąd i pieczenie oczu, łzawienie czy zaczerwienienie.

Niefarmakologiczne metody leczenia to przede wszystkim unikanie kontaktu z alergenami - regularne sprzątanie domu, stosowanie filtrów powietrza i nawilżaczy, rezygnacja ze spacerów w okresie wysokiego stężenia pyłków w powietrzu. Jeśli wychodzimy z domu, to po powrocie warto się umyć i zmienić ubrania.

W przypadku alergii na roztocza należy regularnie prać pościele i koce w temperaturze powyżej 55 stopni C. Można także usunąć dywany. Zaś gdy alergenem są pleśnie, wskazane jest unikanie zawilgocenia domu, ale też stosowanie środków i farb grzybobójczych.

Immunoterapia alergenowa, potocznie określana jako odczulanie, jest metodą przyczynowego leczenia chorób alergicznych. Polega na podawaniu stopniowo zwiększanych dawek alergenu w celu zmniejszenia reakcji alergicznej organizmu. Może być przeprowadzana w formie zastrzyków lub tabletek podjęzykowych.