IO: Paryż miał uczyć się na błędach poprzedników. "To nie są igrzyska, jakie nam obiecano"

Źródło:
tvn24.pl
Z jakością wody w Sekwanie są kłopoty od początku igrzysk. Teraz belgijska triathlonistka zakaziła się bakterią E. coli
Z jakością wody w Sekwanie są kłopoty od początku igrzysk. Teraz belgijska triathlonistka zakaziła się bakterią E. coli Marek Nowicki/Fakty TVN
wideo 2/3
Z jakością wody w Sekwanie są kłopoty od początku igrzysk. Teraz belgijska triathlonistka zakaziła się bakterią E. coli Marek Nowicki/Fakty TVN

Miało być tanio i ekologicznie. Włodarze Paryża i MKOL zapowiadali duże zmiany w organizacji igrzysk, ale planowany budżet został już przekroczony o ponad 100 proc. Do tego sportowcy narzekają na niewygody, a turystów jest mniej, niż w poprzednich latach.

Początek lat 70. poprzedniego wieku. Trwa rywalizacja o to, kto zorganizuje letnie Igrzyska Olimpijskie. W samym środku Zimnej Wojny wydaje się, że szansę mają tylko dwa miasta, które reprezentują przeciwne strony politycznej barykady: Los Angeles i Moskwa. Wygrywa jednak trzeci, (bardziej) neutralny zawodnik: miastem-organizatorem IO w 1976 r. zostaje Montreal. Moskwę ten zaszczyt spotyka w 1980, a LA - cztery lata później. Montreal to pierwsze (i jak dotąd jedyne) kanadyjskie miasto, które organizuje letnie igrzyska.

Ale radość nie trwa długo. Szybko okazuje się, że koszty organizacji wydarzenia przekraczają początkowe przewidywania - i to aż o 720 proc. Wydano 6,1 mld dolarów, a liczba ta zawiera jedynie koszty związane z organizacją zawodów (np. budowa stadionów). Nie uwzględnia zaś wydatków na infrastrukturę drogową, kolejową, lotniskową, na modernizację hoteli i na inne iwestycje poniesione w ramach przygotowań. Po Igrzyskach Montreal wpadł w takie długi, że miastu udało się z nich wyjść dopiero 30 lat później, w 2006 r.

Medale igrzysk olimpijskich w Paryżu
Medale igrzysk olimpijskich w ParyżuMedale igrzysk olimpijskich w ParyżuGetty Images

Montreal przekroczył planowany budżet bardziej niż ktokolwiek przedtem i potem. I choć w tej dziedzinie mógłby otrzymać złoty medal, to nie jest jedynym miastem-organizatorem, które nie zmieściło się w pierwotnie zakładanych kosztach. Od lat 60. nie udało się to żadnemu miastu, które zorganizowało IO.

To dlatego wiele państw wcale nie kwapi się do organizacji igrzysk. W trakcie rywalizacji o to, gdzie odbędą się tegoroczne IO, ze starań zrezygnowały kolejno Hamburg, Rzym i Budapeszt. Na ringu pozostał Paryż i Los Angeles (to ostatnie miasto ponownie będzie gospodarzem Igrzysk już za cztery lata).

Paryż nie tylko się nie wycofał, ale władze miasta wspólnie z MKOL-em ogłosiły, że igrzyska czekają wielkie zmiany.

Wykorzystać to, co jest

Włodarze stolicy Francji postanowili uczyć się na błędach poprzedników. Aby niepotrzebnie nie wydawać pieniędzy, postawiono na istniejącą infrastrukturę.

Ok. 95 proc. obiektów przeznaczonych do olimpijskiego użytku istniało już, zanim miasto w ogóle zaczęło się starać o organizację igrzysk. Zbudowano trzy: Wioskę Olimpijską (za 1,47 mld euro), Centrum Sportów Wodnych (174 mln) i obiekt gimnastyczny/do gry w badmintona (137 mln).

"To była najważniejsza decyzja, jaką podjęliśmy: nie budować" - powiedziała w rozmowie z "Guardianem" Georgina Grenon, dyrektorka ds. środowiskowych udoskonaleń podczas Igrzysk w Paryżu. "Drugą najważniejszą decyzją było zbudowanie tych obiektów w sposób niskoemisyjny" - dodała. Postawiono więc na naturalne materiały, np. drewno, a gruz wywożono transportem rzecznym.

Paryż miał do pewnego stopnia ułatwione zadanie, bo miasto od lat organizuje duże wydarzenia sportowe i wiele potrzebnych obiektów już stało, np. Stade de France w Saint-Denis, Roland-Garros w Paryżu i National Velodrome w Saint-Quentin-en-Yvelines. Nie obyło się jednak bez koniecznych remontów. Renowacje Stade de France kosztowały prawie 70 mln euro.

Budżet na infrastrukturę sportową i wydarzenia to 8,7 mld euro. Miasto przekroczyło go o 115 proc.

Włodarze postawili też na istniejącą już sieć komunikacji miejskiej. Dla porównania władze Rio de Janeiro (Igrzyska w 2016 r.) zainwestowały w przedłużenie linii metra, która łączyła obiekty sportowe z centrum. Kosztowało to prawie 3 mld dolarów.

Nie znaczy to jednak, że Paryż nie utopił (nomen omen) w igrzyskach dużych pieniędzy. Od 1,4 do 1,6 mld euro miało kosztować oczyszczanie Sekwany. Pod mostem Austerlitz zbudowano podziemny zbiornik retencyjny o pojemności 50 tys. metrów sześciennych, zmodernizowano też oczyszczalnię ścieków. Tuż przed igrzyskami mer miasta Anne Hidalgo pływała w rzece, by pokazać, że woda nadaje się do użytku. W ostatniej chwili z "testu" zrezygnował Emmanuel Macron. Prezydent Francji tłumaczył, że jest zbyt zajęty.

Wydaje się, że podjął słuszną decyzję. Pod koniec lipca okazało się, że zawody thriatlonistów trzeba było przełożyć z powodu zanieczyszczenia Sekwany bakteriami e-coli.

Anne Hidalgo wykąpała się w Sekwanie
Anne Hidalgo wykąpała się w SekwanieAnne Hidalgo wykąpała się w SekwanieGetty Images

"Paryż włożył dużo pracy"

Problemy miast organizujących IO nie umknęły uwadze Międzynarodowego Komitetu Olimpijskiego. Jednym z negatywnych przykładów jest Grecja. Po igrzyskach, które Ateny zorganizowały w 2004 r. w użyciu jest dziś zaledwie 68 proc. obiektów. Jak podczas briefingu prasowego wskazywała Tania Braga, szefowa działu ds. wpływu i dziedzictwa Igrzysk Olimpijskich w MKOl, to najniższy wynik wśród letnich igrzysk organizowanych po latach 50.

Władze MKOl mają nadzieję, że trend uda się odwrócić. Kandydatury Paryża jak i Los Angeles były chwalone właśnie za dogłębne przemyślenie tego, jak wykorzystać to, co miasta już mają, by nie tylko nie tracić pieniędzy, ale też nadmiernie nie wpływać na środowisko.

"Kiedy MKOl przygotowywał reformy Agendy Olimpijskiej 2020, naszą ambicją było uczynienie igrzysk bardziej zrównoważonymi, odpowiedzialnymi i użytecznymi dla ludności goszczącej" - mówiła Braga. "Przekłada się to na zmniejszenie śladu węglowego i zminimalizowanie negatywnego wpływu igrzysk".

"Paryż włożył dużo pracy, by urzeczywistnić tę wizję" - dodała.

