Jak uniknąć "wiecznych chemikaliów"? Eksperci radzą

Źródło:
CNN, Eur-Lex, ECHA, Clean Water Action, tvnmeteo.pl
Anna Jędrzejowska: bidon zamiast plastiku, a w nim kranówka
Anna Jędrzejowska: bidon zamiast plastiku, a w nim kranówka www.instagram.com/jedrzejowska_anna/
wideo 2/2
Anna Jędrzejowska: bidon zamiast plastiku, a w nim kranówka www.instagram.com/jedrzejowska_anna/

PFAS - związki fluoroograniczne, nazywane także "wiecznymi chemikaliami" - są obecne w wodzie przeznaczonej do spożycia przez ludzi. Coraz więcej krajów chce ograniczyć wykorzystywanie tych substancji, wśród nich są także państwa członkowskie Unii Europejskiej. Zanim jednak w życie wejdą odpowiednie dyrektywy, możemy sami chronić się przed tymi związkami na różne sposoby.

Związki perfluoroalkilowe i polifluoroalkilowe (PFAS) to rodzina obejmująca tysiące substancji o licznych zastosowaniach. W obecnych czasach stały się one nieodłączną częścią naszego życia - w negatywnym tego słowa znaczeniu. Substancje te mogą mieć niekorzystny wpływ na zdrowie ludzi i stan ekosystemów, a ponadto bardzo łatwo odkładają się w organizmach żywych. To właśnie ze względu na niezwykłą trwałość otrzymały one nazwę "wieczne chemikalia".

Przepisy a zanieczyszczenia

Szkodliwy wpływ PFAS na zdrowie i środowisko nie umknął uwadze wielu krajów. Na wojnę ze szkodliwymi substancjami udały się Stany Zjednoczone, Australia i członkowie Unii Europejskiej. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady UE 2020/2184 zakłada, że do stycznia 2024 roku opracowane zostaną wytyczne co do pomiaru zawartości PFAS w wodzie pitnej, co pozwoli zapewnić odpowiednie standardy bezpieczeństwa. Istnieją jednak sposoby na ograniczanie kontaktu z tymi substancjami już w tym momencie.

O krok dalej poszli Amerykanie. We wtorek krajowa Agencja Ochrony Środowiska (EPA) zaapelowała o wprowadzenie nowych dopuszczalnych poziomów sześciu toksycznych związków z grupy PFAS w publicznych systemach kanalizacyjnych. W przypadku dwóch najlepiej zbadanych substancji, określanych jako PFOS i PFOA, wartość graniczna zostanie obniżona z 70 cząsteczek na bilion (ppt) do zaledwie 4 ppt.

- Działanie EPA to naprawdę ważny i historyczny krok naprzód - komentuje w rozmowie z CNN Melanie Benesh z z amerykańskiej fundacji Environmental Working Group. - Chociaż proponowane przepisy dotyczą tylko kilku PFAS, są to ważne substancje wskaźnikowe. Myślę, że konieczność ich monitorowania i usuwania z wód przyczyni się do tego, że zajmiemy się również innymi PFAS, które są w wodzie.

Filtry i świadome zakupy

Jak wyjaśnia telewizji CNN David Andrews z Environmental Working Group, najskuteczniejszym sposobem usuwania PFAS z wody kranowej są systemy odwróconej osmozy, instalowane w kranach. Płyn przechodzi w nich przez system specjalnych filtrów, które zatrzymują na sobie zanieczyszczenia. Potrafią one usuwać szeroki zakres szkodliwych pierwiastków i związków chemicznych, jak również wirusy i bakterie.

- Filtry z węglem aktywnym są powszechniejsze i tańsze, ale mniej skuteczne w usuwaniu PFAS - wyjaśnia. - Na dodatek nie można zapomnieć o ich wymianie, bo jeśli ich nie zmienimy, nasiąkną zanieczyszczeniami. Poziomy PFAS w "przefiltrowanej" wodzie mogą być wtedy wyższe niż tej z kranu.

PFAS występują nie tylko w wodzie pitnej. Substancje te są stosowane w wielu produktach, które kupujemy na co dzień, w tym w nieprzywierających naczyniach kuchennych, fartuchach chirurgicznych i zasłonach, telefonach komórkowych, półprzewodnikach czy wodoodpornej odzieży.

