Chorobowe w ciąży – komu przysługuje, w jakiej wysokości i kto płaci za zwolnienie lekarskie w ciąży

● Chorobowe w ciąży należy się kobiecie, która opłaca składki na ubezpieczenie chorobowe nieprzerwanie od min. 30 dni (umowa o pracę) lub 90 dni (np. umowa zlecenie, działalność gospodarcza). ● Chorobowe w ciąży może trwać maksymalnie 270 dni. ● Zwolnienie lekarskie w ciąży przysługuje kobiecie w sytuacji, gdy wykonywanie pracy zagraża ciąży lub zdrowiu płodu albo przyszłej matki. ● Wynagrodzenie chorobowe w ciąży wynosi 100 proc. wymiaru zasiłku. ● Zasiłek chorobowy w ciąży przez pierwsze 33 dni wypłaca pracodawca, po tym czasie wypłatę przejmuje ZUS.

Chorobowe w ciąży w przypadku kobiety zatrudnionej na podstawie umowy o pracę przysługuje jej na maksymalnie 270 dni, pod warunkiem że była ubezpieczona nieprzerwanie przynajmniej przez 30 dni. Jeśli ciężarna pracuje w oparciu o inny rodzaj umowy, np. umowę zlecenie lub prowadzi działalność gospodarczą, może otrzymać zwolnienie lekarskie w ciąży po 90 dniach (bez przerw) od zgłoszenia się do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego. Inaczej sytuacja wygląda w przypadku pracownic zatrudnionych na umowę o dzieło: nie mają one prawa do chorobowego w ciąży, ponieważ ten rodzaj umowy cywilnoprawnej nie podlega ubezpieczeniu chorobowemu.

Zwolnienie lekarskie w ciąży wystawia ginekolog, lekarz pierwszego kontaktu lub inny specjalista. Zwolnienie lekarskie w ciąży przysługuje kobiecie, której stan zdrowia nie pozwala na pracę, a jej wykonywanie mogłoby stanowić zagrożenie dla zdrowia płodu lub przyszłej matki. Samo bycie w ciąży, bez zdrowotnych wskazań do zwolnienia chorobowego, nie jest wystarczającym wskazaniem, by otrzymać zwolnienie lekarskie.

O zwolnieniu lekarskim w ciąży należy poinformować pracodawcę w ciągu dwóch dni od otrzymania L4. Można to zrobić telefonicznie lub e-mailowo. Jeśli pracodawca nie ma konta w PUE ZUS, dodatkowo należy dostarczyć mu w ciągu siedmiu dni wydrukowane zwolnienie e-ZLA.

Zasiłek chorobowy w ciąży to 100 proc. wymiaru zasiłku. Oznacza to, że kobieta na zwolnieniu lekarskim w ciąży otrzymuje co do zasady zasiłek chorobowy w wysokości 100 proc. swojego średniego miesięcznego wynagrodzenia. Chorobowe w ciąży przysługuje za każdy dzień przebywania na zwolnieniu lekarskim poza dniami ustawowo wolnymi od pracy.

Aby obliczyć wysokość chorobowego w ciąży, należy wyliczyć odsetek średniego wynagrodzenia z ostatnich 12 miesięcy pracy. Zasiłek chorobowy w ciąży wynosi 100 proc. tej kwoty pod warunkiem że kobieta poinformuje pracodawcę o swojej ciąży. W praktyce wygląda to tak, że na zwolnieniu lekarskim ZUS e-ZLA lekarz zaznacza kod B, który oznacza niezdolność do pracy przypadającą w okresie ciąży. Bez tej adnotacji wysokość chorobowego w ciąży wyniesie standardowe 80 proc. średniego miesięcznego wynagrodzenia. 

Pracodawca płaci chorobowe w ciąży przez pierwsze 33 dni zwolnienia lekarskiego. Od 34. dnia chorobowe w ciąży wypłaca ZUS, a pracodawca nie ponosi żadnych kosztów związanych z tym, że jego ciężarna pracownica przebywa na zwolnieniu lekarskim.

Inaczej wygląda sytuacja przypadku zatrudnienia na umowę zlecenie. Zasiłek chorobowy w ciąży przy umowie zlecenia wypłaca ZUS, a pracodawca nie ponosi żadnych kosztów. Kobieta nie straci też prawa do zasiłku chorobowego, jeśli umowa zlecenie wygaśnie w trakcie trwania L4 w ciąży. Należy jednak pamiętać, że aby kobiecie pracującej w oparciu o umowę zlecenie należało się chorobowe w ciąży, musi ona nieprzerwanie od przynajmniej 90 dni opłacać dobrowolne ubezpieczenie chorobowe.

Zasiłek chorobowy w ciąży przysługuje ubezpieczonej kobiecie przez okres nie dłuższy niż 270 dni. Chorobowe w ciąży obowiązuje do dnia poprzedzającego poród, a od dnia porodu kobieta przechodzi na urlop macierzyński. Jeśli ciężarna wykorzysta 270 dni chorobowego w ciąży przed rozwiązaniem, może na własne życzenie rozpocząć urlop macierzyński przed porodem. Należy jej się wtedy zasiłek macierzyński. Jeśli natomiast urodzi po terminie, urlop macierzyński liczony jest od daty porodu wyznaczonej wcześniej przez lekarza. 

ZUS może przeprowadzić kontrolę zasadności wystawienia zwolnienia lekarskiego w ciąży. Jeśli je zakwestionuje, może wstrzymać wypłatę zasiłku chorobowego w ciąży. 

Kontrola ZUS ma na celu sprawdzenie, czy kobieta przebywająca na chorobowym w ciąży rzeczywiście nie może w tym czasie pracować oraz czy nie wykonuje innej pracy zarobkowej przebywając na L4. Lekarz orzecznik ZUS ma prawo skierować kobietę w ciąży na dodatkowe badania lekarskie oraz zażądać wglądu do dokumentacji medycznej od lekarza, który wystawił kobiecie zwolnienie lekarskie. Decyzją ZUS zwolnienie lekarskie w ciąży w uzasadnionych wypadkach może też być skrócone. 

Umowa zlecenie jest umową cywilną, a co za tym idzie - nie obowiązują jej standardowe zapisy Kodeksu pracy. Kobieta w ciąży pracująca na umowę zlecenie ma więc mniejsze prawa niż ciężarna zatrudniona na umowę o pracę. Kobieta pracująca na umowę zlecenie: 

– ma prawo do chorobowego w ciąży wyłącznie, jeśli odprowadza dobrowolne składki na ubezpieczenie chorobowe przez okres nie krótszy niż 90 dni (nieprzerwanie), – nie otrzyma zasiłku macierzyńskiego, jeśli umowa wygasła przed porodem, – nie ma prawa do urlopu macierzyńskiego i wychowawczego, – nie ma prawa do innych przywilejów ciężarnych obowiązujących kobiety zatrudnione na umowę o pracę, tj. z prawa do wykonywania lżejszej pracy, pracy w określonych godzinach, zakazu pracy w godzinach nocnych.

Akt prawny: Ustawa o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa