To jedyne bezkręgowce, które sobie pomagają

Źródło:
PAP
Odkryto najstarszy znany nauce gatunek mrówki
Odkryto najstarszy znany nauce gatunek mrówki2025 Cable News Network All Rights Reserved
wideo 2/3
Odkryto najstarszy znany nauce gatunek mrówki2025 Cable News Network All Rights Reserved

Mrówki kojarzą nam się z pracowitością. Jak się okazało, te małe bezkręgowce są też bardzo pomocne. Naukowcy z Polski zaobserwowali, że skłonność do ratowania u mrówek zależy od ich wieku. Starsze robotnice robią to chętniej niż młodsze - przekazali eksperci.

Nie tylko ludzie pomagają sobie nawzajem, robi to też wiele gatunków zwierząt. Zachowania ratunkowe przejawiają małpy, gryzonie, ptaki, delfiny, nawet wieloryby.

- Są dość powszechne u kręgowców. Za to wśród bezkręgowców jedynymi udokumentowanymi organizmami zdolnymi do zachowań ratunkowych są mrówki - powiedział doktor Filip Turza z Instytutu Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, główny autor badania, które ukazało się w czasopiśmie "Behavioral Ecology". Jak wyjaśnił, zachowanie ratunkowe to sytuacja, w której jedna mrówka podejmuje próbę uwolnienia uwięzionej, rannej lub zagrożonej przez drapieżnika towarzyszki - robotnicy z tej samej kolonii. Takie działanie nie przynosi jej bezpośrednich korzyści, za to wiąże się z ryzykiem - może kosztować czas, energię, a nawet życie.

Zachowania ratunkowe u mrówek

Pomimo to mrówki potrafią wykazać się zdumiewającą determinacją. W naturalnych warunkach są w stanie przecinać pajęcze sieci, by pomóc zaplątanej w nie towarzyszce, wyciągać ofiarę z piaskowych lejków drapieżnych larw mrówkolewów, odkopywać poszkodowaną mrówkę spod ziemi, a także transportować rannego osobnika z pola walki do gniazda, a następnie leczyć jego rany np. poprzez lizanie uszkodzonych miejsc. U niektórych gatunków obserwowano nawet przypadki amputacji odnóży, by zapobiec rozprzestrzenianiu się infekcji. Jednak okazuje się, że zachowania takie nie są obserwowane w równym stopniu u wszystkich gatunków mrówek. Najnowsze badania naukowców z Polski i Włoch wykazały, że kluczowym czynnikiem wyjaśniającym to zróżnicowanie może być długość życia robotnic. Zespół dr. Turzy przeanalizował zachowania 14 gatunków mrówek występujących w Polsce, należących do różnych rodzajów, plemion i podrodzin. Co ważne, 11 z nich nikt wcześniej nie badał w tym aspekcie. Celem naukowców było sprawdzenie, czy długość życia robotnic wpływa na ich skłonność do pomagania współtowarzyszkom w sytuacjach zagrożenia.

Zaskakujące wyniki obserwacji

Zebrano ponad 10 tysięcy mrówek: po ok. 200 robotnic z każdego mrowiska; po pięć kolonii na gatunek. Następnie w laboratorium przeprowadzono dwa typy eksperymentów: jeden polegał na pomiarze długości życia robotnic w kontrolowanych warunkach, drugi na symulacji sytuacji zagrożenia - mrówka była unieruchamiana cienką nitką i częściowo przysypana piaskiem, tak by inna miała szansę udzielić jej pomocy. Łącznie wykonano 3,5 tysiąca testów behawioralnych i zarejestrowano blisko 300 godzin nagrań. Ich analiza wykazała, że reakcje "ratowniczek" były zaskakująco złożone. Mrówki podejmowały różnorodne działania: kontaktowały się z uwięzioną towarzyszką, odkopywały piasek wokół niej, ciągnęły ją za odnóża, a nawet próbowały przegryźć nić. A im dłużej żyły robotnice danego gatunku, tym częściej i chętniej przejawiały zachowania ratunkowe. U gatunków krótko żyjących pomoc występowała sporadycznie lub nie było jej wcale. Co ciekawe, poziom ratowania nie zależał od pokrewieństwa ewolucyjnego między gatunkami. Jak podkreślił autor badania, oznacza to, że skłonność do udzielania pomocy pojawiała się niezależnie u różnych gatunków mrówek. To sugeruje, że zachowanie to mogło wykształcić się wielokrotnie w toku ewolucji.

