Mikroplastik w krakowskim powietrzu

[object Object]
Rafał Jankowski o plastiku w żołądkach zwierzątTVNbis
wideo 2/11

Naukowcy z Krakowa sprawdzali, czy mikroplastik jest obecny w powietrzu w stolicy Małopolski. Okazało się, że liczba mikroskopijnej wielkości plastiku w opadzie pyłu była zaskakująco duża.

Globalna produkcja wszechobecnych w życiu codziennym tworzyw sztucznych wynosi setki milionów ton rocznie i wciąż rośnie. W sumie wytworzono ich już ponad 8 miliardów ton. Liczne raporty naukowców z całego świata potwierdzają powszechną obecność niewielkich fragmentów plastiku w oceanach. Gorzej pod tym kątem zbadane są zbiorniki słodkowodne i obszary lądowe.

Mikroplastik w powietrzu

Naukowcy z Krakowa sprawdzali, czy mikroplastik jest obecny w powietrzu w stolicy Małopolski. Stwierdzili, że liczba mikroskopijnej wielkości plastiku w opadzie pyłu (czyli wśród innych bardzo licznych zanieczyszczeń powietrza w Krakowie) była zaskakująco duża. Nie precyzują jednak, o jakiej liczbie mowa. Były to włókna o różnej długości (od 0,5 do 9 milimetrów). Większość z nich jest bezbarwna, pozostałe - niebieskie, czerwone, czarne i brązowe. Oprócz tego badacze odnotowali również mikroplastik niewłóknisty, czyli w formie bryłek.

- Obecnie plastikowe wyroby wytwarzane są z tysięcy rodzajów polimerów syntetycznych. Na razie nie wykonaliśmy szczegółowej analizy ich składu - testy wykazały jednak, że stwierdzone przez nas fragmenty w większości są tworzywami sztucznymi, a więc małymi fragmentami przedmiotów wykonanych przez człowieka - opowiadała inżynier Kinga Jarosz z Uniwersytetu Jagiellońskiego, współautorka badań.

Takie testy były niezbędne, bo plastik pod względem chemicznym podobny jest do polimerów występujących w sposób naturalny w środowisku. Różni się jednak budową molekularną. Mikroskopijnej wielkości fragmenty plastiku, które zebrali naukowcy, mogą być fragmentami powszechnie używanych wyrobów, na przykład tkanin, opakowań, toreb jednorazowych. Ta lista może być o wiele dłuższa - podkreślają badacze.

Naukowcy "wychwycili" mikroplastik z powietrza na dachu gmachu Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie. W specjalnych pojemnikach umieścili tam szklane naczynia, w których osiadały zanieczyszczenia powietrza, między innymi drobiny plastiku, unoszącego się wysoko nad budynkami. - Według mojej wiedzy są to pierwsze tego typu analizy wykonane na terenie naszego kraju - mówi inż. Jarosz.

Wpływ na zdrowie

W skład zespołu badawczego weszli również profesor Wanda Wilczyńska-Michalik z Instytutu Geografii Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie i prof. Marek Michalik z Instytutu Nauk Geologicznych z UJ. Ich wnioski opublikowano we wrześniowym numerze miesięcznika "AURA". Jarosz podkreśliła, że to dopiero wstępne badania.

- Po prostu chcieliśmy się przekonać, czy plastik występuje w powietrzu atmosferycznym w Krakowie. Skoro mamy na to dowód, pora na bardziej zaawansowany projekt i dobór najlepszych metod badawczych - dodała.

Naukowcy wciąż nie mają pewności, jaki wpływ na zdrowie może mieć mikroplastik przedostający się do organizmu człowieka. Zapewne ze względu na niewielkie rozmiary jest wchłaniany - a jeśli tak, to w jakim stopniu i jaki ma to wpływ na tkanki i narządy. Część z nich nie wyklucza, że tworzywa sztuczne w organizmie mogą negatywnie wpływać na zdrowie, na przykład na gospodarkę hormonalną.

