Rada Europy chwali polskie władze za poważne podejście do problemu zapobiegania korupcji wśród polityków i w wymiarze sprawiedliwości, ale wytyka jednocześnie braki m.in. dotyczące zdefiniowania konfliktu interesów oraz zbyt ogólne przepisy.
Eksperci Grupy Państw Przeciwko Korupcji (ang. GRECO), czyli organu Rady Europy do walki z korupcją, w opublikowanym w piątek raporcie piszą, że władze Polski poważnie traktują kwestię zapobiegania korupcji w odniesieniu do posłów, sędziów i prokuratorów, za co należy im się pochwała. - Nie ma potrzeby przeprowadzania fundamentalnych zmian w Polsce, ale wciąż jest jeszcze wiele do zrobienia jeśli chodzi o bieżące działania antykorupcyjne - czytamy w dokumencie. GRECO zwraca uwagę na istnienie "solidnych ram prawnych" w polskim ustawodawstwie m.in. oświadczeń majątkowych, czy rygorystycznych przepisów zakazujących łączenia niektórych stanowisk i funkcji. - Ogólnie jesteśmy zadowoleni z tej oceny. Zgodnie z raportem Polska, tak jak inne państwa będące członkami GRECO i objęte ewaluacją, powinna wykonać rekomendacje w ciągu 18 miesięcy od dnia przyjęcia raportu. Ministerstwo Sprawiedliwości podjęło już działania zmierzające do ich realizacji - powiedziała w piątek rzeczniczka prasowa ministra sprawiedliwości Patrycja Loose.
Są braki
Raport wskazuje jednak na braki, w wyniku których nawet sami zainteresowani nie są pewni, jakiego zachowania się od nich oczekuje, jeśli chodzi o możliwość wystąpienia potencjalnego konfliktu interesów. Zresztą pojęcie to - zauważają autorzy dokumentu - nie jest odpowiednio zdefiniowane. Z kolei zasady umieszczone w kodeksach etycznych (mające swe odniesienia w przepisach prawa) w obecnej formie są zbyt ogólne, aby mogły być wytycznymi postępowania w odniesieniu do konkretnych sytuacji. Loosie poinformowała, że w odniesieniu do sędziów i prokuratorów raport zawiera zbliżone rekomendacje. Dotyczą one m.in. uzupełnienia zbiorów zasad etyki zawodowej o wskazówki w zakresie dotyczącym konfliktu interesów, zapewnienia doradztwa sędziom i prokuratorom w przedmiocie etyki zawodowej, wzmocnienia współpracy instytucji odpowiedzialnych za kontrolę oświadczeń majątkowych i rozważenia możliwości rozszerzenia zakresu informacji podawanych w oświadczeniach majątkowych. W swych wytycznych RE sugeruje, by uzupełniono kodeksy etyki dla posłów, sędziów i prokuratorów nie tylko o kwestie dotyczące konfliktu interesów, ale też o zagadnienia dotyczące przyjmowania prezentów, czy (w przypadku posłów) nadużywaniu informacji i zasobów publicznych. Rada zaleca też, by takie same standardy etyczne zostały wprowadzone dla senatorów.
Kary za fałszywe oświadczenia majątkowe
Zwraca również uwagę na konieczność rozszerzenia zakresu oświadczeń majątkowych parlamentarzystów, prokuratorów i sędziów o informacje na temat majątku ich małżonków, członków rodziny, a w niektórych przypadkach nawet innych bliskich krewnych, ale bez konieczności podawania tych informacji do wiadomości publicznej. Eksperci RE uważają, że Polska powinna wprowadzić odpowiedzialność prawną dla sędziów i prokuratorów, którzy podają nieprawdę w oświadczeniach majątkowych. Sugerują również zwiększenie uprawnień Krajowej Rady Prokuratury, by mogła ona skutecznie egzekwować od śledczych przestrzeganie kodeksu etycznego. Inna ze wskazówek przewiduje np. organizowanie szkoleń i ustanowienie specjalnych doradców, którzy poufnie radziliby politykom, sędziom, czy prokuratorom np. w sprawach mogących powodować konflikt interesów.
Czwarty raport o korupcji
W rekomendacjach podkreślono również, że kontakty parlamentarzystów z lobbystami i innymi osobami trzecimi, które chcą mieć wpływ na proces legislacyjny, powinny być bardziej przejrzyste. Raport o Polsce zatytułowany "Zapobieganie korupcji wśród członków parlamentu, sędziów i prokuratorów" został opublikowany po raz czwarty. GRECO powołana została w 1999 roku przez Radę Europy. Zadaniem zrzeszającego obecnie 49 krajów organu jest podnoszenie standardów zwalczania korupcji poprzez monitorowanie zgodności obowiązujących w krajach członkowskich przepisów z antykorupcyjnymi standardami wyznaczonymi przez Radę Europy.
Autor: jk/jaś / Źródło: PAP