Starsze robotnice pomagały częściej. Dlaczego?

Z czego wynikała zaobserwowana przez badaczy zależność? Zdaniem dr. Turzy chodzi o prosty rachunek zysków oraz strat. Jeśli robotnica żyje krótko, inwestowanie zasobów i energii w jej ratowanie jest mało opłacalne z punktu widzenia społeczności. Jeśli długo - warto o nią walczyć, bo ma szansę dłużej pracować dla dobra ogółu.

- To logiczne z perspektywy ewolucji: ratowanie to kosztowna i ryzykowna strategia, opłacalna tylko wtedy, gdy uratowany osobnik ma przed sobą długi okres aktywności. Wcześniejsze badania wykazały, że gdyby kolonia traciła pięć robotnic dziennie przez pajęcze sieci, oznaczałoby to stratę ponad 65 tysięcy nasion rocznie - tłumaczył ekspert. W przyszłości dr Turza chciałby zbadać, jakie sygnały - chemiczne, dźwiękowe i ruchowe - wysyła ofiara, by pobudzić ratowniczkę do działania. Planuje również obserwować, czy środowisko życia mrówek także może mieć wpływ na wykształcenie zachowań ratunkowych. - Bardzo ciekawi mnie, co dokładnie taka uwięziona robotnica wydziela albo w jaki sposób się zachowuje, że wzbudza w drugiej mrówce chęć pomocy. Mogą to być różnego rodzaju feromony, ale mogą być również specyficzne ruchy. Do tego wiadomo, że niektóre gatunki mrówek potrafią wydawać dźwięki dzięki specjalnemu narządowi strydulacyjnemu (strydulacja to wydawanie dźwięków poprzez pocieranie różnych części ciała - red). Powstaje więc pytanie, czy chodzi o jeden z tych czynników, czy może układ ich wszystkich. Dużo jeszcze przed nami do zrobienia w kontekście badań nad mrówkami - podsumował.

Autorka/Autor:anw

Źródło: PAP

Źródło zdjęcia głównego: Shutterstock

Pozostałe wiadomości

W pogodzie nareszcie widać zmiany. Dominująca pod koniec maja cyrkulacja zachodnia, przynosząca fronty atmosferyczne i opady deszczu, powoli zmieni się w południową. Co to oznacza dla naszego zakątka Europy?

Upał w prognozach. Już wkrótce może być nawet 30 stopni

Upał w prognozach. Już wkrótce może być nawet 30 stopni

Źródło:
tvnmeteo.pl

Środa ma upłynąć pod znakiem niebezpiecznej aury. Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej wydał prognozę zagrożeń na ten dzień. Wynika z niej, że w dziewięciu województwach mogą pojawić się alarmy przed burzami.

Alarmy IMGW mogą objąć pół Polski. Tu warto zachować ostrożność

Alarmy IMGW mogą objąć pół Polski. Tu warto zachować ostrożność

Aktualizacja:
Źródło:
IMGW

Dziś w nocy ma dojść do kolejnego lotu testowego Starshipa, megarakiety od firmy SpaceX. Będzie to już dziewiąta próba startu. Poprzednie dwie zakończyły się spektakularnymi eksplozjami.

Poprzednie próby zakończyły się eksplozjami. Megarakieta od SpaceX czeka na kolejny test

Poprzednie próby zakończyły się eksplozjami. Megarakieta od SpaceX czeka na kolejny test

Źródło:
PAP, SpaceX

Mirunga, potocznie nazywana słoniem morskim pojawiła się we wtorek w mieście portowym Gordon's Bay w Republice Południowej Afryki. Niespodziewanego gościa uchwycono na nagraniu.

Słoń morski pojawił się w centrum miasta

Słoń morski pojawił się w centrum miasta

Źródło:
Reuters, Independent Online, news24.com

Pogoda na jutro - środa 28.05. W nocy może przelotnie popadać na zachodzie kraju. W ciągu dnia na niebie zobaczymy sporo chmur, które przyniosą deszcz oraz burze. Na termometrach zobaczymy maksymalnie 23 stopnie Celsjusza.

