Po świętych, politykach i byłych żonach synoptyków. Skąd huragany mają imię?

Ubiegłoroczny sezon huraganów nad Atlantykiem
Ubiegłoroczny sezon huraganów nad Atlantykiem
NOAA
Ubiegłoroczny sezon huraganów nad AtlantykiemNOAA

Każdego roku na wodach Atlantyku i Pacyfiku rodzi się średnio kilka huraganów. Niektóre sieją spustoszenie, inne przechodzą niezauważone. Żeby je rozróżnić, trzeba nadawać im konkretne imiona. Dlatego nie raz można usłyszeć o Ricie, która sunie na Teksas, czy Norbercie, który uderzył w Meksyk. Jak się jednak okazuje, takie imiona to wcale nie przypadek.

Nazwy huraganów to w USA częsty obiekt drwin. Katrina, Rita, Andrew - nie podobają się wielu osobom, zwłaszcza tym, którzy od dziecka noszą takie imiona. W 2013 roku działacze amerykańskiej organizacji "350 action" wystąpili nawet z propozycją, by zmienić nazwy cyklonów tropikalnych z popularnych imion na nazwiska polityków. Skąd więc wywodzi dość dziwne nazewnictwo huraganów?

Trochę historii

Na początek trochę historii. Słowo huragan wywodzi się najprawdopodobniej od hiszpańskiego "huracan". To z kolei zostało zainspirowane Hurakanem, który przez Majów uważany był za boga burzy i huraganowej nawałnicy. Pierwszy raz "huragan" został wykorzystany do opisu cyklonu tropikalnego, który uderzył w Karaiby. Obecnie miano huraganu nadawane jest cyklonom tropikalnym, które suną po wodach Atlantyku i Wschodniego Pacyfiku i których średnia prędkość wiatru przekracza 120 km/h. Te głębokie, rozległe niże mogą rozwijać się w wielu miejscach kuli ziemskiej jednocześnie, powodując przy tym (delikatnie rzecz ujmując) spore zamieszanie. Nadawanie im imion ułatwia pracę meteorologów. Mogą wówczas bez trudu śledzić tory kolejnych cyklonów, obserwować je i przekazywać informacje na ich temat unikając nieporozumień.

Przez wieki meteorolodzy nadawali cyklonom imiona dopiero po tym, jak uderzyły w ląd. Nazwy cyklonów odnoszono do czasu, położenia geograficznego lub ich intensywności. Przykładem może być Long Island Express, czyli huragan, który uderzył w Nową Anglię w 1938 roku. Nieco inaczej było na Karaibach. Tam huragany zyskiwały imię świętego katolickiego, którego święto wypadało w momencie wejścia kataklizmu na ląd.

Początki nazewnictwa

Współcześnie meteorolodzy nie nadają już huraganom imion świętych. W nazewnictwie cyklonów nie ma też odnoszenia się do ich lokalizacji, czy daty wejścia na ląd. Skąd więc pomysł, by nazywać je Norbert, Bob, Sandy czy Katrina? Wszystko zaczęło się pod koniec XIX wieku. W 1900 roku australijski meteorolog Clement Wragge postanowił nazwać poszczególne cyklony tropikalne. Wragge początkowo wykorzystywał litery alfabetu, a kiedy już chciał wprowadzić tę systematykę, ówczesny rząd odmówił mu wsparcia. Wragge nie był tym zachwycony, dlatego szybko odwdzięczył się politykom. Wykorzystał ich nazwiska i nazwał nimi cyklony.

Zdaniem Wragge'a zabawnie byłoby usłyszeć, że konkretny polityk "powoduje ogromne cierpienie" lub "włóczy się po Pacyfiku bez celu".

Imię cyklonu na cześć żony lub dziewczyny

Wiele lat później George Stewart postanowił zaczerpnąć inspiracji z Wragge'a i napisał powieść "Burza". Jednym z bohaterów książki był meteorolog, który nazywał kształtujące się na Pacyfiku systemy burzowe imionami byłych dziewczyn. Opublikowana w 1941 roku powieść była hitem wśród Korpusu Powietrznego Armii Stanów Zjednoczonych. Synoptycy wojskowi zaczęli nieoficjalnie nazywać cyklony na Pacyfiku na cześć swoich żon i dziewczyn. Jednak amerykańskim meteorologom z National Weather Bureau zależało na tym, by być postrzeganym jako poważna instytucja. Dlatego też nadawanie cyklonom imion byłych (lub obecnych) dziewczyn czy żon nie przyjęło się. Eksperci uważali, że stosowanie takich nazw w oficjalnych komunikatach byłoby mało profesjonalne.