Wygodniej śpi się w parku

Georgina Grenon odpowiedzialna za minimalizowanie wpływu Igrzysk w Paryżu na środowisko w rozmowach z prasą podkreślała, że jednym z priorytetów było to, by zmienić zmienić sposób organizacji przyszłych wydarzeń sportowych i pozasportowych. Na przykład poprzez podłączenie obiektów sportowych do sieci elektrycznej, zamiast polegać na napędzanych silnikiem spalinowym agregatach. "Podczas Igrzysk w Londynie spalono cztery miliony litrów oleju napędowego tylko na potrzeby wytworzenia energii elektrycznej" - powiedziała Grenon. Jak dodała, paryskie rozgrywki miały pokazać, że jest przestrzeń do zmiany. "Chodzi o to, że jeśli igrzyska - które działają na tak ogromną skalę - mogą działać inaczej, to inne wydarzenia sportowe i kulturalne również mogą". Jako przykład podała Tydzień Mody w Paryżu.

Także wioska olimpijska miała być wzorem dla przyszłych organizatorów dużych wydarzeń sportowych czy kulturalnych. Apartamenty dla olimpijczyków przygotowano tak, by później nadawały się do ponownego zamieszkania. Co najmniej jedna trzecia ma być wykorzystana jako mieszkania komunalne na przedmieściach na północ od Paryża. Nowopowstałe osiedle ma być niskoemisyjne - jest tam mini-centrum uzdatniania wody i oczyszczalnia ścieków.

Wioska olimpijska w Paryżu w pełnej krasie
Wioska olimpijska w Paryżu w pełnej krasieWioska olimpijska w Paryżu w pełnej krasieGetty Images

Nie brakuje jednak głosów, że w pogoni za ekologią Paryż poszedł o krok za daleko. Przykładem mogą być kartonowe łóżka w wiosce olimpijskiej. Po igrzyskach mają pójść na przemiał. Sportowcy raczej nie uronią za nimi łez. Podobno są tak niewygodne, że trudno na nich zasnąć. Fotografowie przyłapali Thomasa Ceccona, złotego medalistę z Włoch w pływaniu, na spaniu w parku. Przeszkadza mu nie tylko niewygodne łóżko, ale też temperatura - w wiosce nie ma klimatyzacji.

"Uczestniczyłem w czterech igrzyskach i paryska wioska jest najgorszą, jaką widziałem. Nigdy nie zasypiam przed drugą w nocy, jest zbyt gorąco. Jesteśmy bohaterami tej imprezy, więc nie pojmuję, jak możemy nie mieć w pokojach klimatyzacji" – komentował Gregorio Paltrinieri, inny pływak z włoskiej kadry.

Inni sportowcy narzekali także na nieklimatyzowany transport na obiekty sportowe. Aby im ulżyć, niektóre federacje wynajmowały minibusy, żeby przewozić olimpijczyków z miejsca na miejsce.

Czy będzie "Efekt Igrzysk"?

Wiele miast skorzystało z "Efektu igrzysk" - jako flagowy przykład podaje się często Barcelonę. Przed 1992 r. stolica Katalonii nie była zbyt dobrze znana. Fala turystów, którzy przyjechali na igrzyska i częściowo sponsorowane przez MKOL inwestycje sprawiły, że dziś to jedna z najpopularniejszych destynacji w Europie.

Według ekspertów Paryż nie może liczyć na taki efekt, bo już przed igrzyskami miasto miało globalną markę. Co więcej pojawiają się głosy, że turystycznie stolica Francji może w tym roku stracić. Jak się wydaje, część odwiedzających zrezygnowała z wycieczki, bojąc się tłumów na lotniskach, przepełnionych hoteli i ogólnej drożyzny. Linia lotnicza Air-France KLM zapowiadała 15 proc. spadek liczby turystów przylatujących do miasta w porównaniu do ubiegłego roku. Na słabszy niż zwykle ruch narzekają też restauratorzy i hotelarze.

Znicz olimpijski, ParyżANDRE PAIN/PAP/EPA

Tę sytuację potwierdza francuska prasa. "Niezależnie od tego, czy znajdują się w pobliżu obiektów olimpijskich, główne muzea i parki w regionie Paryża odnotowują spadek liczby odwiedzających. Tendencję tę można wyjaśnić zmianą profilu odwiedzających" - pisze czwartkowy "Le Monde". I cytuje Svena, turystę ze Szwecji, który nie może uwierzyć w swoje szczęście - Luwr był tak pusty, że udało mu się zrobić selfie z Moną Lisą.

