Dziura ozonowa zaczęła się zamykać

Źródło:
Copernicus
Rozwój dziennego zasięgu dziury ozonowej nad Antarktydą w okresie od 1 lipca do 8 grudnia w latach 1979-2024.
Rozwój dziennego zasięgu dziury ozonowej nad Antarktydą w okresie od 1 lipca do 8 grudnia w latach 1979-2024. CAMS/ECMWF
wideo 2/8
Rozwój dziennego zasięgu dziury ozonowej nad Antarktydą w okresie od 1 lipca do 8 grudnia w latach 1979-2024. CAMS/ECMWF

W 2024 roku dziura ozonowa nad Antarktydą zachowywała się inaczej niż w czterech poprzednich latach - wynika z danych unijnego programu obserwacji Ziemi Copernicus. Naukowcy podkreślają, że obszar niskiego stężenia ozonu rozwijał się w sposób bardziej typowy i zaczął zamykać się już na początku grudnia. Tym samym przerwana została trwająca kilka lat seria, kiedy dziura ozonowa utrzymywała się do ostatnich dni tego miesiąca.

Kończący się rok przyniósł interesujące dane na temat zachowania dziury ozonowej nad Antarktydą. Jej rozwój rozpoczął się w sierpniu, czyli około miesiąca później niż zwykle. Według ekspertów przyczyną tego mogły być zakłócenia w wirze polarnym spowodowane dwoma nagłymi ociepleniami stratosferycznymi w lipcu.

Jednak zainteresowanie naukowców w szczególności wzbudził moment zamykania się obszaru o niskim stężeniu ozonu. Stało się to na początku grudnia, czyli wcześniej niż w czterech poprzednich latach. Oznacza to, że w 2024 roku dziura ozonowa zachowywała się w bardziej typowy sposób. Pozostałe wskaźniki, takie jak całkowita powierzchnia dziury, również były bliższe średniej w porównaniu do ostatnich kilku lat.

Najmniejsza od pięciu lat

Powierzchnia dziury ozonowej rosła przez cały wrzesień, ściśle podążając za średnią z lat 1979-2021 i osiągając maksymalny rozmiar 22 milionów kilometrów kwadratowych pod koniec miesiąca. Ostatni raz mniejszą dziurę zaobserwowano pięć lat temu. Dla porównania w 2022 i 2023 roku ten obszar wyniósł 25 milionów km kw.

"Powierzchnia dziury zmniejszała się stopniowo w październiku, zgodnie ze średnią, i ustabilizowała się w listopadzie, osiągając dzienny zasięg około 10 milionów km kw. Wir polarny rozpadł się w pierwszym tygodniu grudnia, co spowodowało, że zamknięcie dziury ozonowej w 2024 roku było zgodne z uśrednioną datą zamknięcia z lat 1979-2021" - czytamy w raporcie.

- Protokół Montrealski i jego późniejsze modyfikacje były niezwykle skuteczne w ograniczaniu emisji substancji niszczących warstwę ozonową. Pomimo to w tym procesie nadal występują pewne wahania wynikające z naturalnej zmienności innych czynników atmosferycznych. Mamy nadzieję, że w nadchodzących dekadach zobaczymy pierwsze oznaki odbudowy warstwy ozonowej - skomentował Laurence Rouil, Dyrektor Copernicus Atmosphere Monitoring Service (CAMS) w ECMWF (Europejskie Centrum Średnioterminowych Prognoz Pogody).

Seria czasowa dziennej powierzchni dziury ozonowej od 1 lipca do 8 grudnia.CAMS/ECMWF

Czym jest dziura ozonowa

Warstwa ozonowa działa jak planetarny filtr słoneczny. Położony w stratosferze obszar zwiększonej koncentracji ozonu chroni nas przed szkodliwym działaniem promieniowania ultrafioletowego pochodzącego ze Słońca. W drugiej połowie XX wieku z powodu działalności człowieka gwałtownie nasiliło się zjawisko tak zwanej dziury ozonowej, czyli ogromnych obszarów, gdzie poziom stężenia ozonu jest bardzo niski.