Projekt PFAS-REACH, finansowany przez amerykański Narodowy Instytut Nauk o Zdrowiu Środowiskowym radzi, jak unikać PFAS. Specjaliści zalecają rezygnację z plamoodpornych tkanin, sprayów impregnujących, naczyń kuchennych z powłokami nieprzywierającymi oraz pojemników do jedzenia na wynos. Należy wybierać również nici dentystyczne z jedwabiu lub nylonu, pokryte jedynie naturalnymi woskami.

"Szukaj politetrafluoroetylenu - PTFE - lub innych fluorowych składników na etykietach produktów" - wyjaśniają eksperci.

Warto zrezygnować również z gotowego popcornu do przygotowywania w kuchence mikrofalowej - torby, w których zamknięta jest przekąska, mogą być od wewnątrz pokryte związkami fluoroorganicznymi.

Plastik zalewa światAdam Ziemienowicz/PAP

Dlaczego lepiej unikać PFAS?

Związki z grupy PFAS charakteryzuje obecność bardzo silnych wiązań pomiędzy węglem a fluorem, co oznacza, że są one wyjątkowo odporne na rozpad. Większość z nich z łatwością przemieszcza się w środowisku, a po dostaniu się do organizmu żywego natychmiast ulega akumulacji.

Badania wskazują, że substancje te mogą mieć negatywny wpływ na pracę układu rozrodczego i prowadzić do uszkodzenia płodu. Część z nich może przyczyniać się do powstawania nowotworów i zaburzenia gospodarki hormonalnej organizmu. Szczególnie narażone na nie są osoby na "wrażliwych etapach życia" - w czasie ciąży, we wczesnym dzieciństwie i w podeszłym wieku.

- Niektóre z tych chemikaliów mają okresy półtrwania sięgające pięciu lat - wyjaśnia w rozmowie z CNN Jane Hoppin z Uniwersytetu Stanowego Karoliny Północnej. - Powiedzmy, że mamy 10 nanogramów PFAS w swoim ciele. Nawet bez dodatkowego narażenia, za pięć lat pozostanie w nas 5 nanogramów. (...) Minęłoby około 25 lat, zanim wszystkie PFAS opuściłyby organizm.

Jak wyjaśnia Europejska Agencja Chemikaliów (ECHA), coraz częściej obserwuje się zanieczyszczenie wód gruntowych, wód powierzchniowych i gleby związkami PFAS. Ich usuwanie jest trudne i kosztowne. Jeśli substancje te nadal będą wprowadzane do środowiska, nie przestaną gromadzić się w ekosystemach, wodzie pitnej i żywności.

Autorka/Autor:as/dd

Źródło: CNN, Eur-Lex, ECHA, Clean Water Action, tvnmeteo.pl

Źródło zdjęcia głównego: Shutterstock

Pozostałe wiadomości

Od kilku dni w lokalnym sklepiku w samym centrum Polski regularnie słucham, co i komu zmarzło podczas tegorocznej majowej fali chłodu. Na jednej z pobliskich plantacji truskawek w moim regionie ogrodniczo-sadowniczym, między Warszawa a Łodzią, na straty poszło aż 80 procent uprawy. Z wielu regionów Polski - Podlasia, Mazowsza, Ziemi Łódzkiej, Lubelszczyzny i innych - spływają od kilku dni informacje o szkodach, jakie poczyniły przymrozki.

To może być najzimniejszy maj od dekad. Kiedy zrobi się ciepło?

To może być najzimniejszy maj od dekad. Kiedy zrobi się ciepło?

Źródło:
TVN24+

Nadchodząca noc oraz środowy poranek w części kraju znów przyniosą spadki temperatury poniżej zera. Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej (IMGW) ostrzega przed przymrozkami w sześciu województwach.

Ostrzeżenia IMGW w sześciu województwach

Ostrzeżenia IMGW w sześciu województwach

Źródło:
IMGW

Na wyspie Negros nad ranem wybuchł wulkan Kanlaon - poinformował Filipiński Instytut Wulkanologii i Sejsmologii (PHIVOLCS). Mieszkańców obudził dudniący dźwięk, a okolica pokryła się cienką warstwą popiołu. Zalecono ewakuację.

