Bolid nad Polską. Ujawniamy jego tajemnice

Bolid nad Polską
Bolid nad Polską
Kontakt 24
Bolid nad PolskąKontakt 24

Bolid, który pojawił się w w sobotę wieczorem na polskim niebie, wywołał w Was ogromne emocje. Entuzjastycznie na pojawienie się "białej kuli ognia" zareagował również fizyk Tomasz Rożek, który odkrył przed nami jej tajemnice.

W sobotę po godzinie 19 meteor rozbłysł na naszym niebie. Wiemy, że należał do roju Taurydów Północnych.

- Taurydy to rój meteorowy pochodzący od komety 2P/Encke. Nie wyróżnia się on specjalnie swoją aktywnością. Zenitalna liczba godzinna (ZHR), czyli liczba meteorów, które zaobserwować możemy w idealnych warunkach pogodowych przy radiancie w zenicie wynosi około pięciu zjawisk na godzinę. Rój ten często zaskakuje bardzo jasnymi zjawiskami. Dodatkowo w tym roku - według modelu brytyjskiego astronoma Davida Ashera - Taurydy pomiędzy 29 października a 10 listopada powinny wykazać wyraźnie większą aktywność niż w latach ubiegłych. Ostatnio tego typu sytuacja miała miejsce w 2005 roku - informowali specjaliści z Pracowni Komet i Meteorów.

- Bolid, jasny ślad na nocnym niebie, jaki pojawił się nad Polską, wywołał ogromne emocje. I nie ma się co dziwić. Tak dobrze udokumentowane na zdjęciach zdarzenie to jednak rzadkość - pisze na swoim blogu Nauka - to lubię ! i na fanpage'u Tomasz Rożek.

Internauci zachwyceni

Do sieci trafiły setki zdjęć i materiałów wideo obrazujących spalającą się atmosferze "kulę". Reporterzy 24 do teraz przesyłają nam swoje dowody na pojawienie się meteoru w ich miejscowościach.

"Też z mężem to widzieliśmy. Śliczny kolor, megarozbłysk światła. Chwila i została smuga dymu" - pisała Nesca. "Aż mi się nogi ugięły z wrażenia!" - dodała mrowa889. "To było niesamowite. Biała kula i te iskry. Nigdy czegoś takiego nie widziałem", "najlepszy prezent urodzinowy. Dzięki kosmosie!" - pisali kolejni internauci.

Nie do przewidzenia

Jak wyjaśnia Tomasz Rożek, bolidy to wbrew pozorom małe obiekty, a takich nie da się obserwować przez teleskopy, a tym bardziej śledzić ich trajektorii. Dlaczego więc Ziemianie widzieli tak mały obiekt jako "wielką płonącą kulę"?

- Ludzkie oko jest w stanie zobaczyć krótkotrwały błysk światła wtedy, gdy w ziemską atmosferę wchodzi obiekt wielkości ziarenka piasku. W czasie deszczy (rojów) meteorów, których w ciągu roku jest kilkanaście, przeważającą większość świetlnych efektów powodują właśnie ziarenka wielkości główki od szpilki. Gdy meteor ma wielkość kostki do gry, ślad jaki pozostawia po sobie, utrzymuje się na kilka sekund. Bolidy mają wielkość kilku, górka kilkunastu centymetrów. Kilkunastocentymetrowe nie tylko mogą świecić jaśniej niż Księżyc w pełni, ale także być źródłem efektów dźwiękowych. Te przypominają charakterystyczny pisk hamującego na dworcu pociągu, albo wyładowanie atmosferyczne. Szczególnie duże bolidy mogą być widoczne także w ciągu dnia - czytamy na blogu.

Nie spadł na Ziemię

Także dlatego, że był bardzo mały, meteor nie spadł na Ziemię.

- Skąd o tym wiemy? Stąd, że w pewnym momencie świetlny ślad jakiego bolid był źródłem, urywa się. O tym czym jest świetlny ślad piszę w kolejnym punkcie. Sobotni obiekt nie był duży, bo świadkowie przelotu nie słyszeli efektów dźwiękowych. Obiekty o średnicy rzędu centymetrów (a nawet te o średnicy dziesiątek centymetrów) spalają się całkowicie w atmosferze. Niektóre najpierw rozpadają się na mniejsze kawałki, a potem spalają - wyjaśnia Tomasz Rożek.