Badania wykazały negatywny wpływ freonów (CFC), substancji chemicznych stosowanych do produkcji lodówek, opakowań i aerozoli. Reagują one z ozonem atmosferycznym, doprowadzając do zmniejszenia jego stężenia. W połowie lat 80. warstwa ozonowa została tak bardzo zubożona, że ​​szeroki pas stratosfery Antarktydy był praktycznie pozbawiony ozonu do początku października każdego roku.

W 1987 roku osiągnięto międzynarodowe porozumienie, którego celem była stopniowa eliminacja produktów i procesów opartych na freonach. Realne działania w ramach Protokołu montrealskiego podjęto w 1992 r. Od tego czasu naukowcy zauważają stopniowe zmniejszanie się dziury ozonowej.

Autorka/Autor:fw

Źródło: Copernicus

Źródło zdjęcia głównego: NOAA/CAMS/ECMWF

Pozostałe wiadomości

Pogoda w poniedziałek się poprawi. Śnieg będzie padać słabo już tylko w południowo-wschodniej Polsce. Termometry wskażą od -3 do 2 stopni Celsjusza.

Pogoda na dziś - poniedziałek 13.01. Opady w części kraju, od -3 do 2 stopni

Pogoda na dziś - poniedziałek 13.01. Opady w części kraju, od -3 do 2 stopni

Źródło:
tvnmeteo.pl

Z powodu cofki zalana została droga z Kamienia Pomorskiego do Wyspy Chrząszczewskiej, na której uwiezionych zostało ponad 200 mieszkańców. W poniedziałek rano ochotnicza straż pożarna zorganizowała dla nich transport.

Mieszkańcy odcięci przez zalaną drogę. Strażacy zorganizowali transport

Mieszkańcy odcięci przez zalaną drogę. Strażacy zorganizowali transport

Aktualizacja:
Źródło:
TVN24

W Kalifornii od niemal tygodnia trwa walka z tragiczną falą pożarów. Jak podała telewizja CNN, całkowity obszar spalony przez ogień wynosi około 15600 hektarów i jest już większy niż stolica Francji. Żywioł zostawia po sobie zgliszcza. W pogrążonej w bólu Kalifornii rozpoczęły się zbiórki pomocy dla poszkodowanych. O tym, jak wygląda sytuacja na miejscu, opowiadają nam Polki - Sylwia Knutel i Alicja Bachleda-Curuś.

Alicja Bachleda-Curuś o pożarach w Los Angeles: każdy tu jest strażakiem

Alicja Bachleda-Curuś o pożarach w Los Angeles: każdy tu jest strażakiem

Źródło:
TVN24, Reuters

Trzy osoby zginęły, a dwie zostały ranne w wyniku zejścia lawiny w Piemoncie na północy Włoch. Poszkodowani zostali przetransportowani do szpitala za pomocą helikoptera.

Lawina porwała narciarzy. Nie żyją trzy osoby

Lawina porwała narciarzy. Nie żyją trzy osoby

Źródło:
PAP, Euronews, Reuters

Do 24 wzrosła liczba ofiar katastrofalnych pożarów, jakie od kilku dni trawią okolice Los Angeles. Walka z ogniem trwa od ubiegłego wtorku, a do tej pory spłonęło już co najmniej 15 300 hektarów terenu. Z powodu zagrożenia życia ponad 100 tysięcy osób zostało zmuszonych do ewakuacji. Według gubernatora Kalifornii obecna fala pożarów może być najbardziej niszczycielską katastrofą naturalną w historii USA.

"Hrabstwo Los Angeles przeżyło kolejną noc niewyobrażalnego horroru"

"Hrabstwo Los Angeles przeżyło kolejną noc niewyobrażalnego horroru"

Źródło:
PAP, Reuters

Po raz pierwszy w tym sezonie w czeskiej części Karkonoszy ogłoszono trzeci stopień zagrożenia lawinowego. Trudne warunki występują także po słowackiej i polskiej stronie Tatr, gdzie również obowiązują alarmy. Ratownicy apelują o ostrożność.