Pogoda na jutro - środa 28.05. Nocą lokalnie popada deszcz, w dzień może zagrzmieć

Pogoda na jutro - środa 28.05. Nocą lokalnie popada deszcz, w dzień może zagrzmieć

Źródło:
tvnmeteo.pl

Brazylijscy terapeuci nauczyli półrocznego jaguara instynktu drapieżnika. Młode zwierzę zostało wykradzione matce przez jednego z mieszkańców stanu Roraima na północy kraju. Zdaniem ekspertów, całkowita terapia będzie czasochłonna i może potrwać nawet dwa lata.

Jaguar na łańcuchu. Powrót do pełni zdrowia może trwać lata

Jaguar na łańcuchu. Powrót do pełni zdrowia może trwać lata

Źródło:
PAP

W nadchodzących dniach pogodę w Polsce będzie kształtował wir niżowy Ole. Przyniesie opady deszczu, a także i burze. W weekend temperatura zbliży się do 30 stopni Celsjusza.

Burze powrócą. Co jeszcze przyniosą kolejne dni

Burze powrócą. Co jeszcze przyniosą kolejne dni

Źródło:
tvnmeteo.pl

Bombaj nawiedziły obfite opady deszczu związane z nadejściem monsunu. Doprowadziły do powstania gwałtownej powodzi w ponad 12-milionowym mieście. Ulice zmieniły się w rwące potoki. Zdaniem ekspertów, tak mocno nie padało w tym rejonie od ponad wieku.

Ulice jak rwące potoki, ludzie brodzący w wodzie

Ulice jak rwące potoki, ludzie brodzący w wodzie

Źródło:
CNN, Times of India, Hindustan Times

Start misji Axiom-4 zaplanowany jest na 8 czerwca. Na pokładzie kapsuły Crew Dragon, która poleci na Międzynarodową Stację Kosmiczną, znajdzie się doktor Sławosz Uznański-Wiśniewski. Polski astronauta opowiedział TVN24+ o tym, jak wyglądają ostatnie przygotowania do lotu na orbitę, jakie momenty najbardziej zapadły mu w pamięć podczas szkolenia, i tym, co usłyszał od legendy amerykańskiej astronautyki.

"Moment, gdy pod moimi stopami będzie właśnie Polska"

"Moment, gdy pod moimi stopami będzie właśnie Polska"

Źródło:
TVN24+

Doktor Sławosz Uznański-Wiśniewski odbywa kwarantannę przed zbliżającym się lotem na Międzynarodową Stację Kosmiczną. To oznacza, że nie będzie mógł oddać głosu w nadchodzącej drugiej turze wyborów prezydenckich. W rozmowie z Hubertem Kijkiem z TVN24 BiS polski astronauta zachęcił jednak wszystkich do wzięcia udziału w niedzielnym głosowaniu.

Leci w kosmos i mówi, co warto zrobić w tę niedzielę

Leci w kosmos i mówi, co warto zrobić w tę niedzielę

Źródło:
TVN24, tvnmeteo.pl

Mieszkańcy południowo-wschodnich regionów Australii liczą straty po powodzi, jaka nawiedziła ten region w ubiegłym tygodniu. Zdaniem premiera Anthony'ego Albanese, całkowita odbudowa po katastrofie może zająć wiele miesięcy. Wielka woda zalała tysiące posiadłości i odebrała życie co najmniej pięciu osobom.

"To nie jest coś, co zniknie po kilku dniach czy miesiącach"

"To nie jest coś, co zniknie po kilku dniach czy miesiącach"

Źródło:
Reuters

Gwałtowne burze przeszły nad stanem Oklahoma. Jak opisywały lokalne media, zjawiskom towarzyszyły opady gradu o średnicy piłek baseballowych. Miejscami doprowadzały one do wypadków drogowych.

"Grad jak mgła", auta ześlizgiwały się z jezdni

"Grad jak mgła", auta ześlizgiwały się z jezdni

Źródło:
Reuters, News9

Narażenie ciężarnej matki na zanieczyszczone powietrze zwiększa ryzyko wystąpienia poważnych objawów astmy u jej dzieci - uważają naukowcy. Najnowsze badania przeprowadzone na myszach wykazało, że przebywanie w smogu w trakcie ciąży wpływa na kondycję płuc i układu odpornościowego potomstwa.