Niedawno Światowa Organizacja Zdrowia zapewniła, że znajdujący się w wodzie pitnej mikroplastik nie stwarza zagrożenia dla zdrowia. Niezbędne jednak - dodała - są dalsze badania, bo dane, jakimi obecnie dysponują naukowcy, są jedynie fragmentaryczne.

Zdaniem naukowców mikroplastik zagraża organizmom żyjącym w morzach i oceanach, gdzie jest go szczególnie dużo. Zjadany przez nie plastik "podróżuje" też w górę łańcucha pokarmowego. Rozkład mikroplastików w środowisku naturalnym trwa dziesięciolecia, zaś stacje uzdatniania wody i oczyszczalnie ścieków zazwyczaj nie mają możliwości odfiltrowywania tego rodzaju zanieczyszczeń.

Autor: anw/rp / Źródło: PAP

Pozostałe wiadomości

Kolejne dni przyniosą zmiany w pogodzie. Pod koniec tygodnia do kraju wkroczy niż, który przyniesie opady śniegu przechodzące w deszcz. Już niebawem temperatura wzrośnie do nawet 10 stopni Celsjusza, poza tym porywiście powieje.

"Warunki atmosferyczne będą się dynamicznie zmieniać, pojawią się duże wahania ciśnienia"

"Warunki atmosferyczne będą się dynamicznie zmieniać, pojawią się duże wahania ciśnienia"

Źródło:
tvnmeteo.pl

Jaka pogoda będzie w Boże Narodzenie? Im bliżej świąt, tym częściej synoptycy zaglądają w wyliczenia modeli meteorologicznych. Z najnowszych prognoz wynika, że zima ze śniegiem przyjdzie, ale dopiero na sylwestra i Nowy Rok.

Wir polarny może sprawić, że w sylwestra i Nowy Rok spadnie śnieg

Wir polarny może sprawić, że w sylwestra i Nowy Rok spadnie śnieg

Źródło:
tvnmeteo.pl

Pogoda na jutro. Noc zapowiada się z marznącymi opadami, na drogach zrobi się ślisko. Temperatura może mocno spaść, miejscami prognozowany jest dwucyfrowy mróz. W piątek 13.12 temperatura lokalnie wciąż będzie utrzymywać się poniżej zera. Nigdzie nie powinno padać.

Nocą możliwy jest dwucyfrowy mróz

Nocą możliwy jest dwucyfrowy mróz

Źródło:
tvnmeteo.pl

Babiogórski Park Narodowy poinformował, że Perć Akademików, szlak żółty prowadzący od Górnego Płaju na Babią Górę, od piątku będzie zamknięty do odwołania. Powodem są trudne warunki atmosferyczne.

Zamknięto najtrudniejszy szlak w Beskidach

Zamknięto najtrudniejszy szlak w Beskidach

Źródło:
PAP, tvnmeteo.pl

W rejonie Los Angeles od kilku dni szaleje pożar Franklin Fire. Z żywiołem, który opanowano w zaledwie siedmiu procentach, walczą już blisko dwa tysiące strażaków. Ogień pochłonął już obszar przekraczający 1,6 tysiąca hektarów.

Walczą z nim prawie 2000 strażaków, opanowano go w zaledwie siedmiu procentach

Walczą z nim prawie 2000 strażaków, opanowano go w zaledwie siedmiu procentach

Źródło:
Reuters

Prognozy pogody na koniec tego tygodnia i początek następnego nie wyglądają optymistycznie. Synoptycy zapowiadają bardzo silny wiatr, który w porywach może przekraczać 100 kilometrów na godzinę. Najniebezpieczniej będzie we wtorek.

