Prehistoryczne ryby pancerne w Polsce. To pierwsze takie znalezisko w Europie

W miejscowości Płucki odkryto szczątki trzech dunkleosteusów różnej wielkości. Wiek znaleziska naukowcy szacują na około 370 milionów lat. Dodają, że dewońskie ryby pancerne to jedne z największych morskich drapieżników w historii Ziemi.

- To pierwsze znalezisko dotyczące dunkleosteusa w Europie, co do którego nie ma żadnych wątpliwości – podkreślił dr Piotr Szrek podczas wtorkowej konferencji prasowej w Łagowie. Dodał, że to efekt 20-letnich prac paleontologicznych prowadzonych na terenie gminy.

- Głowa największego miała ponad 60 centymetrów długości, a cały okaz od sześciu do nawet siedmiu metrów. Najbardziej kompletny jest dunkleosteus pięciometrowy, którego zachowało się około 40 procent szkieletu - zaznaczył Szrek.

- To pierwszy kręgowiec, który osiągnął bardzo duże rozmiary i był drapieżnikiem na szczycie piramidy pokarmowej w morzu dewońskim. Po osiągnięciu kilkumetrowych rozmiarów nie miał w wodzie zbyt wielu wrogów. To on był królem polowania - powiedział Szrek.

Drapieżniki tego gatunku nie posiadały zębów.

- Ich funkcję pełniły specjalne, samoostrzące się krawędzie szczęk, które do tej pory zachowały taką ostrość, że skaleczyłem się oglądając jeden z okazów. Posiadały kości szczękowe, które za każdym otwarciem i zamknięciem pyska ocierały się o siebie, jednocześnie ostrząc się, na zasadzie ostrzenia dzisiejszych noży – dodał paleontolog.

Ryby tego gatunku osiągały od kilkunastu centymetrów do nawet 20 metrów długości. Są to jednak dane szacunkowe.

- Przypuszcza się, że mogły osiągać takie rozmiary, bo szczątki tych największych osobników są bardzo niekompletne. W Cleveland w stanie Ohio znajdują się okazy, których wielkość szacuje się na około 10 metrów. Jednak moim zdaniem osobnik znaleziony w Polsce jest największy z tych udokumentowanych – poinformował pracownik Państwowego Instytutu Geologicznego.

Burmistrz Łagowa Paweł Marwicki odkrycie dr Szreka zamierza wykorzystać do promocji gminy.

- Jednym z pomysłów jest powstanie ścieżki dydaktycznej. Rozważamy też jednak stworzenie miejsca, w którym mogłyby być wystawiane eksponaty związane z rybą pancerną i inne geologiczne skarby znajdowane na terenie naszej gminy – powiedział Marwicki.

Liczy, że na przedsięwzięcie o nazwie Centrum Przyrodnicze Prehistorii, uda się zdobyć dofinasowanie ze środków unijnych.

Szczątki dewońskiej ryby znalezionej w woj. świętokrzyskim będzie można oglądać pod koniec lutego na wystawie czasowej w Muzeum Geologicznym w Warszawie.

Autor: sj/aw / Źródło: PAP/EPA