Dudnienie rozległo się nad ranem, okolicę pokrył popiół

Dudnienie rozległo się nad ranem, okolicę pokrył popiół

Źródło:
Reuters, Inquirer

Mrówki Brachyponera chinensis intensywnie rozprzestrzeniają się po wschodnim wybrzeżu Stanów Zjednoczonych. Są gatunkiem inwazyjnym, a po ich ugryzieniu występuje silna reakcja alergiczna, która w niektórych przypadkach może doprowadzić nawet do śmierci.

Inwazyjne mrówki. Po ich ugryzieniu może wystąpić silna reakcja alergiczna

Inwazyjne mrówki. Po ich ugryzieniu może wystąpić silna reakcja alergiczna

Źródło:
Live Science

NASA poinformowała o opracowaniu nowego modelu zewnętrznej warstwy planety Wenus. Okazuje się, że jej skorupa może być cieńsza niż wcześniej sądzono. Poprawność nowej metody będzie można sprawdzić za kilka lat, kiedy do planety dotrą sondy kosmiczne, związane z planowanymi misjami.

Niespodzianka na Wenus

Niespodzianka na Wenus

Źródło:
PAP, NASA

Tej nocy niebo rozświetliła Pełnia Kwiatowego Księżyca. Na Kontakt24 otrzymaliśmy zdjęcia na których widać, jak prezentowało się to zjawisko. Nasz naturalny satelita mógł wydawać się odrobinę mniejszy i ciemniejszy niż zwykle.

Za nami mikropełnia Księżyca

Za nami mikropełnia Księżyca

Aktualizacja:
Źródło:
timeanddate.com, "Z głową w gwiazdach", tvnmeteo.pl

Kolejne dni przyniosą nam długo wyczekiwane ocieplenie. Za sprawą wyżu znad Europy Zachodniej do Polski napłynie łagodniejsze powietrze, a termometry pokażą ponad 20 stopni. Czy będziemy mieli szansę nacieszyć się cieplejszą aurą?

Będzie 20 stopni. Zaraz po tym nowa fala zimna

Będzie 20 stopni. Zaraz po tym nowa fala zimna

Źródło:
tvnmeteo.pl

Pogoda na dziś. Wtorek 13.05 zapowiada się na ogół pogodnie. Miejscami mogą pojawić się chmury i słaby deszcz. Termometry pokażą maksymalnie od 14 do 20 stopni.

Pogoda na dziś - wtorek 13.05. Wiele pogodnych regionów, lokalnie pokropi

Pogoda na dziś - wtorek 13.05. Wiele pogodnych regionów, lokalnie pokropi

Źródło:
tvnmeteo.pl

W poniedziałek rano przy brzegu plaży w Kołobrzegu znaleziono martwą szarytkę morską. Ciało ssaka morskiego wyłowiono i zabezpieczono do badań. To druga martwa foka znaleziona w tym roku.

Martwa foka w Kołobrzegu. "Był to samiec, duży osobnik"

Martwa foka w Kołobrzegu. "Był to samiec, duży osobnik"

Źródło:
TVN24, tvnmeteo.pl

Strażacy walczą z pożarem, który wybuchł w hrabstwie Saint Louis w północno-wschodniej Minnesocie. Ogień zniszczył tam kilka domów, a z powodu zagrożenia ewakuowano kilkadziesiąt osób.

Spłonęły domy, ewakuowano kilkadziesiąt osób

Spłonęły domy, ewakuowano kilkadziesiąt osób

Źródło:
CNN, fox9.com, cbsnews.com

Zimno na razie z nami zostaje. Jaką aurę przyniesie druga połowa maja? Czego możemy spodziewać się podczas zimnych ogrodników oraz zimnej Zośki? Sprawdź autorską, długoterminową prognozę pogody na 16 dni, przygotowaną przez Tomasza Wasilewskiego z tvnmeteo.pl.

Pogoda na 16 dni: długa droga do dużego ocieplenia

Pogoda na 16 dni: długa droga do dużego ocieplenia

Źródło:
tvnmeteo.pl

Ponad sto osób zginęło w powodziach w Demokratycznej Republice Konga. Najtrudniejsza sytuacja panuje na wschodzie kraju, gdzie z brzegów wystąpiło jezioro Tanganika. W niektórych dotkniętych regionach nie ma łączności komórkowej, co utrudnia koordynację pomocy.