Organizatorzy przekonują jednak, że Paryżowi uda się wyjść na zero, a trzecie igrzyska w mieście w historii - wcześniej miasto było gospodarzem IO w 1900 i 1924 r. - to inwestycja, która zwróci się w przyszłości.

Wydatki na IO w Paryżu przeanalizowali naukowcy z Uniwersytetu w Oksfordzie. "Igrzyska nadal pozostają kosztowne, a ich budżet nadal jest przekraczany w stopniu zagrażającym ich rentowności" - piszą. Podkreślili, że MKOL musi pracować nad lepszym szacowaniem możliwych kosztów tak, by więcej miast było gotowych zdecydować się na tak duże przedsięwzięcie. Biorąc pod uwagę to, że Paryż wydał już drugie tyle, ile początkowo zakładał, działania MKOL naukowcy ocenili jako słuszne, ale wciąż nieskuteczne. "To nie są oszczędne igrzyska, jakie nam obiecano" - podsumowali.

Autorka/Autor:Natalia Szostak, grafiki: Katarzyna Korzeniowska

Źródło: tvn24.pl

Źródło zdjęcia głównego: Getty Images

Pozostałe wiadomości

Komisja Europejska zaproponowała państwom Unii Europejskiej 19. pakiet sankcji wobec Rosji. Wśród tych propozycji znajduje się między innymi całkowity zakaz transakcji dla rosyjskich banków, objęcie Rosnieftu i Gazprom Nieftu zakazem transakcji, całkowity zakaz importu rosyjskiego LNG od 1 stycznia 2027 roku oraz rozszerzone restrykcje wobec tak zwanej rosyjskiej floty cieni.

Banki, karty kredytowe, gaz, statki. KE: idziemy po rosyjskie pieniądze

Banki, karty kredytowe, gaz, statki. KE: idziemy po rosyjskie pieniądze

Źródło:
PAP

W piątek rząd ogłosił swoje priorytety, wśród których znalazły się: poprawa konkurencyjności gospodarki, wsparcie rozwoju sztucznej inteligencji, bezpieczeństwo dostaw energii i stabilizacja jej cen, rozwój Centralnego Portu Komunikacyjnego, renesans kolei, deregulacja oraz ochrona ziemi rolnej i funkcji produkcyjnych wsi.

Plan rządu dla polskiej gospodarki. Znamy priorytety

Plan rządu dla polskiej gospodarki. Znamy priorytety

Źródło:
PAP

Piątkowe losowanie Eurojackpot nie przyniosło głównej wygranej. W Polsce odnotowano wygraną trzeciego stopnia w wysokości niemal 2,4 miliona złotych. Oto liczby, które wylosowano 19 września 2025 roku.

Ponad dwa miliony złotych w Eurojackpot w Polsce

Ponad dwa miliony złotych w Eurojackpot w Polsce

Źródło:
tvn24.pl

W nadchodzącym tygodniu podwyżki cen paliw na stacjach będą kontynuowane - prognozują w piątek analitycy portalu e-petrol.pl. Ich zdaniem na razie nie ma ryzyka, że ceny paliw osiągną sześciozłotowe poziomy.

Podwyżki dla kierowców. Czy znów pojawi się "6" z przodu?

Podwyżki dla kierowców. Czy znów pojawi się "6" z przodu?

Źródło:
PAP

Władze Bali zakazują budowy nowych hoteli i restauracji na rolniczych terenach wyspy. To skutek ostatnich powodzi, w których życie straciło 18 osób. Eksperci uważają, że do tak tragicznych skutków kataklizmu przyczyniła się masowa turystyka.