Kosmiczny spychacz

To co widziało ludzkie oko w trakcie przelotu, to de facto nie jest rozgrzany do białości kawałek meteoru.

- Te obiekty są bardzo małe, a efekty świetlne powstają na znacznych (kilkadziesiąt kilometrów) wysokościach. Gdyby źródłem światła był meteor, nie widzielibyśmy utrzymującego się przez kilkanaście sekund śladu, tylko bardzo szybko poruszający się punkt świetlny - informuje popularyzator astronomii.

To światło, które obserwowaliśmy, to wynik nagrzewania się atmosfery w trakcie przelotu bardzo szybkiego obiektu.

- Powierzchnia meteoru nagrzewa się rzeczywiście, bo tego typu obiekty poruszają się z bardzo dużymi prędkościami (nawet ponad 100 000 km/h). Jednak powodem tego nagrzewania nie jest ocieranie się o atomy ziemskiej atmosfery, tylko sprężenie powietrza przed czołem meteoru. Kosmiczna "skała" działa jak szybko poruszający się spychacz, który pcha przed sobą gaz. W ten sposób wytraca prędkość, ale zyskuje energię. To dlatego może się rozgrzać do temperatury kilku tysięcy stopni Celsjusza. Tak, jest źródłem światła, ale to nie to światło widzimy na powierzchni Ziemi. Rozgrzany meteor przekazuje część swojej energii otoczeniu, przez które przelatuje, czyli powietrzu atmosferycznemu. Rozgrzane zaczyna intensywnie świecić. I to światło widzimy. Meteor przelatuje dalej, ale gaz świeci tak długo, aż się nie ochłodzi, co czasami trwa kilkanaście sekund. W pewnym momencie świetlny ślad urywa się. To znak, że w tym miejscu meteor całkowicie się spalił albo rozpadł na fragmenty mniejsze niż ziarenka piasku - dodaje.

Jest szansa na kolejne obserwacje

Na szczęście dla nas, pojawienie się bolidu na nocnym niebie nie jest zjawiskiem jednorazowym. Na danym obszarze możemy je obserwować nawet kilka razy w roku. Rzadkością są jednak bolidy dzienne. Sporym utrudnieniem jest również pogoda. Zachmurzenie, opady skutecznie utrudniają obserwację.

- Gdyby wziąć to wszystko pod uwagę, piękna pogoda, wczesny wieczór i jasny bolid zdarza się raz wiele miesięcy. Co nie znaczy, że kolejny nie pojawi się lada dzień. Szanse na pojawienie się bolidów rosną w czasie deszczów meteorów. Obecnie Ziemia przechodzi przez pozostałości po komecie 2P/Encke, czego efektem jest dość rzadki (średnio pięć "spadających gwiazd" na godzinę) rój Taurydów Północnych - podsumowuje Rożek.

Autor: Paula Wakuluk, Tomasz Rożek / Źródło: Nauka to lubię

Pozostałe wiadomości

Na większe ocieplenie poczekamy do przełomu lutego i marca. Sprawdź długoterminową, 16-dniową prognozę temperatury, przygotowaną przez prezentera i synoptyka tvnmeteo.pl Tomasza Wasilewskiego.

Pogoda na 16 dni: mróz jeszcze trochę potrzyma

Pogoda na 16 dni: mróz jeszcze trochę potrzyma

Źródło:
tvnmeteo.pl

Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej ostrzega przed silnym mrozem. Żółte alarmy wydano na terenie 12 województw. Lokalnie temperatura minimalna może spaść nawet do -19 stopni Celsjusza. Sprawdź szczegóły. 

Potężny spadek temperatury. Ostrzeżenia IMGW w 12 województwach

Potężny spadek temperatury. Ostrzeżenia IMGW w 12 województwach

Aktualizacja:
Źródło:
IMGW

Wschodnie stany USA walczą ze skutkami powodzi błyskawicznych i lawin błotnych wywołanych falą intensywnych opadów deszczu. Lokalne służby poinformowały o jednej ofierze śmiertelnej. Setki tysięcy osób nie mają prądu. Według prognoz meteorologów to nie koniec opadów.

"Nie walcz z wodą, opuść dom i wezwij pomoc". Jest ofiara śmiertelna

"Nie walcz z wodą, opuść dom i wezwij pomoc". Jest ofiara śmiertelna

Aktualizacja:
Źródło:
PAP, ABC News, FOX Weather, CNN

Rządowe Centrum Bezpieczeństwa wysłało alert w związku ze złą jakością powietrza. SMS-owe ostrzeżenie otrzymały osoby przebywające na terenie części województwa śląskiego.