Najpierw był Fox

Niemniej jednak system nazewnictwa cyklonów był potrzebny. W 1947 roku US Air Force National Weather Bureau wprowadziło system oparty na alfabecie wojskowym. Jednak ta metoda również się nie przyjęła. W 1950 roku w basenie Oceanu Atlantyckiego szalały trzy huragany. Nazwanie ich alfabetem wojskowym wywołało sporo zamieszania w społeczeństwie. Niewiele osób było świadomym znaczenia tej systematyki. Zamiast czekać do następnego lata, aby wraz z nowym sezonem zmienić nazewnictwo, US Weather Bureau i Interdepartmental Hurricane Conference poczyniła odważny krok i czwarty cyklon, który pojawił się na Atlantyku, nazwano Fox. Co prawda Korpus używał jeszcze alfabetu do nazewnictwa huraganów do 1952 roku. Wtedy to zmieniono system na stosowanie międzynarodowego alfabetu fonetycznego. Zmiana nie poszła jednak gładko, mało kto się do niej stosował.

Walka o imienną równość

W 1953 roku Interdepartmental Hurricane Conference i Weather Bureau przyzwoliły używania nazw kobiecych do etykietowania cyklonów tropikalnych. Nie obyło się jednak bez kontrowersji. Pierwsze głosy sprzeciwu pojawiły się już w 1954 roku. 19 października na łamach "Miami News" uznano, że nazywanie huraganów imionami ludzkimi jest "kapryśne". W 1955 roku na problem zwrócił uwagę "Times-News". Wówczas stwierdzono, że to "traktowanie poważnych spraw lekkomyślnie". A co więcej, takie nazewnictwo miało zwiększać liczbę poszkodowanych, bo ludzie nie traktowali zagrożenia na poważnie. W akcje przeciwko nadawaniu huraganom żeńskich imion włączyły się feministki. Do lat 70. XX wieku prowadziły protesty. Najbardziej wsławiła się w tej roli Roxcy Bolton z Narodowej Organizacji Kobiet. Twierdziła, że kobiety nie mają nic wspólnego z niszczącą siłą żywiołów. Wreszcie pod koniec lat 70. National Weather Service i WMO dokonały zmiany na wykorzystanie imion i tych męskich, i żeńskich. Kilka lat temu lista imion została zmieniona. Nazwy najbardziej katastrofalnych huraganów, np. Katrina czy Andrew nie mogą ponownie zostać wykorzystane.

Autor: kt/ja / Źródło: weather.com

Pozostałe wiadomości

Tej nocy należy uważać na śliskie nawierzchnie. IMGW wydał ostrzeżenia pierwszego stopnia w 11 województwach. Miejscami groźna aura spodziewana jest do południa w czwartek.

Tutaj kierowcy powinni uważać. Opady marznące w 11 województwach

Tutaj kierowcy powinni uważać. Opady marznące w 11 województwach

Aktualizacja:
Źródło:
IMGW

Kolejne dni nie przyniosą większej zmiany w pogodzie. W dalszym ciągu na niebie będą przeważać chmury, ale szansa na słońce będzie większa niż w ostatnim czasie. Zwiększy się za to prędkość wiatru, który najsilniej powieje w górach i nad morzem. Temperatura w najcieplejszym momencie dnia nie przekroczy 10 stopni Celsjusza.

Nad Polską nastąpi wymiana powietrza

Nad Polską nastąpi wymiana powietrza

Źródło:
tvnmeteo.pl

Nad Półwysep Iberyjski nadciągnął kolejny front atmosferyczny, niosący potężne ulewy. Intensywne opady deszczu sparaliżowały prowincję Malaga. Na ulicach miast utworzyły się rwące potoki, nie kursują pociągi, niektóre drogi są nieprzejezdne. Południowe i wschodnie regiony Hiszpanii objęto żółtymi, pomarańczowymi i czerwonymi alertami pogodowymi.