Uwaga! Możliwe są wichury

Uwaga! Możliwe są wichury

Źródło:
tvnmeteo.pl, IMGW

Zdjęcie wiewiórki "uwięzionej" w dziupli wygrało dziesiątą edycję międzynarodowego konkursu Comedy Wildlife Photo Award. O główną nagrodę walczyło aż dziewięć tysięcy fotografii.

Na widok tej wiewiórki wybuchniecie gromkim śmiechem

Na widok tej wiewiórki wybuchniecie gromkim śmiechem

Źródło:
CNN, CWPA

Ingenuity to statek powietrzny, któremu udało się wykonać pierwszy lot na planecie innej niż Ziemia. W styczniu 2024 roku wiropłat rozbił się na Marsie. Maszyna nie stanie się jednak kolejnym kosmicznym śmieciem - naukowcy z NASA mają dla niej nowe zadanie.

Rozbił się na Marsie, ale NASA ma dla niego nowe zadanie

Rozbił się na Marsie, ale NASA ma dla niego nowe zadanie

Źródło:
space.com, NASA

Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej ostrzega przed aurą, która może sprawiać spore utrudnienia na drogach i chodnikach. W ciągu nadchodzących godzin należy spodziewać się marznących opadów powodujących oblodzenie. Ostrzeżenia pierwszego stopnia wydano w 11 województwach.

Aura znów będzie stanowić zagrożenie. Alarmy IMGW w większości województw

Aura znów będzie stanowić zagrożenie. Alarmy IMGW w większości województw

Aktualizacja:
Źródło:
IMGW

Mieszkańcy północnego stanu Chihuahua w Meksyku zmagają się ze skutkami pierwszych mrozów w tym sezonie. W kilku miastach regionu termometry pokazały wartości poniżej zera, a drogi skuł lód.

Mróz ścisnął w Meksyku

Mróz ścisnął w Meksyku

Źródło:
ENEX, El Diario, Weather Channel

Liczba odnotowanych przypadków malarii rośnie nieprzerwanie od pięciu lat - wynika z najnowszego raportu Światowej Organizacji Zdrowia, który dotyczył 2023 roku. Tylko w tym okresie choroba roznoszona przez komary zabiła 600 tysięcy osób. WHO zwraca uwagę na wzrastające problemy związane z coraz powszechniejszą opornością na leki oraz zmianami klimatycznymi, które utrudniają kontrolowanie ognisk zakażeń.

Zakażeń przybywa z każdym rokiem. WHO podała dane

Zakażeń przybywa z każdym rokiem. WHO podała dane

Źródło:
The Guardian, WHO

Mieszkańcy wschodnich Stanów Zjednoczonych zmagają się z ulewami i silnym wiatrem. Kilkadziesiąt tysięcy domów zostało pozbawionych prądu. Wiatr połamał drzewa, a synoptycy ostrzegają też przed zalaniami i podtopieniami.

Rzeka atmosferyczna niesie wichury i ulewy

Rzeka atmosferyczna niesie wichury i ulewy

Źródło:
CNN, tvnmeteo.pl

Naukowcy badający delfiny z Zatoki Meksykańskiej znaleźli w organizmach tych ssaków fentanyl - opioidowy lek przeciwbólowy 100 razy silniejszy niż morfina. Badacze zwracają uwagę na to, jaki negatywny wpływ może mieć obecność tego typu specyfików w ekosystemach.

Znaleźli fentanyl w ciałach delfinów

Znaleźli fentanyl w ciałach delfinów

Źródło:
Texas A&M University-Corpus Christi

W najbliższych dniach warto wpatrywać się w niebo. W nocy z piątku na sobotę nastąpi maksimum roju Geminidów. W obserwacjach może nam jednak przeszkadzać jasno świecący Księżyc w pełni.

To przedostatnia taka okazja w tym roku

To przedostatnia taka okazja w tym roku

Źródło:
space.com, tvnmeteo.pl

Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej opublikował długoterminową eksperymentalną prognozę na kolejne cztery miesiące. Sprawdź, jaka pogoda czeka nas podczas zimy 2024/2025 i wczesną wiosną.

