Premium

Jak polski rząd próbował ratować Żydów

Zdjęcie: German Federal Archives/Wikipedia (PD)

"Chcieliśmy popatrzeć na rolę polskiej dyplomacji, polskiej służby dyplomatyczno-konsularnej nie przez pryzmat najważniejszych wydarzeń i najważniejszych spotkań polskiego premiera z prezydentem Stanów Zjednoczonych czy z Józefem Stalinem, tylko właśnie z perspektywy zwykłej polskiej placówki dyplomatycznej i zwykłego polskiego urzędnika". Z historykiem i redaktorem tomu "W obliczu Zagłady. Rząd RP na uchodźstwie wobec Żydów 1939-1945" Piotrem Długołęckim rozmawia Jacek Stawiski, autor programu "Horyzont".

"W obliczu Zagłady. Rząd RP na uchodźstwie wobec Żydów 1939-1945" to ponad 550 dokumentów zebranych w publikacji Polskiego Instytutu Spraw Międzynarodowych w ramach cyklu Polskie Dokumenty Dyplomatyczne. Jej autorzy zwracają uwagę, że pomoc Żydom w czasie wojny miała charakter systemowy. Zestawienie kilkuset dokumentów, związanych z działalnością polskiego rządu na emigracji i jego przedstawicielstw, wskazuje, że władze Rzeczpospolitej zorganizowały rozległą akcję dyplomatyczną w celu pomocy obywatelom narodowości żydowskiej oraz w celu nagłośnienia niemieckich zbrodni na Żydach w okupowanej Polsce.

Wiele z dokumentów zawartych w tomie nie było do tej pory publikowanych i nie było dotychczas wykorzystywanych przez historyków.

Jacek Stawiski: To poważna publikacja, kilkaset dokumentów. Co właściwie mają pokazać? Są zbiorem źródeł wybranych w różnych miejscach, czy też pozwalają na wyciągnięcie jakichś wniosków ogólniejszych?

Piotr Długołęcki: Koncepcja tego tomu jest trochę inna od tego, co z reguły pokazują historycy dyplomacji, czy historycy zajmujący się polityką zagraniczną. Chcieliśmy popatrzeć na rolę polskiej dyplomacji, polskiej służby dyplomatyczno-konsularnej nie przez pryzmat najważniejszych wydarzeń i najważniejszych spotkań polskiego premiera z prezydentem Stanów Zjednoczonych czy z Józefem Stalinem, tylko właśnie z perspektywy zwykłej polskiej placówki dyplomatycznej i zwykłego polskiego urzędnika.

Cechą wspólną tych wszystkich dokumentów jest to, że one pokazują politykę działania rządu polskiego na uchodźstwie, jego placówek wobec Żydów, czyli wobec ludności żydowskiej znajdującej się zarówno w okupowanej Polsce, jak i wobec uchodźców żydowskich rozsianych po całym świecie. To jest pierwsza źródłowa próba ukazania całego spektrum działań podejmowanych przez służby dyplomatyczno-konsularne rządu polskiego, a także przez inne agendy, jak chociażby przedstawicielstwa Ministerstwa Pracy i Opieki Społecznej czy przedstawicielstwa Polskiego Czerwonego Krzyża.

Czytaj dalej po zalogowaniu

premium

Uzyskaj dostęp do treści premium za darmo i bez reklam