Ulewy paraliżują Malagę

Ulewy paraliżują Malagę

Aktualizacja:
Źródło:
Enex, Reuters, PAP, El Pais

Potężna nawałnica nawiedziła wschodnie prowincje Sycylii. Intensywne opady deszczu doprowadziły do powodzi i lokalnych podtopień. Minionej doby włoskie służby musiały interweniować ponad 100 razy. Utrudnienia pogodowe spotkały też kierowców.

Auta z trudem jadą ulicą, którą płynie wartki strumień

Auta z trudem jadą ulicą, którą płynie wartki strumień

Aktualizacja:
Źródło:
Enex News

Pogoda na jutro. Nocą w wielu regionach czeka nas spore zachmurzenie, utworzą się mgły. Lokalnie może spaść drobny śnieg. Czwartek 14.11 zapowiada się pochmurnie, deszczowo, a miejscami opady zamienią się w deszcz ze śniegiem. Temperatura nie przekroczy 9 stopni Celsjusza.

Pogoda na jutro - czwartek, 14.11. Mglista i pochmurna noc, lokalnie poprószy śnieg

Pogoda na jutro - czwartek, 14.11. Mglista i pochmurna noc, lokalnie poprószy śnieg

Źródło:
tvnmeteo.pl

W Azerbejdżanie trwa 29. szczyt klimatyczny COP29. Naukowcy z organizacji Global Carbon Project w zaprezentowanym tam raporcie alarmują, że ilość wyemitowanego dwutlenku węgla pochodzącego z paliw kopalnych w 2024 roku ma być rekordowa.

Do atmosfery trafi rekordowa ilość CO2 ze spalania paliw kopalnych

Do atmosfery trafi rekordowa ilość CO2 ze spalania paliw kopalnych

Źródło:
PAP

U wybrzeży Norwegii pięć lat temu pojawił się Hvaldimir - białucha arktyczna podejrzewana o bycie rosyjskim szpiegiem. Jak pisze portal BBC, powołując się na ekspertkę zajmującą się tym gatunkiem ssaków, zwierzę mogło być wytrenowane do ochrony bazy morskiej na kole podbiegunowym.

Hvaldimir nie był rosyjskim szpiegiem? Ekspertka o nowej teorii

Hvaldimir nie był rosyjskim szpiegiem? Ekspertka o nowej teorii

Źródło:
PAP, BBC

We wtorek wieczorem we Wrocławiu spadł pierwszy śnieg tej jesieni. To kolejny region, w którym w ostatnich dniach pojawił się biały puch. Na Kontakt24 otrzymaliśmy zdjęcia nie tylko z zabielonej stolicy Dolnego Śląska, ale również z innych miast.

Pierwszy śnieg we Wrocławiu. Nagranie

Pierwszy śnieg we Wrocławiu. Nagranie

Źródło:
tvnmeteo.pl, IMGW

Kilka międzynarodowych linii lotniczych wstrzymało loty na popularną wśród turystów wyspę Bali. Powodem jest utrzymująca się w powietrzu chmura pyłu po wybuchu wulkanu Lewotobi Laki Laki, znajdującego się na oddalonej o kilkaset kilometrów wyspie Flores w Indonezji. Pomimo że erupcja miała miejsce na początku listopada, z krateru nadal wydobywa się popiół i lawa.

Linie lotnicze odwołują loty na Bali. "Bezpieczeństwo jest priorytetem"

Linie lotnicze odwołują loty na Bali. "Bezpieczeństwo jest priorytetem"

Źródło:
Reuters, PAP, The Guardian

Ulice Bogoty znalazły się pod wodą po tym, jak miasto nawiedziła fala intensywnego deszczu. Towarzyszący opadom wiatr łamał gałęzie i przewracał drzewa, doprowadzając do paraliżu komunikacyjnego. W ubiegłą niedzielę w całej Kolumbii wprowadzono stan klęski żywiołowej w związku z powodzią, jaka przetoczyła się przez kraj.

Potężna ulewa sparaliżowała stolicę 52-milionowego kraju

Potężna ulewa sparaliżowała stolicę 52-milionowego kraju

Źródło:
PAP, Reuters

Chilijscy strażacy od kilkunastu godzin walczą z dużym pożarem lasu w gminie Quilpue w środkowym Chile. Według lokalnych służb ogień od wtorku strawił już około 300 hektarów terenów leśnych. W regionie wprowadzono najwyższy, czerwony, alert pożarowy oraz rozpoczęto ewakuacje mieszkańców.