Czy zima będzie zimna? Długoterminowa prognoza IMGW

Czy zima będzie zimna? Długoterminowa prognoza IMGW

Źródło:
IMGW

Turyści znów z bliska mogą podziwiać słynny wodospad Iguazu w Brazylii. Z powodu ostatnich ulew i wyjątkowo wysokiego przepływu kładkę nad wodospadem trzeba było zamknąć.

"Pierwszy raz widzieliśmy tyle wody. To było zaskakujące"

"Pierwszy raz widzieliśmy tyle wody. To było zaskakujące"

Źródło:
Reuters, tvnmeteo.pl

W Tatrach i Karkonoszach obowiązuje pierwszy stopień zagrożenia lawinowego, a na szlakach jest niebezpiecznie ślisko. Służby przypominają o zasadach bezpieczeństwa w czasie górskich wędrówek.

"Zachowajcie szczególną ostrożność"

"Zachowajcie szczególną ostrożność"

Źródło:
GOPR, PAP, tvnmeteo.pl

Aktywność słoneczna utrudnia pracę... rolnikom. Jest to związane z oddziaływaniem burz geomagnetycznych na systemy GPS. W sytuacjach gdy do burzy na Słońcu dochodzi w sezonie siewów lub zbiorów, praca na roli może zostać przerwana nawet na kilka dni.

"Nasze ciągniki zachowywały się jak opętane przez demona"

"Nasze ciągniki zachowywały się jak opętane przez demona"

Źródło:
space.com, tvnmeteo.pl

Nieznany nauce gatunek skorupiaka został odkryty u wybrzeży Chile. To pierwsze tak duże zwierzę, jakie znaleziono w tym miejscu - żyje ono w Rowie Atakamskim na głębokości prawie 8000 metrów. Dulcibella camanchaca jest także prawdziwym gigantem wśród swoich najbliższych kuzynów.

Z oceanu wyłowiono dużego drapieżnika. Poluje w całkowitej ciemności

Z oceanu wyłowiono dużego drapieżnika. Poluje w całkowitej ciemności

Źródło:
Instituto Milenio de Oceanografía, Woods Hole Oceanographic Institution

W 2024 roku dziura ozonowa nad Antarktydą zachowywała się inaczej niż w czterech poprzednich latach - wynika z danych unijnego programu obserwacji Ziemi Copernicus. Naukowcy podkreślają, że obszar niskiego stężenia ozonu rozwijał się w sposób bardziej typowy i zaczął zamykać się już na początku grudnia. Tym samym przerwana została trwająca kilka lat seria, kiedy dziura ozonowa utrzymywała się do ostatnich dni tego miesiąca.

Dziura ozonowa zaczęła się zamykać

Dziura ozonowa zaczęła się zamykać

Źródło:
Copernicus

10 osób cierpiących od października na tajemniczą chorobę w Demokratycznej Republice Konga uzyskało pozytywny wynik testu na malarię - poinformowała Światowa Organizacja Zdrowia. Jak zaznaczono, objawy, na które skarżą się pacjenci, głównie dzieci, mogą świadczyć o tym, że cierpią na więcej niż jedną chorobę.

Zmarło ponad sto osób. "Możliwe, że w grę wchodzi więcej niż jedna choroba"

Zmarło ponad sto osób. "Możliwe, że w grę wchodzi więcej niż jedna choroba"

Źródło:
The Guardian, Reuters, tvnmeteo.pl

Zwykle przepełnione pomarańczowo-czarnymi motylami siedliska w kalifornijskim mieście Goleta w tym roku świecą pustkami. Każdego roku na okres zimowy migrowały tam tysiące danaidów wędrownych, zwanych również monarchami. W grudniu pracownicy liczący populację owadów naliczyli zaledwie cztery okazy.

