Rodzina neandertalczyków z Syberii. Jej szczątki dają nam wgląd w społeczność sprzed tysięcy lat

Po raz pierwszy wyniki sekwencjonowania genomu neandertalczyka zostały zaprezentowane w 2010 roku - kierownik projektu, Svante Paabo, otrzymał za to osiągnięcie tegoroczną Nagrodę Nobla w dziedzinie medycyny i fizjologii. Badania nad wymarłymi krewnymi współczesnych ludzi trwają - naukowcom z Instytutu Antropologii Ewolucyjnej Maxa Plancka po raz pierwszy udało się zidentyfikować rodzinę neandertalczyków. Wyniki zostały opublikowane na łamach "Nature".

Szczątki neandertalczyków zostały znalezione w dwóch syberyjskich jaskiniach: Czagjarskaja i Okładnikowa - jak szacują naukowcy, pochodzą one sprzed 54 tysięcy lat. Łącznie przebadano 17 szczątków, pochodzących od 13 przedstawicieli gatunku. Wśród nich było siedmiu mężczyzn i sześć kobiet, w tym osiem osób dorosłych oraz pięcioro dzieci i nastolatków. Dzięki analizom genetycznym badaczom udało się ustalić pokrewieństwo pomiędzy neandertalczykami. Część szczątków należała do ojca i jego nastoletniej córki, a inne - do spokrewnionej z nimi kobiety, najprawdopodobniej ciotki, babki lub kuzynki, jak również chłopca w wieku 8-12 lat.

- Niesamowite jest, że pochodzą oni z tego samego czasu - wskazuje Laurits Skov, główny autor badania. - Oznacza to, że należeli zapewne do tej samej społeczności. Po raz pierwszy zatem badania genetyczne pozwalają nam na wgląd w społeczną organizację neandertalskiej wspólnoty.

Analiza danych wskazała, że społeczność charakteryzowała się niską różnorodnością genetyczną, podobną do gatunków zagrożonych wyginięciem. Naukowcy wnioskują na tej podstawie, że społeczności neandertalskie składały się z małych grup bliskich krewnych, liczących od 10 do 20 członków. Największą różnorodność wykazywało mitochondrialne DNA, dziedziczone po matkach - wskazuje to, że w społecznościach neandertalskich to kobiety przenosiły się, aby zamieszkać w miejscu przebywania swoich partnerów.

Jaskinia Czagjarskaja leży około 100 kilometrów od Denisowej Jaskini, w której znaleziono szczątki innego wymarłego krewnego człowieka, denisowianina. Co ciekawe, DNA neandertalczyków z jaskini Czagjarskiej nie wykazuje śladu krzyżowania się pomiędzy dwoma ludzkimi gatunkami. - Myślę, że nasze spostrzeżenia sprawiają, że neandertalczycy wydadzą nam się bardziej ludzcy - wskazuje Benjamin Peter, współautor badania. - Byli ludźmi, którzy żyli i umierali w małych grupach rodzinnych, prawdopodobnie w trudnym środowisku. Mimo to udało im się przetrwać przez setki tysięcy lat - dodaje.