Bali zakazuje budowy hoteli i restauracji

Bali zakazuje budowy hoteli i restauracji

Źródło:
"Guardian", tvn24.pl

Najwyższa Izba Kontroli poinformowała w piątkowym komunikacie, że przekazanie przez Skarb Państwa 551,3 miliona złotych z Funduszu Reprywatyzacji na dokapitalizowanie Polskiego Holdingu Hotelowego odbyło się niezgodnie z prawem. W związku z tym NIK złożyła zawiadomienie do prokuratury o podejrzeniu popełnienia przestępstwa.

NIK: przekazanie pieniędzy państwowej spółce niezgodnie z prawem

NIK: przekazanie pieniędzy państwowej spółce niezgodnie z prawem

Źródło:
PAP

Wstępnie zweryfikowano wszystkie projekty z dofinansowaniem z KPO dla branży HoReCa; w przypadku 39 przeprowadzono pogłębioną kontrolę, stwierdzono 7 nieprawidłowości - poinformowała w piątek minister funduszy Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz. Dodała, że pogłębione kontrole będą kontynuowane.

Pełczyńska-Nałęcz o efektach kontroli kontrowersyjnych dotacji z KPO

Pełczyńska-Nałęcz o efektach kontroli kontrowersyjnych dotacji z KPO

Źródło:
PAP, tvn24.pl

Ministrowie finansów na nieformalnym spotkaniu w Kopenhadze będą omawiać powstanie cyfrowego euro - stablecoina, czyli waluty cyfrowej powiązanej z euro i wspieranej przez Europejski Bank Centralny. Niektórzy chcieliby przyspieszyć proces, aby przeciwdziałać wzrostowi stablecoinów opartych na dolarze amerykańskim, napędzanych przez ustawę Genius Act prezydenta Donalda Trumpa.

Cyfrowe euro. Ministrowie planują kolejne kroki

Cyfrowe euro. Ministrowie planują kolejne kroki

Źródło:
EUR-Lex, eutoday.com

Zmiana na szczycie Inter IKEA Group. Obecny dyrektor generalny Jon Abrahamsson Ring ustąpi ze stanowiska z końcem 2025 roku. Od 1 stycznia 2026 roku stery przejmie Polak – Jakub Jankowski.

Polak stanie na czele IKEA

Polak stanie na czele IKEA

Źródło:
Reuters, IKEA

Zajmowanie czyjegoś mieszkania za darmo to dla nich sposób na życie. - Ludzie potrafią zrobić dobre wrażenie. Wykąpią się, założą zegarek, przyjadą lepszą furą - mówi Jacek Chejnowski, negocjator. Ale potem przestają płacić. Czy robią to celowo? - Jeśli lokatorzy robią kupę na wycieraczce właściciela, wymazują nią prysznic i kaloryfer na odchodne, to jest jakiś sygnał, prawda? - pyta retorycznie.

Zamieszkali, zniszczyli, zostawili długi. "Na liście są aktorzy, piosenkarze, celebryci, influencerzy"

Zamieszkali, zniszczyli, zostawili długi. "Na liście są aktorzy, piosenkarze, celebryci, influencerzy"

Źródło:
TVN24+

Zeszłoroczny pomysł wprowadzenia zakazu sprzedaży alkoholu na stacjach benzynowych utknął na mieliźnie. - Tego projektu nie mamy - przekazał w piątek minister ds. nadzoru nad wdrażaniem polityki rządu Maciej Berek, zapytany o pracę nad pomysłem. Jak dodał, z nową minister zdrowia wrócą do rozmów o nim.

Co z zakazem sprzedaży alkoholu na stacjach benzynowych. "Tego projektu nie mamy"

Co z zakazem sprzedaży alkoholu na stacjach benzynowych. "Tego projektu nie mamy"

Źródło:
tvn24.pl

Kanada i Meksyk zgodziły się na pogłębienie więzi, zobowiązując się do bliższej współpracy w dziedzinie handlu i bezpieczeństwa. Przywódcy krajów podpisali w czwartek umowę o partnerstwie strategicznym i ogłosili nowy plan dwustronnej współpracy na następne lata. Oba kraje zmagają się z rosnącą presją gospodarczą ze strony USA.

