Mamy lato. Środa była najdłuższym dniem w roku

W środę o godz. 6.24 Słońce wstąpiło w znak Raka i rozpoczęło się astronomiczne lato. Na letnim niebie będzie można zobaczyć częściowe zaćmienie Księżyca, w niektórych rejonach świata także całkowite zaćmienie Słońca. To też dobry czas na obserwacje meteorów, czyli tak zwanych spadających gwiazd.

Środa była dniem przesilenia letniego, kiedy Słońce za dnia wędrowało na niebie najwyżej i najdłużej. Nasza dzienna gwiazda górowała w tym dniu w zenicie na zwrotniku Raka, a cała strefa podbiegunowa na półkuli północnej była oświetlona, zapanował tam dzień polarny.

W trakcie przesilenia letniego oś Ziemi jest maksymalnie wychylona w kierunku Słońca w konfiguracji takiej, iż biegun północny jest bliżej naszej dziennej gwiazdy niż południowy.

Jednym z najbardziej spektakularnych będzie całkowite zaćmienia Słońca przez Księżyc - 21 sierpnia. Niestety w Polsce będzie niewidoczne. Pas całkowitego zaćmienia zacznie wędrować po Ziemi o godzinie 16.49 czasu uniwersalnego i przebiegnie w szczególności przez Stany Zjednoczone. Wielu miłośników astronomii planuje wyjazd do USA w tym okresie.

Dwa tygodnie wcześniej, 7 sierpnia, będzie można w Polsce oglądać częściowe zaćmienie Księżyca, widoczne przy wschodzie naturalnego satelity Ziemi. Maksymalna faza zaćmienia nastąpi o godz. 19.22 polskiego czasu.

Na letnim niebie z łatwością dostrzeżemy tzw. Trójkąt Letni. Są to trzy bardzo jasne gwiazdy, rozmieszczone na wierzchołkach dość dużego trójkąta. Najjaśniejsza jest Wega z konstelacji Lutni, poza tym trójkąt tworzą: Deneb z gwiazdozbioru Łabędzia i Altair z konstelacji Orła.

Lato jest dobrym okresem do obserwowania meteorów, zwanych potocznie „spadającymi gwiazdami”. To drobne okruchy materii z kosmosu (meteoroidy), które wpadając w ziemską atmosferę wywołują zjawisko meteoru. Jeżeli obiekt jest na tyle duży, że przetrwa lot przez atmosferę, spada na powierzchnię Ziemi jako meteoryt.

Spadających gwiazd warto wypatrywać szczególnie w nocy z 12 na 13 sierpnia, kiedy to maksimum ma rój Perseidów. Cały okres aktywności Perseidów przypada od 17 lipca do 24 sierpnia. Są to szybkie, białe meteory ze śladami. W maksimum może być ich nawet 150 w ciągu godziny. Rój ten znany jest od starożytności, a jego inna, ludowa nazwa, to łzy św. Wawrzyńca (Laurentego). Źródłem Perseidów jest kometa okresowa 109P/Swift-Tuttle.

Podczas letnich miesięcy aktywne są też inne roje meteorów, np. od 13 lipca do 23 sierpnia można dostrzec Południowe Delta Akwarydy, także znane od starożytności. Swoje maksimum mają 30 lipca, kiedy to można oczekiwać do 20 względnie szybkich meteorów na godzinę. Naukowcy przypuszczają, że źródłem dla tego roju jest grupa komet przelatujących bardzo blisko Słońca.

Latem na nocnym niebie można również podziwiać planety. Wenus będzie bardzo jasno świecić przed wschodem Słońca - będzie to najlepszy od dawna okres jej widoczności jako Gwiazdy Porannej. Na wieczornym można spróbować dostrzec Merkurego.

Król planet – Jowisz, który wiosną był widoczny praktycznie przez całą noc, latem będzie zachodził coraz wcześniej: w połowie lipca około północy, a na koniec sierpnia już około godziny 21.

Saturn widoczny jest na przełomie czerwca i lipca przez większą część nocy, a po koniec sierpnia zaczyna zachodzić około północy.

Dwie kolejne planety – Uran i Neptun – wymagają do obserwacji teleskopu, gdyż są zbyt słabe, by je wypatrzeć nieuzbrojonym okiem. Im bliżej jesieni, tym warunki do ich obserwacji będą się poprawiały.

Autor: AP/ja / Źródło: PAP/EPA