Zagrożenie lawinowe w górach. "Zdradliwa sytuacja"

Zagrożenie lawinowe w górach. "Zdradliwa sytuacja"

Źródło:
PAP, TOPR, Horska Sluzba

Po śnieżnym i zimnym weekendzie wkrótce czeka nas duże ocieplenie. Sprawdź, co przyniesie pogoda w kolejnych 16 dniach w długoterminowej prognozie temperatury, przygotowanej przez prezentera i synoptyka tvnmeteo.pl Tomasza Wasilewskiego.

Pogoda na 16 dni: zima wpadła do nas na krótko

Pogoda na 16 dni: zima wpadła do nas na krótko

Źródło:
tvnmeteo.pl

Lód z przejeżdżającego auta uszkodził szybę innego pojazdu. Zdarzenie, do którego doszło w jednym z amerykańskich miast w stanie Kansas, zostało uchwycone przez kamerkę samochodową.

Kawałek lodu leciał w jego kierunku. Nagranie

Kawałek lodu leciał w jego kierunku. Nagranie

Źródło:
CNN, KCTV

Szalejący nad Bałtykiem sztorm spowodował cofkę w kilku miejscowościach, m.in. w Sztutowie, Kątach Rybackich, Świerznicy, Rewie i Mechelinkach. W portach w Ustce i Mrzeżynie woda zalała bulwary oraz znajdujące się tam lokale usługowe.

Cofka nad Bałtykiem. Zalane ulice i bulwary, przesiąkające wały w kilku miejscowościach

Cofka nad Bałtykiem. Zalane ulice i bulwary, przesiąkające wały w kilku miejscowościach

Aktualizacja:
Źródło:
tvn24.pl, PAP

Północ Grecji przygotowuje się na intensywne opady śniegu. W niektórych regionach w poniedziałek szkoły będą zamknięte, kierowcy mają używać łańcuchów śniegowych na koła, wprowadzono zakaz ruchu ciężarówek.

Uderzenie zimy w Grecji. Zamknięto szkoły

Uderzenie zimy w Grecji. Zamknięto szkoły

Źródło:
PAP

Pod naporem mokrego śniegu w miejscowości Łobez (województwo zachodniopomorskie) zawaliły się dach i ściana w hurtowni materiałów budowlanych. Straż pożarna poinformowała, że nie ma osób rannych.

Pod naporem śniegu zawalił się dach magazynu

Pod naporem śniegu zawalił się dach magazynu

Źródło:
TVN24

Ratownicy TOPR ogłosili w niedzielę drugi stopień zagrożenia lawinowego. Z powodu intensywnych opadów śniegu i silnego wiatru panują bardzo niekorzystne warunki turystyczne.

"Gwałtowne pogorszenie sytuacji" w Tatrach

"Gwałtowne pogorszenie sytuacji" w Tatrach

Źródło:
PAP

Sobotni atak zimy zakończył się prawie tysiącem interwencji strażaków, głównie na Pomorzu. W dzień doszło do wielu kolizji i wypadków. Mokry, ciężki śnieg łamał konary i przewracał drzewa, uszkadzał linie energetyczne i utrudniał podróżowanie.

Prawie tysiąc interwencji po ataku zimy. Kolizje, nieprzejezdne drogi, podtopienia

Prawie tysiąc interwencji po ataku zimy. Kolizje, nieprzejezdne drogi, podtopienia

Aktualizacja:
Źródło:
tvnmeteo.pl, Kontakt24, PAP, TVN24

"Wyspa widmo" pojawiła się na Morzu Kaspijskim - i bardzo szybko zniknęła. Do powstania niewielkiego skrawka lądu doszło w 2023 roku po wybuchu wulkanu błotnego. Wystarczyło jednak kilkanaście miesięcy, by wyspa się rozmyła.

Satelita wykrył "wyspę widmo"

Satelita wykrył "wyspę widmo"

Źródło:
NASA Earth Observatory, anl.az

Do silnego trzęsienia ziemi doszło w nocy z soboty na niedzielę w Meksyku. Wstrząsy o magnitudzie 6,2 spowodowały panikę wśród mieszkańców kilku stanów, którzy w środku nocy wybiegli na ulice.