Wylały rzeki i jezioro. Nie żyje ponad sto osób

Wylały rzeki i jezioro. Nie żyje ponad sto osób

Źródło:
PAP, Radio Okapi

Zimbabwe mierzy się z gwałtownym wzrostem zachorowań i zgonów spowodowanych malarią. W ciągu minionych tygodni liczba zgonów z tego powodu była przeszło dwukrotnie wyższa niż w tym samym okresie ubiegłego roku.

Gwałtowny wzrost zachorowań, już dwa razy więcej zgonów w Zimbabwe

Gwałtowny wzrost zachorowań, już dwa razy więcej zgonów w Zimbabwe

Źródło:
PAP, tvn24.pl

Co najmniej dziesięć osób zginęło na skutek uderzeń piorunów w Bangladeszu. W niedzielę nad niektórymi dystryktami kraju przechodziły intensywne burze. Do śmiertelnych wypadków doprowadziły także intensywne podmuchy wiatru.

Dziesięć osób zginęło na skutek uderzeń piorunów

Dziesięć osób zginęło na skutek uderzeń piorunów

Źródło:
Daily Sun, UNB

Masy gronorostów pokryły plaże południowej Florydy. Mieszkańcy amerykańskiego stanu skarżą się na nieprzyjemny zapach, jaki towarzyszy rozkładającym się glonom. To jednak dopiero początek sezonu na gronorosty, a jak wynika z badań, w tym roku może być ich wyjątkowo dużo.

Tony glonów pokryły rajskie plaże. "Zapach jest naprawdę okropny"

Tony glonów pokryły rajskie plaże. "Zapach jest naprawdę okropny"

Źródło:
CBS News, WUSF

Japońscy policjanci udaremnili próbę kradzieży... pustelników. Jak podały lokalne media, trzech turystów z Chin schowało tysiące małych skorupiaków do walizek. Bagaż wydawał z siebie dziwne dźwięki, co zaniepokoiło obsługę hotelu.

Usłyszeli szelest dobiegający z walizki. Aresztowano trzech turystów

Usłyszeli szelest dobiegający z walizki. Aresztowano trzech turystów

Źródło:
BBC, The Japan Times

Inwazyjne małże przyczepione do spodu łodzi zostały zauważone w Kalifornii. Niedoczyszczona jednostka mogła stanowić spore zagrożenie dla ekosystemu jeziora, po którym miała pływać. Na wielu kalifornijskich akwenach obowiązuje kwarantanna - ma to ograniczyć rozprzestrzenianie się uciążliwego mięczaka.

Przyczepiły się do spodu łodzi, wprowadzono kwarantannę

Przyczepiły się do spodu łodzi, wprowadzono kwarantannę

Źródło:
CBS News, Solano County Water Agency

Badanie 28 gęsto zaludnionych miast w Stanach Zjednoczonych pokazało, że wszystkie zapadają się w mniejszym lub większym stopniu. Problem dotyczy także metropolii położonych daleko od wybrzeży. Jednym z głównych powodów jest intensywne wydobycie wód gruntowych.

Miasta się zapadają. Naukowcy biją na alarm

Miasta się zapadają. Naukowcy biją na alarm

Źródło:
PAP, Virginia Tech

W Rezerwacie Przyrody Beka, położonym nad Zatoką Pucką, zaobserwowano dorosłego żurawia kanadyjskiego (Antigone canadensis). Ptaka znaleźli ornitolodzy Łukasz Janocha, Samuel Sosnowski, Antoni Karolak i Marek Biegański. To pierwszy potwierdzony przypadek pojawienia się tego gatunku w Polsce.

Sensacja nad Zatoką Pucką. Pierwszy taki widok w Polsce

Sensacja nad Zatoką Pucką. Pierwszy taki widok w Polsce

Źródło:
tvnmeteo.pl, Birding Poland

W kalifornijskim mieście Aliso Viejo temperatura zbliżyła się prawie do 40 stopni Celsjusza. Było tak gorąco, że strażacy z hrabstwa Orange ewakuowali przy pomocy śmigłowca kilkunastu turystów.

