W ostatnich dniach często można przeczytać, że ucieczka tak wielu osób z ogarniętej wojną Ukrainy to największa wymuszona migracja od czasów drugiej wojny światowej. Liczba uciekających rośnie z dnia na dzień. Obecnie do Polski przybywa dziennie około 60 tysięcy osób. Według doniesień Straży Granicznej, 18 marca o godzinie 9.00 liczba osób przekraczających granicę ukraińsko-polską od początku wojny przekroczyła 2 miliony. Nie wszystkie te osoby decydują się pozostać w Polsce. Dokładnych danych nie ma, ale niemieckie władze oceniają, że granicę z Polską przekroczyło około 200-300 tysięcy osób, które uciekły z Ukrainy. Mimo to, według danych UNHCR (Biura Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych do spraw Uchodźców), przy których zestawianiu, w przeciwieństwie do danych SG, bierze się pod uwagę osoby podróżujące dalej, w Polsce 18 marca przebywało 1 997 449 uchodźców i uchodźczyń z Ukrainy.

Oznacza to, że w ciągu niespełna miesiąca w naszym kraju znalazło się więcej osób z Ukrainy, niż przybyło z niej przez ostatnie lata. Według informacji Urzędu do spraw Cudzoziemców po trzecim kwartale 2021 roku liczba osób posiadających ważne dokumenty pobytowe wynosiła 535 tysięcy, z czego 294,8 tysiąca stanowili obywatele i obywatelki Ukrainy. Oczywiście liczba cudzoziemców przebywających w Polsce jest większa, wiele osób z ukraińskim obywatelstwem nie występuje o legalizację pobytu, a jedynie przyjeżdża do pracy na kilka miesięcy, a potem wraca do kraju pochodzenia, by za kilka miesięcy przyjechać znowu. Przed tegoroczną nowelizacją ustawy o cudzoziemcach w ramach tzw. procedury uproszczonej obywatele i obywatelki Ukrainy mogli pracować w Polsce przez sześć miesięcy na podstawie oświadczenia pracodawcy o powierzeniu pracy cudzoziemcowi. Nowelizacja wydłużyła ten okres do 24 miesięcy.

Wymuszona migracja na wielką skalę, z którą mamy obecnie do czynienia, jest zatem procesem całkowicie odmiennym nie tylko pod względem liczby, ale przede wszystkim motywacji i potrzeb przybywających osób. Wiele z nich nie rozważało wcześniej dłuższego pobytu w Polsce, nie wspominając już o przeprowadzce na stałe. Do podróży bardzo często w ogóle nie mieli czasu się przygotować, zdołali jedynie zabrać ze sobą podręczny bagaż. Niektórzy mają w Polsce kontakty, krewnych czy przyjaciół, którzy podjęli tu pracę, ale wielu nie ma się do kogo zwrócić i polega przede wszystkim na pomocy organizowanej przez samorządy i organizacje pozarządowe.

Nie sposób dziś stwierdzić, ile osób uciekających przed wojną w Ukrainie zostanie w Polsce na dłużej. Wiele z nich deklaruje, że zamierzają wrócić do swojego kraju, jak tylko ustaną działania wojenne i powrót stanie się bezpieczny. Nie wiadomo jednak, ani jak długo będzie trwała wojna, ani czy osoby szukające dziś schronienia przed wojną będą miały do czego wracać.