Spłonęło kilkaset hektarów lasów. Rozpoczęto ewakuację mieszkańców

Spłonęło kilkaset hektarów lasów. Rozpoczęto ewakuację mieszkańców

Źródło:
Reuters, El Mostrador

Słaby śnieg spadł w części kraju we wtorek rano. Zabieliło się na Ziemi Świętokrzyskiej, ale śnieg zaobserwowano też w innych regionach Polski.

Znów sypnęło śniegiem. Zabieliło się w kilku częściach kraju

Znów sypnęło śniegiem. Zabieliło się w kilku częściach kraju

Źródło:
tvnmeteo.pl

Rozprzestrzenia się duży pożar lasów na granicy amerykańskich stanów Nowy Jork i New Jersey. Opady deszczu nie pomogły, a sytuację pogarsza silny wiatr. Służby poinformowały we wtorek, że spłonęło już ponad dwa tysiące hektarów.

"To największy pożar od 2008 roku"

"To największy pożar od 2008 roku"

Źródło:
Reuters, tvnmeteo.pl

- Świat musi sfinansować działania związane ze zmianą klimatu, ponieważ w przeciwnym razie cenę zapłaci ludzkość. To nie jałmużna, to inwestycja. Działania klimatyczne są konieczne, aby świat nadawał się do życia - ocenił sekretarz generalny ONZ Antonio Guterres podczas szczytu klimatycznego COP29 w Baku, stolicy Azerbejdżanu.

"Działania są konieczne, aby świat nadawał się do życia"

"Działania są konieczne, aby świat nadawał się do życia"

Źródło:
PAP

Nowy przegląd danych uzyskanych prawie 40 lat temu przez sondę Voyager 2 pokazał, że obserwacje tej planety były zaburzone przez burzę słoneczną.

Voyager 2 miał pecha. Przeleciał obok Urana w bardzo złym momencie

Voyager 2 miał pecha. Przeleciał obok Urana w bardzo złym momencie

Źródło:
Reuters, CNN, tvnmeteo.pl

Badacze z Danii policzyli niesporczaki żyjące w tym kraju. Było to możliwe dzięki pomocy setek dzieci, które zebrały ponad osiem tysięcy porostów i mchów z nawet najdalszych rejonów Danii. Naukowcy zauważyli czterokrotny wzrost liczby gatunków, w tym co najmniej dziewięć nieopisanych.

Duńczycy wysłali dzieci na poszukiwania niesporczaków

Duńczycy wysłali dzieci na poszukiwania niesporczaków

Źródło:
PAP

Środkową Kalifornię nawiedziła w poniedziałek burza piaskowa. Widzialność była mocno ograniczona. Silny wiatr łamał drzewa i stwarzał niebezpieczne warunki pogodowe dla kierowców i pozostawił ponad dziesięć tysięcy osób bez prądu. Kilka osób zostało rannych w karambolu na autostradzie.

"Zobaczyłam, jak drzewo się przewraca i miażdży wszystko za mną"

"Zobaczyłam, jak drzewo się przewraca i miażdży wszystko za mną"

Źródło:
ABC30, tvnmeteo.pl

Kolumbia zmaga się w ostatnim czasie z ulewnymi deszczami. W odpowiedzi na kryzysową sytuację spowodowaną w kraju prezydent ogłosił stan klęski żywiołowej. Są ofiary śmiertelne i zaginieni.

"Ogłaszamy stan klęski żywiołowej w całym kraju"

"Ogłaszamy stan klęski żywiołowej w całym kraju"

Źródło:
Reuters, tvpublica.com.ar

Mieszkańcy pakistańskiej prowincji Pendżab od początku listopada borykają się z rekordowym zanieczyszczeniem powietrza. Ogromną chmurę gęstego smogu nad Pakistanem i sąsiednimi Indiami, gdzie również sytuacja jest fatalna, widać na zdjęciu wykonanym przez satelitę NASA.

Smog tak gęsty, że widać go z kosmosu

Smog tak gęsty, że widać go z kosmosu

Źródło:
PAP, CNN, NASA, tvnmeteo.pl

Prognoza pogody na zimę. IMGW przygotował eksperymentalną prognozę pogody na grudzień 2024 oraz styczeń, luty i marzec 2025. Co może czekać nas w kolejnych miesiącach pod kątem prognozowanych opadów i temperatury? Jak w przewidywaniach meteorologów rysuje się początek wiosny? Sprawdź.