Piekielnie gorąco. Ewakuowano turystów

Piekielnie gorąco. Ewakuowano turystów

Źródło:
ABC 7 News

Kalifornia walczy z przenoszącymi choroby komarami tygrysimi... sterylizując je. Do środowiska wypuszczane są bezpłodne i niegryzące, ale atrakcyjne dla samic samce. Jaja złożone wskutek stosunku ze sterylnym osobnikiem nie wykluwają się. Populacja inwazyjnych owadów na badanym terenie skurczyła się średnio o 33 procent.

Walczą z tropikalną chorobą za pomocą bezpłodnych komarów

Walczą z tropikalną chorobą za pomocą bezpłodnych komarów

Źródło:
Los Angeles Times, CBS News

Aligator pojawił się pod drzwiami jednego z domów położonych w mieście Fort Myers na Florydzie. Gad mierzył ponad dwa metry. Był tak ciężki, że potrzeba było czterech mężczyzn, aby go podnieść i umieścić na pace pickupa.

Nietypowy gość zapukał do drzwi

Nietypowy gość zapukał do drzwi

Źródło:
CNN, miamiherald.com

Rybołowy spędziły zimę w ciepłych krajach. Pokonały kilka tysięcy kilometrów, aby powrócić na lęgowiska na Ziemi Lubuskiej. - W tym regionie swoje gniazda ma około 30 procent krajowej populacji tego gatunku - przekazał Michał Bielewicz, Regionalny Konserwator Przyrody w Gorzowie Wielkopolskim.

Są rzadkie i narażone na wyginięcie, wróciły do swoich rewirów

Są rzadkie i narażone na wyginięcie, wróciły do swoich rewirów

Źródło:
PAP

Na Rysach doszło w sobotę do śmiertelnego wypadku. Jak poinformowało Tatrzańskie Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe, kobieta spadła z góry w okolicach szczytu. To niejedyna akcja, w jakiej brali udział ratownicy.

Wypadek na Rysach. Nie żyje turystka

Wypadek na Rysach. Nie żyje turystka

Źródło:
TOPR, TPN, TVN24

W sobotę doszło do wejścia w atmosferę radzieckiej sondy Kosmos 482. Europejska Agencja Kosmiczna (ESA) poinformowała, że obiekt zarejestrowały systemy radarowe nad Niemcami. Polska Agencja Kosmiczna podała, że nie ma sygnałów, aby obiekt mógł wejść w atmosferę Ziemi nad Polską.

Radziecka sonda "weszła w atmosferę Ziemi"

Radziecka sonda "weszła w atmosferę Ziemi"

Aktualizacja:
Źródło:
PAP, "Z głową w gwiazdach", POLSA, sattrackcam.blogspot.com, tvnmeteo.pl, blogs.esa.int

Co najmniej siedem osób zginęło na skutek powodzi, które nawiedziły stolicę Somalii. W ciągu zaledwie ośmiu godzin w Mogadiszu spadło ponad 115 litrów deszczu na metr kwadratowy. Woda wdzierała się do domów, zalała drogi i spowodowała zamknięcie międzynarodowego portu lotniczego.

Stolica pod wodą. "Domy dosłownie rozpadały się dookoła nas"

Stolica pod wodą. "Domy dosłownie rozpadały się dookoła nas"

Źródło:
Reuters, Daily Sabah

Misja Axiom-4 może zostać opóźniona. Jak wynika z nieoficjalnych informacji, astronauci mogą ruszyć na Międzynarodową Stację Kosmiczną dopiero w czerwcu. Przyczyną opóźnienia, jak ustalił reporter TVN24 BiS Hubert Kijek, ma być problem techniczny.

Lot Polaka w kosmos się opóźni? "Problemy z kapsułą"

Lot Polaka w kosmos się opóźni? "Problemy z kapsułą"

Źródło:
Times of India, tvnmeteo.pl

Od kilkunastu lat słyszymy o coraz to nowych miejscach, w których znaleziono mikroplastiki. Fragmenty tworzyw sztucznych znajdujemy już nie tylko w środowisku - rzekach, oceanach, na szczytach gór, na wykopaliskach archeologicznych czy nawet w chmurach - ale także w tkankach organizmów żywych.

Przenoszą toksyny, leki, rakotwórcze związki. I są wszędzie

Przenoszą toksyny, leki, rakotwórcze związki. I są wszędzie

Źródło:
TVN24+