Przez ten czynnik astma u dzieci może się nasilać

Przez ten czynnik astma u dzieci może się nasilać

Źródło:
News Medical, Airqualitynews

Po dużo chłodniejszym niż zwykle maju w końcu na dłużej zrobi się ciepło. Jakie jeszcze niespodzianki przyniosą nam nadchodzące dni? Sprawdź autorską, długoterminową prognozę temperatury na 16 dni, przygotowaną przez Tomasza Wasilewskiego.

Pogoda na 16 dni. Początek czerwca przyniesie zmianę

Pogoda na 16 dni. Początek czerwca przyniesie zmianę

Źródło:
tvnmeteo.pl

Odchody pingwinów mogą hamować proces ocieplania klimatu - uważają naukowcy. Najnowsze badanie wykazało, że zawarty w nich amoniak przyczynia się do powstawania chmur odbijających światło słoneczne. Szczegóły przedstawiono na łamach czasopisma "Communications Earth & Environment".

Odchody pingwinów sojusznikiem w walce z ociepleniem klimatu

Odchody pingwinów sojusznikiem w walce z ociepleniem klimatu

Źródło:
Phys.org

Pomimo stopniowego ocieplenia w części kraju w górach nadal dominują zimowe warunki. Pod koniec maja śnieg zalega nie tylko w wysokich partiach gór. Ratownicy apelują o ostrożność przy wybieraniu się na szlaki.

Zima w Tatrach trzyma się mocno

Zima w Tatrach trzyma się mocno

Źródło:
tvnmeteo.pl

Reporter24 uchwycił na zdjęciu białego łosia, który wyglądem przypominał mu ducha. - Pierwszy raz widziałem takiego osobnika - powiedział pan Jacek, autor fotografii.

"Wyglądał jak duch". Reporter24 zobaczył białego łosia

"Wyglądał jak duch". Reporter24 zobaczył białego łosia

Źródło:
tvnmeteo.pl, Kontakt24

Załoga misji Axiom-4 (Ax-4), w tym Polak Sławosz Uznański-Wiśniewski, rozpoczęła na Florydzie kwarantannę przed lotem na Międzynarodową Stację Kosmiczną (ISS) - podała firma Axiom Space. Odosobnienie ma zapewnić zdrowie załodze misji i astronautom, którzy już przebywają na orbicie.

Sławosz Uznański-Wiśniewski na kwarantannie przed lotem w kosmos

Sławosz Uznański-Wiśniewski na kwarantannie przed lotem w kosmos

Źródło:
PAP

Trwa erupcja hawajskiego wulkanu Kilauea. Na tle wypływającej z krateru lawy zapozował Konrad Piasecki, dziennikarz TVN24. - Spektakularnie wygląda jego erupcja - powiedział Radosław Mróz, prezenter TVN24, który robił zdjęcie.

Zdjęcie w studiu na tle wulkanu. Trwa erupcja

Zdjęcie w studiu na tle wulkanu. Trwa erupcja

Źródło:
Reuters, TVN24, USGS

Trąba powietrzna pojawiła się w niedzielę w chilijskim mieście Puerto Varas. Towarzyszący żywiołowi wiatr osiągał w porywach prawie 180 kilometrów na godzinę. W wyniku przejścia żywiołu kilkadziesiąt domów zostało uszkodzonych. Jak podały lokalne media, osiem osób zostało rannych.

Zniszczone domy, ranni. "Nigdy nie doświadczyliśmy czegoś takiego"

Zniszczone domy, ranni. "Nigdy nie doświadczyliśmy czegoś takiego"

Źródło:
Reuters, infobae.com, lanacion.com

Populacja rysia iberyjskiego, który do niedawna należał do zagrożonych wyginięciem gatunków, jest rekordowa - poinformował portugalski Instytut Ochrony Przyrody i Lasów (ICNF).

Rekordowa populacja rysia. Niedawno był zagrożony wyginięciem

Rekordowa populacja rysia. Niedawno był zagrożony wyginięciem

Źródło:
PAP

Alergia to choroba XXI wieku. Według Światowej Organizacji Alergii (WOA) u 30-40 proc. populacji świata występuje co najmniej jedno ze schorzeń alergicznych. Z kolei Polskie Towarzystwo Alergologiczne (PTA) szacuje, że z alergią zmaga się blisko połowa Polaków. Najczęstszym czynnikiem, który ją wywołuje, są pyłki roślin. Jak radzić sobie z uciążliwymi objawami? 

