Zwolnienie dyscyplinarne – jakie mogą być jego powody i konsekwencje

● Zwolnienie dyscyplinarne następuje z winy pracownika. ● Okoliczności uzasadniające wręczenie pracownikowi zwolnienia dyscyplinarnego reguluje art. 52 Kodeksu pracy. ● Aby było ważne, zwolnienie dyscyplinarne musi być wręczone pracownikowi na piśmie w terminie nie dłuższym niż jeden miesiąc od momentu, kiedy pracodawca dowiedział się o ciężkim przewinieniu pracownika.

Zwolnienie dyscyplinarne, jak potocznie nazywa się rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia, reguluje art. 52 Kodeksu pracy. Pracodawca może zwolnić pracownika w trybie natychmiastowym, bez okresu wypowiedzenia, jeśli w sposób rażący naruszył on swoje podstawowe obowiązki, popełnił oczywiste przestępstwo lub z własnej winy utracił uprawnienia potrzebne do wykonywania swojej pracy.

Informacja o otrzymanym zwolnieniu dyscyplinarnym pozostaje w świadectwie pracy na zawsze. Może być to problemem przy szukaniu innego zatrudnienia, jeśli przyszły pracodawca poprosi o świadectwo pracy lub referencje. Kolejną konsekwencją otrzymania tzw. dyscyplinarki jest odroczenie wypłaty zasiłku dla bezrobotnych lub całkowita utrata tego świadczenia. Zwolnienie dyscyplinarne skutkuje również utratą prawa do dni wolnych na poszukiwanie nowej pracy, zwolniony dyscyplinarnie pracownik może natomiast otrzymać ryczałt za niewykorzystany urlop.

Art. 52 Kodeksu pracy wyszczególnia trzy powody, które dają pracodawcy prawo do rozwiązania umowy o pracę ze swoim pracownikiem w trybie natychmiastowym, bez wypowiedzenia. Powodem zwolnienia dyscyplinarnego może być:

● ciężkie naruszenie przez pracownika podstawowych obowiązków pracowniczych – najczęściej za ciężkie naruszenie obowiązków pracowniczych uznaje się: niewykonanie polecenia służbowego, nieusprawiedliwione opuszczenie stanowiska pracy, porzucenie pracy przez pracownika, zakłócenie spokoju w miejscu pracy, przywłaszczenie albo zniszczenie mienia pracodawcy, wykonywanie pracy pod wpływem alkoholu,

● popełnienie przez pracownika w czasie trwania umowy o pracę przestępstwa, które uniemożliwia dalsze zatrudnianie go na zajmowanym stanowisku, jeżeli przestępstwo jest oczywiste lub zostało stwierdzone prawomocnym wyrokiem; powodem zwolnienia dyscyplinarnego nie może jednak być tymczasowe aresztowanie, w tym czasie obowiązuje bowiem domniemanie niewinności,

● zawiniona przez pracownika utrata uprawnień koniecznych do wykonywania pracy na zajmowanym stanowisku – np. w sytuacji gdy kierowca zawodowy traci prawo jazdy za jazdę pod wpływem alkoholu. 

Zwolnienie dyscyplinarne musi być wręczone na piśmie i spełniać wszystkie wymogi formalne, m.in. podawać konkretną przyczynę rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia oraz zawierać informację o prawie pracownika do odwołania się do sądu pracy. Treść rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia może brzmieć następująco:

Z dniem (data) rozwiązuję z Panem/Panią umowę o pracę zawartą w dniu (data). Rozwiązanie umowy następuje bez zachowania okresu wypowiedzenia zgodnie z art. 52 paragraf 1 k.p. z powodu (konkretna przyczyna rozwiązania umowy).

W terminie 21 dni od daty doręczenia pisma przysługuje Panu/Pani prawo wniesienia do sądu rejonowego – sądu pracy (adres) żądania przywrócenia do pracy lub wypłaty odszkodowania.

Jeśli pracownik zdecyduje się wystąpić do sądu pracy, sąd zbada, czy okoliczności podane przez pracodawcę uzasadniają zwolnienie dyscyplinarne. 

Przed wręczeniem zwolnienia dyscyplinarnego, pracodawca jest też zobowiązany do zasięgnięcia opinii związku zawodowego, jeśli w zakładzie pracy taki istnieje, a zwalniana osoba do niego należy. Nie ma jednak obowiązku brania tej opinii pod uwagę. Jeśli jednak o nią nie wystąpi, pracownik może domagać się w sądzie pracy odszkodowania lub unieważnienia zwolnienia.

Pracodawca ma miesiąc od momentu, kiedy dowiedział się o przewinieniu pracownika uzasadniającym zwolnienie go bez wypowiedzenia, na wręczenie pracownikowi oświadczenia woli, czyli oświadczenia o rozwiązaniu umowy bez wypowiedzenia, ze skutkiem natychmiastowym.

Zwolnienie dyscyplinarne wręczone pracownikowi po okresie dłuższym niż miesiąc od momentu, kiedy pracodawca dowiedział się o przewinieniu, jest nieważne, a pracownik ma prawo zaskarżyć je w sądzie pracy i domagać się przywrócenia do pracy lub odszkodowania.

Po otrzymaniu zwolnienia dyscyplinarnego pracownik będzie miał problem z uzyskaniem prawa do zasiłku dla bezrobotnych. Jeśli otrzymał zwolnienie bez wypowiedzenia (dyscyplinarne) w ciągu sześciu miesięcy przed zarejestrowaniem się w urzędzie pracy, otrzyma prawo do zasiłku po upływie 180 dni od zarejestrowania się urzędzie, a prawo do zasiłku zostanie dodatkowo skrócone o 180 dni, co oznacza, że jeśli należałby mu się zasiłek przez sześć miesięcy – nie otrzyma go w ogóle.

Mimo że prawo nie zezwala na zwolnienie pracownika, kiedy przebywa on na zwolnieniu lekarskim, zasada ta nie ma zastosowania w przypadku zwolnienia dyscyplinarnego. Pracodawca może zwolnić pracownika na L4 dyscyplinarnie, ponieważ robi to w trybie natychmiastowym, bez wypowiedzenia.

Zwolnienie dyscyplinarne nie wpływa na prawo do otrzymywania emerytury. Pracodawca może jednak zwolnić dyscyplinarnie pracownika także w okresie chronionym, czyli na cztery lata przed emeryturą. Art. 39 Kodeksu pracy nie zezwala na wypowiedzenie umowy o pracę osobie, której zostały nie więcej niż cztery lata do emerytury, nie ma to jednak zastosowania do rozwiązania umowy bez wypowiedzenia, czyli zwolnienia dyscyplinarnego. W tej sytuacji pracownik nie otrzymuje też odprawy emerytalnej.

Akt prawny: art. 52 Kodeksu pracy