Alert RCB. "Unikaj aktywności na zewnątrz i wietrzenia mieszkania"

Alert RCB. "Unikaj aktywności na zewnątrz i wietrzenia mieszkania"

Źródło:
RCB, tvnmeteo.pl

W akwarium ogrodu zoologicznego w Sao Paulo w Brazylii na świat przyszła pierwsza samica niedźwiedzia polarnego w Ameryce Łacińskiej. Młode o imieniu Nur jest dzieckiem pary niedźwiedzi sprowadzonych 10 lat temu ze wschodniej Europy.

Narodziny, które przeszły do historii

Narodziny, które przeszły do historii

Źródło:
BBC, Agencia Brasil

Niedzielny poranek przyniósł silne mrozy w kilku regionach Polski. Najchłodniej było w Dęblinie w województwie lubelskim, gdzie termometry pokazały -15 stopni Celsjusza.

Mroźna noc i poranek w części Polski

Mroźna noc i poranek w części Polski

Źródło:
tvnmeteo.pl, IMGW

Pogoda na dziś. W niedzielę w sporej części kraju mogą chwilami pojawiać się opady śniegu. Na termometrach zobaczymy od -4 do 1 stopnia Celsjusza. Warunki biometeorologiczne będą neutralne.

Pogoda na dziś - niedziela, 16.02. Gdzie dosypie śniegu?

Pogoda na dziś - niedziela, 16.02. Gdzie dosypie śniegu?

Źródło:
tvnmeteo.pl

Portugalski archipelag Azorów dostał się pod wpływ zimy. Pojawienie się opadów śniegu na wyspach położonych na Oceanie Atlantyckim uznawane jest za prawdziwy ewenement pogodowy.

"Bardzo rzadkie zjawisko" na Azorach

"Bardzo rzadkie zjawisko" na Azorach

Źródło:
PAP, SIC Noticias

W polskich lasach zaczyna się sezon na zrzucanie poroża. Sarny, jelenie i łosie zazwyczaj pozbywają się go w okresie od połowy lutego do końca marca. Co ciekawe, jak przekazują leśnicy, poroże można zbierać, ale tylko w określonych przypadkach.

Czy można zabrać poroże jelenia do domu?

Czy można zabrać poroże jelenia do domu?

Źródło:
PAP, Lasy Państwowe

Leśnicy z mazurskiego nadleśnictwa Spychowo czekają na rybołowa. Żeby założył u nich gniazdo przygotowali mu specjalną platformę na drzewie, które w poprzednim sezonie upatrzył sobie ten rzadki ptak. Gniazdo, które powstało w ubiegłym roku zostało strącone przez silny wiatr.

Stworzyli platformę, by pomóc rybołowowi w zbudowaniu gniazda

Stworzyli platformę, by pomóc rybołowowi w zbudowaniu gniazda

Źródło:
PAP

Australia Zachodnia walczy ze skutkami cyklonu tropikalnego Zelia. Niektóre miejsca w stanie przyjęły rekordowe ilości deszczu, które przyczyniły się do rozległych powodzi. Władze przestrzegają, że to jeszcze nie koniec, a chociaż system pogodowy zaczął już słabnąć, powodzie mogą dawać się we znaki jeszcze przez najbliższy czas.

"Setki drzew wyrwanych z korzeniami". Zelia nie powiedziała jeszcze ostatniego słowa

"Setki drzew wyrwanych z korzeniami". Zelia nie powiedziała jeszcze ostatniego słowa

Źródło:
The Guardian, tvnmeteo.pl

Kanada przygotowuje się na kolejny atak zimy. Po burzy śnieżnej, która nawiedziła południowy wschód kraju w czwartek, prognozowane są dalsze opady śniegu. W niedzielę w stolicy, Ottawie, dosypać ma nawet 30 centymetrów.

Nie wygrzebali się ze śniegu po pierwszej burzy. Nadciąga kolejna

Nie wygrzebali się ze śniegu po pierwszej burzy. Nadciąga kolejna

Aktualizacja:
Źródło:
Reuters, CBC, CTV News, CP24

Francuscy celnicy udaremnili przemyt... zębów dinozaurów. Skamieniałości były ukryte w ciężarówce jadącej z Hiszpanii do Włoch, ale najprawdopodobniej pochodziły z Maroka. Jak podały służby celne, w przesyłkach znaleziono zęby trzech gatunków.

