Via Carpatia na liście głównych szlaków UE. "Autostrada flanki wschodniej"

Via Carpatia, której idea powstała jeszcze w 2006 roku, ma na celu zwiększenie spójności gospodarczej i terytorialnej Unii Europejskiej. - Łącząc słabo skomunikowanie regiony Via Carpatia tworzy duży potencjał do budowania powiązań ekonomicznych między nimi i wzrostu poziomu dobrobytu - powiedział w rozmowie z Polską Agencją Prasową Konrad Popławski.

Odcinek trasy Via Carpatia Lublin - Białystok - Ełk został wpisany do transeuropejskiej sieci transportowej TEN-T. Ministerstwo Infrastruktury wskazało, że jest to efekt uzgodnienia przez Radę UE ds. transportu projektu rozporządzenia o unijnych wytycznych dotyczących rozwoju transeuropejskiej sieci transportowej.

Jak podkreślił Popławski, decyzja jest "olbrzymim sukcesem i sygnałem, że region pracowicie budując koalicję wsparcia dla określonych projektów infrastrukturalnych jest w stanie przeforsować ich wpisanie do sieci najważniejszych połączeń transportowych w UE".

"Podczas debaty w Brukseli, która odbyła się 5 grudnia 2022 r., ministrowie ds. transportu państw UE jednogłośnie poparli projekt czeskiej prezydencji dotyczący rozwoju transeuropejskiej sieci transportowej TEN-T" - przekazało MI. Projekt zmian rozporządzenia w sprawie TEN-T zakłada zbudowanie do 2050 roku niezawodnej, płynnej i wysokiej jakości transeuropejskiej sieci transportowej, która zapewni zrównoważoną łączność w całej Unii, bez fizycznych przerw, wąskich gardeł i brakujących połączeń.

Na wniosek Polski wprowadzono zmiany w przebiegu sieci TEN-T w Polsce. Jak zauważono, przede wszystkim utworzono nowy korytarz łączący Morze Bałtyckie z Morzem Czarnym i Egejskim, który został uzupełniony o odcinek Lublin - Białystok - Ełk. "Ten trójmorski szlak w obecnym przebiegu biegnie z Tallinna/Helsinek aż do Limassol na Cyprze, a jego kluczowym elementem jest biegnący wzdłuż wschodniej granicy UE szlak Via Carpatia, którego główną osią w Polsce jest droga ekspresowa S19" - wskazano.

Wypracowane zapisy stanowią podstawę do dalszych prac w ramach trilogów (negocjacji trójstronnych między Radą Europejską, Komisją Europejską a Parlamentem Europejskim) z Parlamentem Europejskim. W ocenie ministra infrastruktury Andrzeja Adamczyka finalizacja prac nad rozporządzeniem TEN-T na poziomie Rady "daje szansę, aby dokument, już po wypracowaniu kompromisu z Parlamentem Europejskim, został przyjęty już w 2023 roku".

- Po rosyjskiej inwazji na Ukrainę rośnie znaczenie szlaku w zakresie potrzeb związanych z obronnością, gdyż Via Carpatia stanie się też autostradą flanki wschodniej (NATO - red.) - zauważył ekspert Ośrodka Studiów Wschodnich.

Zgodnie z zapowiedziami szefa polskiego MI Andrzeja Adamczyka w swojej zasadniczej formie Via Carpatia ma powstać do 2030 roku. Stopień zaawansowania poszczególnych odcinków krajowych Via Carpatii jest różny. W Polsce szlak Via Carpatia przebiega przez województwa: podlaskie, mazowieckie, lubelskie i podkarpackie po śladzie drogi ekspresowej S61, DK8 i S19.

Plany zakładają, że sieć bazowa zostanie ukończona do 2030 roku, a sieć kompleksowa do 2050 roku. Polska planuje ukończyć prace na swoim odcinku w ciągu kilku lat, a jego część jest już oddana do użytku.

Najbardziej zaawansowane są projekty na Węgrzech, w Grecji i na Litwie. - Dużo większe są problemy z finansowaniem budowy trasy na Słowacji, w Rumunii i w Bułgarii - zwrócił uwagę Popławski.

Idea utworzenia szlaku Via Carpatia została zapoczątkowana w 2006 roku w Łańcucie przez ministrów Litwy, Polski, Słowacji i Węgier pod patronatem ówczesnego prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego. Całkowita długość odcinka polskiego, biegnącego przez Białystok, Lublin i Rzeszów, wynosi około 760 km. Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad w kwietniu br. informowała, że dotychczas w ramach szlaku Via Carpatia w Polsce do użytkowania oddano 205,4 km dróg.