W środku nocy wybiegali z domów na ulice

W środku nocy wybiegali z domów na ulice

Źródło:
USGS, El Informador

Zimowa burza przeszła nad wschodnimi i południowymi Stanami Zjednoczonymi. Intensywne opady śniegu doprowadziły do odwołania tysięcy lotów, przerwania dostaw prądu i wody pitnej oraz zamknięcia niektórych szkół. Na oblodzonych drogach dochodziło do groźnych wypadków.

Tyle śniegu nie spadło tam od lat. Auta ślizgały się na "czarnym lodzie"

Tyle śniegu nie spadło tam od lat. Auta ślizgały się na "czarnym lodzie"

Źródło:
PAP, CBS News, NWS Atlanta

Początek roku jedynie miejscami przyniósł nam powrót zimy. W wielu regionach Polski zamiast śniegu pada deszcz, a szare krajobrazy uparcie nie chcą się zabielić. To, czy w styczniu 2025 możemy spodziewać się jeszcze porządnego mrozu, sprawdza nasza synoptyk tvnmeteo.pl Arleta Unton-Pyziołek.

"Bestia ze wschodu" śpi, a co z wirem polarnym? Najnowsze prognozy na styczeń

"Bestia ze wschodu" śpi, a co z wirem polarnym? Najnowsze prognozy na styczeń

Źródło:
tvnmeteo.pl

Apokaliptyczne sceny rozgrywają się w hrabstwie Los Angeles, gdzie pożary spowodowały katastrofalne szkody i zmusiły dziesiątki tysięcy ludzi do opuszczenia swoich domów. Zdjęcia zniszczonych budynków pokazują, jak niszczycielski jest żywioł.

Tylko zgliszcza. Los Angeles po "piekielnej" pożodze

Tylko zgliszcza. Los Angeles po "piekielnej" pożodze

Źródło:
Reuters

Do Majotty zbliża się cyklon Dikeledi. Francuskie terytorium zamorskie objęte zostało pomarańczowym alarmem. Wstrzymano kursowanie promów, na stacjach benzynowych utworzyły się bardzo długie kolejki. Niemal miesiąc temu region ten został spustoszony przez cyklon Chido.

Prawie miesiąc temu spustoszył ich Chido, teraz nadciąga Dikeledi

Prawie miesiąc temu spustoszył ich Chido, teraz nadciąga Dikeledi

Źródło:
PAP

Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej pokazał długoterminową eksperymentalną prognozę na najbliższe cztery miesiące. Jaka pogoda będzie w lutym i czego spodziewać się wiosną w 2025 roku? Sprawdź.

Wiosna przyjdzie wcześniej? Jest nowa długoterminowa prognoza IMGW

Wiosna przyjdzie wcześniej? Jest nowa długoterminowa prognoza IMGW

Źródło:
IMGW

Rok 2024 był najcieplejszym w historii pomiarów. Jak przekazali specjaliści z serwisu Copernicus Climate Change Service (C3S), zapisał się on w historii jako pierwszy rok kalendarzowy, w którym średnia globalna temperatura przekroczyła 1,5 stopnia Celsjusza powyżej poziomu z czasów preindustrialnych.

To już pewne. Spełnił się najczarniejszy scenariusz

To już pewne. Spełnił się najczarniejszy scenariusz

Źródło:
PAP, Copernicus Climate Change Service (C3S)

Listopad był jedynym miesiącem w 2024 roku, w którym średnia temperatura powietrza była w Polsce niższa niż zazwyczaj. Jak podaje Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej, wszystkie pozostałe miesiące okazały się cieplejsze niż zwykle, a wśród nich szczególnie wyróżnił się luty.

Te mapy pokazują, jak gorący był 2024 rok w Polsce. "Luty był gamechangerem"

Te mapy pokazują, jak gorący był 2024 rok w Polsce. "Luty był gamechangerem"

Źródło:
IMGW