Ciężarówką próbowali przemycić zęby dinozaurów

Ciężarówką próbowali przemycić zęby dinozaurów

Źródło:
AFP, BFM TV

Dydelf trafił do szpitala po zjedzeniu czekoladowego tortu. Zwierzak dorwał się do pozostawionego na tarasie przysmaku, co zaniepokoiło właścicieli domu, którzy nie wiedzieli, czy czekolada szkodzi temu gatunkowi. Jak się okazało, łakomstwo torbacza mogło uratować mu życie - podczas badań weterynarz stwierdził u zwierzęcia zatrucie ołowiem.

Zjadł prawie całe ciasto. Mogło to uratować mu życie

Zjadł prawie całe ciasto. Mogło to uratować mu życie

Źródło:
Forbes, CNN

Samochody zamarzły w piątek na przedmieściach Chicago. Mróz uszkodził system wodociągowy w miejscowości Skokie, wypełniając ulice mieszaniną wody i lodu. Większość mieszkańców nie ma dostępu do wody, a kolejne kilkanaście tysięcy odbiorców otrzymało zakaz wykorzystywania kranówki do picia i gotowania.

Ulice pełne marznącej brei, auta uwięzione w lodzie

Ulice pełne marznącej brei, auta uwięzione w lodzie

Źródło:
CNN, CBS News

Do niebezpiecznego zdarzenia doszło u chilijskich wybrzeży Patagonii. Humbak prawie połknął kajakarza. - Poczułem coś oślizgłego na mojej twarzy. Wtedy zdałem sobie sprawę z tego, że jestem w paszczy wieloryba - powiedział w rozmowie z BBC Mundo Adrian Simancas.

"Poczułem coś oślizgłego na twarzy". Opisał to, jak trafił do paszczy wieloryba

"Poczułem coś oślizgłego na twarzy". Opisał to, jak trafił do paszczy wieloryba

Aktualizacja:
Źródło:
PAP, BBC Mundo

W amerykańskim stanie Oregon trudne warunki pogodowe doprowadziły do zderzenia się około 30 pojazdów. W wyniku karambolu kilka osób zostało rannych. Część z nich trafiła do szpitala.

Ogromny karambol na autostradzie

Ogromny karambol na autostradzie

Źródło:
Reuters, BBC

Z powodu nieustających trzęsień ziemi na kolejnej greckiej wyspie - Ios ogłoszono stan sytuacji nadzwyczajnej. Podobne działania podjęto wcześniej na Santorini, Amorgos i Anafi. Eksperci donoszą jednak, że aktywność sejsmiczna w regionie nie jest już tak silna jako ostatnio.

Stan sytuacji nadzwyczajnej na kolejnej greckiej wyspie

Stan sytuacji nadzwyczajnej na kolejnej greckiej wyspie

Źródło:
PAP

Kolejna fala obfitych opadów śniegu nawiedziła Japonię. Wiele dróg zostało zasypanych, a pługopiaskarki nie nadążają z odśnieżaniem. - Pogoda w tym roku jest zupełnie inna niż w ubiegłych latach, śnieg pada nieprzerwanie - mówił mieszkaniec prefektury Fukushima.

"Pługopiaskarki nie były w stanie przejechać, mieszkańcy zaczęli odśnieżać sami"

"Pługopiaskarki nie były w stanie przejechać, mieszkańcy zaczęli odśnieżać sami"

Źródło:
Reuters

Etna dała hipnotyzujący pokaz potęgi natury. Z krateru Bocca Nuova płynęła ognista lawa, która na tle lekko ośnieżonego stożka wulkanu prezentowała się zjawiskowo. Można zobaczyć to na zdjęciach oraz nagraniu.

Oszałamiający spektakl Etny

Oszałamiający spektakl Etny

Źródło:
Reuters, ilpost.it

Silna burza nawiedziła w czwartek południową Kalifornię. Masy błota zablokowały fragment słynnej drogi biegnącej wzdłuż malowniczego wybrzeża Pacyfiku. W okolicach Malibu jedno z osuwisk porwało samochód straży pożarnej. Pojazd wraz z kierowcą wpadł do oceanu.