Spodziewano się tysięcy motyli monarchów, przyleciały cztery okazy

Spodziewano się tysięcy motyli monarchów, przyleciały cztery okazy

Źródło:
CNN, NPR, City of Goleta

W niektórych regionach Chorwacji śnieg sypał od niedzieli. Miejscami spadło go już ponad 30 centymetrów. Przez nagromadzenie dużej ilości opadów niektórzy mieszkańcy zmagają się z brakiem prądu.

"Nie ma prądu, nie działa telefon". Atak zimy w części Chorwacji

"Nie ma prądu, nie działa telefon". Atak zimy w części Chorwacji

Źródło:
Jutarnjij, HRT, tvnmeteo.pl

Prawie 44 500 hektarów pochłonęły pożary lasów w tym roku w Grecji, a nawet jedna trzecia wybuchła poza sezonem - poinformowały we wtorek władze. Tegoroczne lato było najgorętsze w historii prowadzenia pomiarów.

"To coś, z czym będziemy musieli mierzyć się w nadchodzących latach"

"To coś, z czym będziemy musieli mierzyć się w nadchodzących latach"

Źródło:
Reuters, tvnmeteo.pl

To, że nadmierne spożycie cukru niekorzystnie wpływa na zdrowie, nie jest tajemnicą. Jak jednak wykazali właśnie szwedzcy naukowcy, całkowite odstawienie słodyczy również może nie być dobre. Ich badanie sugeruje, że najlepsze dla zdrowia może być, gdy od czasu do czasu nie odmawiamy sobie słodkości.

Sporadyczne jedzenie słodyczy może służyć zdrowiu. Nowe badania

Sporadyczne jedzenie słodyczy może służyć zdrowiu. Nowe badania

Źródło:
PAP

W Australii wymierają w zastraszającym tempie bezkręgowce - wynika z najnowszego badania naukowców. Od końca XVIII wieku liczba gatunków tych zwierząt zmniejszyła się o ponad dziewięć tysięcy. Specjaliści zwracają uwagę na to, że konieczne jest podjęcie działań, które mogłyby zastopować ten niebezpieczny dla ludzkości proces.

Ubywa ich z każdym tygodniem. "W ten sposób kończy się świat"

Ubywa ich z każdym tygodniem. "W ten sposób kończy się świat"

Źródło:
Uniwersytet Karola Darwina, ABC.net.au, tvnmeteo.pl

Przed nami początek astronomicznej zimy, a wraz z nim najkrótszy dzień w roku. Słońce nad Warszawą wzejdzie wtedy na niespełna osiem godzin. Kiedy przypada ten dzień?

Na kiedy przypadnie najkrótszy dzień w roku

Na kiedy przypadnie najkrótszy dzień w roku

Źródło:
tvnmeteo.pl, timeanddate.com

Czy tej zimy na Pacyfiku pojawi się La Nina? Jak wynika z badań Japońskiej Agencji Meteorologicznej, na oceanie występują w tym momencie zjawiska towarzyszące anomalii. Eksperci zastanawiają się jednak, czy La Nina ma szansę się utrzymać i jak długo potrwa.

Czy na oceanie pojawi się La Nina? Najnowsze prognozy

Czy na oceanie pojawi się La Nina? Najnowsze prognozy

Źródło:
JMA, Reuters, tvnmeteo.pl

Kleszcze wykorzystują bioklej, by stabilniej przyczepiać się do skóry. Badania holenderskich naukowców pokazały, że ślina pajęczaków zawiera białka, które zastygając tworzą silne, trudne do rozpuszczenia spoiwo. Poznanie dokładnego mechanizmu krzepnięcia może w przyszłości posłużyć do opracowania nowego sposobu pozbywania się kleszczy - i nie tylko.

Kleszcze produkują supermocny klej. Jedyny w swoim rodzaju

Kleszcze produkują supermocny klej. Jedyny w swoim rodzaju

Źródło:
The Scientist, Science X Network