Kalendarz pylenia - sprawdź, co i kiedy pyli w Polsce. Praktyczne porady dla alergików 

Źródło:
Otrivin

Majowy rekord temperatury padł w niedzielę w Zjednoczonych Emiratach Arabskich. W Sweihan w centrum kraju termometry pokazały 51,6 stopnia Celsjusza. Skwarnie było w stolicy kraju, Abu Zabi, gdzie w piątek temperatura także wzrosła powyżej 50 stopni.

Padł rekord. Termometry pokazały ponad 51 stopni

Padł rekord. Termometry pokazały ponad 51 stopni

Źródło:
AFP, Gulf Today

Malowniczy wschód Księżyca nad Śnieżką został uchwycony przez Reportera24. Jak opowiadał autor zdjęcia, wykonanie takiej fotografii wymaga odpowiednich przygotowań i sporo umiejętności. Materiał otrzymaliśmy na Kontakt24.

Królowa Karkonoszy w doborowym towarzystwie. Zobacz zdjęcie

Królowa Karkonoszy w doborowym towarzystwie. Zobacz zdjęcie

Źródło:
Kontakt24

Młody daniel samotnie błąkał się w sobotę po ulicach Ustki (woj. pomorskie). Zwierzę poruszało się blisko ruchliwej drogi, co stanowiło zagrożenie dla jego bezpieczeństwa. Ostatecznie młody osobnik trafił do lecznicy weterynaryjnej. Materiał otrzymaliśmy na Kontakt24.

Młody daniel błąkał się przy ruchliwej drodze. Pomogli mu spacerowicze

Młody daniel błąkał się przy ruchliwej drodze. Pomogli mu spacerowicze

Źródło:
Kontakt24, Encyklopedia Leśna

Czy mumia może pachnieć? Tak - i to całkiem przyjemnie. Korzystając z szeregu technik laboratoryjnych i własnych nosów, naukowcy wyizolowali substancje zapachowe utrwalone podczas egipskich ceremonii pogrzebowych. Niewykluczone, że w przyszłości będziemy mogli sami doświadczyć tego zapachu.

Jak pachnie mumia? Przyjemniej niż się spodziewano

Jak pachnie mumia? Przyjemniej niż się spodziewano

Źródło:
Reuters, CNN

Według Polskiego Towarzystwa Alergologicznego niemal połowa polskiego społeczeństwa zmaga się z alergią. Skala problemu z roku na rok się powiększa, a do tego jest coraz więcej substancji wywołujących uczulenie. Jakie są rodzaje alergii i jak je rozpoznać? 

Co drugi Polak zmaga się z alergią. Jak rozpoznać jej objawy? 

Co drugi Polak zmaga się z alergią. Jak rozpoznać jej objawy? 

Źródło:
Otrivin

W sobotę przez pakistański Pendżab przeszła burza piaskowa, po której nastąpiły ulewy. Kilka osób zginęło. Załamanie pogody przyszło po nękającej prowincję od kilku dni fali upałów.

Załamanie pogody zabiło osiem osób. Przyszło po gigantycznych upałach

Załamanie pogody zabiło osiem osób. Przyszło po gigantycznych upałach

Źródło:
Reuters, CNN

Po raz pierwszy w materiale genetycznym komarów żyjących na terenie Wielkiej Brytanii wykryto Wirusa Zachodniego Nilu (WNV), o czym poinformowała w tym tygodniu UK Health Security Agency.

WNV po raz pierwszy wykryty u komarów w Wielkiej Brytanii

WNV po raz pierwszy wykryty u komarów w Wielkiej Brytanii

Źródło:
Guardian

W sobotę w środkowej Słowacji niedźwiedzica, której towarzyszyły młode, zaatakowała 49-letniego mężczyznę. Trafił on do szpitala. Do ataku doszło na terenie firmy produkującej pokrycia dachowe.

Niedźwiedzica zaatakowała 49-latka na terenie firmy

Niedźwiedzica zaatakowała 49-latka na terenie firmy

Źródło:
PAP, noviny.sk