Zeszła lawina błotna, samochód wpadł do oceanu

Zeszła lawina błotna, samochód wpadł do oceanu

Źródło:
LA Times, The Mailbu Times

Naukowcy z Kanady przekazali, że materia wygenerowana przez układ gwiazd Alfa Centauri może znajdować się stosunkowo blisko nas, a z upływem czasu będzie jej jeszcze więcej. Dzięki tym cząstkom możemy odkryć tajemnice sąsiednich gwiazd i potencjalnych planet, bez konieczności podróżowania w tamte rejony kosmosu.

Cząstki odległych gwiazd mają krążyć w Układzie Słonecznym

Cząstki odległych gwiazd mają krążyć w Układzie Słonecznym

Źródło:
sciencealert.com

W Toskanii i Lacjum w nocy wystąpiły bardzo intensywne opady deszczu. Sytuacja najgorzej wygląda na wyspie Elba, gdzie doszło do powodzi, a także co najmniej jednego osuwiska. "Schrońcie się i czekajcie" - zaapelowały władze miasta Portoferraio.

Włoska wyspa pod wodą. "Schrońcie się i czekajcie"

Włoska wyspa pod wodą. "Schrońcie się i czekajcie"

Źródło:
ENEX, RAI News, ANSA

Wody Zatoki Meksykańskiej wyrzuciły na plażę w mieście Biloxi w amerykańskim stanie Missisipi młodego, martwego delfina. Przyczyna śmierci ssaka nie jest znana.

Znaleźli na plaży martwego delfina

Znaleźli na plaży martwego delfina

Źródło:
WLOX

Nowy gatunek pasożytniczego grzyba został odkryty w Irlandii Północnej. Organizm modyfikuje zachowanie żywicieli - drobnych pająków jaskiniowych - tak, by łatwiej było mu infekować kolejne ofiary. Co ciekawe, odkrycia dokonano... na planie filmowym

Na planie filmowym znaleźli pająka zombie. Zainfekował go nieznany grzyb

Na planie filmowym znaleźli pająka zombie. Zainfekował go nieznany grzyb

Źródło:
PAP, CABI

Miłość nie jest tylko domeną ludzi. Wiele innych gatunków ssaków potrafi kochać innych członków swojej społeczności i dawać temu wyraz. O tym, jak przejawia się miłość u zwierząt, i po co nam ona z biologicznego punktu widzenia, opowiadał Piotr Tryjanowski z Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu.

U ssaków miłość to nie tylko "biochemiczny trik". Jak kochają zwierzęta?

U ssaków miłość to nie tylko "biochemiczny trik". Jak kochają zwierzęta?

Źródło:
PAP

Pięcioosobowy gang, który do 2023 roku zabił 26 nosorożców jawajskich na terenie indonezyjskiego parku naturalnego, został ukarany. Sąd skazał szefa szajki na 12 lat pozbawienia wolności, zaś jego pomocników - na 11 lat. Mają także zapłacić grzywnę. To największe możliwe kary za kłusownictwo, jakie przewiduje indonezyjskie prawo.

Zabili ponad 20 wymierających nosorożców. W więzieniu spędzą nawet 12 lat

Zabili ponad 20 wymierających nosorożców. W więzieniu spędzą nawet 12 lat

Źródło:
PAP

Z powodu intensywnych opadów deszczu, które nawiedziły Peru we wtorek i w środę, doszło do wielu niebezpiecznych zdarzeń. Pojawiły się rozległe powodzie, miejscami nabrzmiała od wody ziemia nie wytrzymywała i waliła się na miejscowości. Jak poinformowały tamtejsze władze, nie obyło się bez ewakuacji mieszkańców, nawet w Limie - stolicy kraju.

Zawalające się domy, mnóstwo ewakuowanych rodzin. Skutki powodzi i osuwisk w Peru

Zawalające się domy, mnóstwo ewakuowanych rodzin. Skutki powodzi i osuwisk w Peru

Źródło:
Reuters

Asteroida 2024 YR4 może trafić w Ziemię w 2032 roku z prawdopodobieństwem wynoszącym obecnie 2,3 procenta. Obiekt jest obserwowany przez ekspertów z Europejskiej Agencji Kosmicznej (ESA). Asteroidę niedługo ma również poddać analizie Kosmiczny Teleskop Jamesa Webba (JWST).

Asteroida 2024 YR4 może zderzyć się Ziemią. Do akcji wkracza najpotężniejszy teleskop świata

Asteroida 2024 YR4 może zderzyć się Ziemią. Do akcji wkracza najpotężniejszy teleskop świata

Źródło:
Reuters