Pogoda na zimę 2024/2025 i początek wiosny. Eksperymentalna prognoza IMGW

Pogoda na zimę 2024/2025 i początek wiosny. Eksperymentalna prognoza IMGW

Źródło:
IMGW

Lokalna chilijska społeczność wraz z ekspertami chcą podjąć walkę z kierowcami aut i ciężarówek, którzy od lat niszczą geoglify na pustyni Atakama. Gigantyczne rysunki przedstawiające między innymi zwierzęta lub figury geometryczne są coraz bardziej przykrywane przez ślady opon. Jak się jednak okazuje, obrońcy olbrzymich rzeźb chcą pozostawić na geoglifach rysy spowodowane działalnością człowieka, żeby były one przestrogą dla przyszłych pokoleń.

"Przykład pokazujący przyszłym pokoleniom, czego nie należy robić z naszym dziedzictwem"

"Przykład pokazujący przyszłym pokoleniom, czego nie należy robić z naszym dziedzictwem"

Źródło:
Reuters

Minął ponad tydzień, od kiedy wybuchł wulkan Lewotobi Laki-Laki na indonezyjskiej wyspie Flores. W niedzielę trwały ewakuacje mieszkańców, który niechętnie chcieli opuszczać zagrożone erupcją tereny. Na lotnisku w Komodo wstrzymano loty.

Minął tydzień, erupcja nie ustała. Trwa walka z czasem

Minął tydzień, erupcja nie ustała. Trwa walka z czasem

Źródło:
Reuters, Antara

Poważne ochłodzenie przyjdzie do Polski jeszcze w listopadzie. Sprawdź, co czeka nas w nadchodzących tygodniach w pogodzie w 16-dniowej, długoterminowej prognozie temperatury, przygotowanej przez prezentera tvnmeteo.pl Tomasza Wasilewskiego.

Pogoda na 16 dni: czeka nas pierwsze spotkanie z zimą

Pogoda na 16 dni: czeka nas pierwsze spotkanie z zimą

Źródło:
tvnmeteo.pl

U wybrzeży południowo-wschodniej Hiszpanii, w pobliżu miasta Mazarron, wydobyto wrak fenickiego statku sprzed 2,6 tys. lat - poinformował w poniedziałek hiszpański dziennik "El Pais".

"To jeden z najważniejszych starożytnych statków znalezionych w całości"

"To jeden z najważniejszych starożytnych statków znalezionych w całości"

Źródło:
PAP

Laboratorium w amerykańskim mieście Yemassee w Karolinie Południowej odzyskało ponad 20 małp z 43, które uciekły stamtąd w środę. Zwierzęta udało się schwytać, nie doznały żadnych obrażeń.

Schwytano część małp, które uciekły z laboratorium

Schwytano część małp, które uciekły z laboratorium

Źródło:
AP, NBC News, PAP

Grupa mieszkańców uratowała kozę, która utknęła na zboczu klifu na wyspie Oʻahu na Hawajach. Młode zwierzę spędziło tam cztery dni - poinformowały lokalne media.

Przez cztery dni była uwięziona nad przepaścią. Bohaterska akcja mieszkańców

Przez cztery dni była uwięziona nad przepaścią. Bohaterska akcja mieszkańców

Źródło:
Reuters, Hawaii News Now

W Szumperku na północy Czech w niedzielę zrobiło się biało. Opady śniegu nie były jednak spowodowane przez warunki atmosferyczne.

Śnieg w Czechach. Przyczyną nie była pogoda

Źródło:
novinky.cz, cnn.iprima.cz, tvnmeteo.pl

W niektórych podwarszawskich ogrodach kwitną róże, a na magnoliach i azaliach otwierają się pąki. O to, co sprawiło, że w listopadzie mamy do czynienia ze zjawiskiem przypisywanym wiośnie, zapytaliśmy ekspertów.

Róże, magnolie i azalie kwitną w listopadzie. Co za to odpowiada?

Róże, magnolie i azalie kwitną w listopadzie. Co za to odpowiada?

Źródło:
tvnmeteo.pl