Kanada i Meksyk pogłębiają współpracę w obliczu wojny handlowej Trumpa

Kanada i Meksyk pogłębiają współpracę w obliczu wojny handlowej Trumpa

Źródło:
PAP, BBC

Czwartkowa sesja na Wall Street zakończyła się wzrostami głównych indeksów. S&P 500 zanotował najwyższy poziom w historii. Czwartkowe ruchy następują dzień po tym, jak Fed po raz pierwszy w tym roku obniżył stopy procentowe.

Nowy rekord na amerykańskiej giełdzie

Nowy rekord na amerykańskiej giełdzie

Źródło:
PAP, CNBC

PKP Cargo planuje przeprowadzić zwolnienia grupowe, które obejmą do 500 pracowników. Spółka poinformowała w czwartek, że zgodę na ten krok wyrazili zarząd, rada nadzorcza oraz zarządczyni masy sanacyjnej. Proces wypowiadania umów ma zakończyć się do końca września.

Zwolnienia grupowe w kolejowym gigancie. "Trudna sytuacja finansowa"

Zwolnienia grupowe w kolejowym gigancie. "Trudna sytuacja finansowa"

Źródło:
PAP

W czwartkowym losowaniu Lotto nie padła szóstka. Oznacza to, że kumulacja rośnie do pięciu milionów złotych. Oto wyniki Lotto i Lotto Plus z 18 września 2025 roku.

Wyniki losowania Lotto

Wyniki losowania Lotto

Źródło:
tvn24.pl

Cyberataki, coraz częściej przeprowadzane przez wywiady Rosji i Chin, kosztowały gospodarkę Niemiec w ubiegłym roku 289,2 miliarda euro - wynika z opublikowanego w czwartek badania stowarzyszenia cyfrowego Bitkom. Blisko trzy czwarte firm odnotowało wzrost liczby cyberataków.

Potężny cios w niemiecką gospodarkę. "Na czele znajdują się dwa kraje"

Potężny cios w niemiecką gospodarkę. "Na czele znajdują się dwa kraje"

Źródło:
PAP

Planowana przez resort finansów zmiana w uldze mieszkaniowej może przyczynić się do spadku atrakcyjności inwestowania w nieruchomości – uważa Małgorzata Samborska, doradczyni podatkowa z firmy Grant Thornton.

Rząd szykuje zmiany w uldze podatkowej. "Spadek atrakcyjności inwestycji"

Rząd szykuje zmiany w uldze podatkowej. "Spadek atrakcyjności inwestycji"

Źródło:
PAP

Carrefour szuka kupca na działające w Polsce sklepy i centra handlowe - podał francuski portal La Lettre. "Na półmetku realizacji swojego planu strategicznego oraz w odpowiedzi na zmieniające się warunki rynkowe Grupa Carrefour rozpoczęła analizę swojego portfela biznesowego" - komentują przedstawiciele Carrefour Polska.

Carrefour wycofa się z Polski? Mamy komentarz

Carrefour wycofa się z Polski? Mamy komentarz

Źródło:
tvn24.pl

Nvidia inwestuje 5 miliardów dolarów w Intela i zapowiada współpracę przy projektowaniu nowych chipów do komputerów i centrów danych. To największe wsparcie dla amerykańskiego producenta od lat, które może zmienić układ sił w branży półprzewodników.

Odbudowa potęgi Intela. Nvidia inwestuje miliardy dolarów

Odbudowa potęgi Intela. Nvidia inwestuje miliardy dolarów

Źródło:
Reuters

Zamknięcie przejść granicznych z Białorusią uderzyło w rynek chińsko-unijnych przewozów kolejowych - pisze Politico. Ich wartość to 25 mld euro rocznie. Portal stawia pytania o to, kto skorzysta z zamknięcia tras i, jaki wpływ na to będą miały Chiny.

Zamknięcie granicy z Białorusią odbija się na handlu z Chinami

Zamknięcie granicy z Białorusią odbija się na handlu z Chinami

Źródło:
PAP