Kodeks wyborczy przewiduje specjalne uprawnienia dla osób powyżej 60. roku życia oraz osób z niepełnosprawnościami, by ułatwić im uczestnictwo w głosowaniu. Mogą one m.in. liczyć na bezpłatny transport, jeśli w gminie nie funkcjonuje transport zbiorowy albo od przystanku dzieli ich ponad 1,5 kilometra.
Z bezpłatnego transportu do lokalu wyborczego mają prawo skorzystać wyborcy, którzy najpóźniej w dniu głosowania ukończą 60 lat oraz wyborcy o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności. Jeśli stan zdrowia wyborcy nie pozwala na samodzielną podróż, może towarzyszyć mu opiekun. Transport dotyczy odcinka z miejsca zamieszkania albo z miejsca pobytu (o ile wcześniej wyborca złożył wniosek o głosowanie w miejscu pobytu) do lokalu wyborczego właściwego dla obwodu głosowania, w którego spisie ujęty jest ten wyborca, tzw. transport do lokalu oraz z lokalu wyborczego do miejsca, w którym wyborca rozpoczął podróż.
Taki transport zapewnia wójt gminy (burmistrz, prezydent miasta) dla wyborców ujętych w spisie wyborców w stałym obwodzie głosowania położonym na obszarze danej gminy, pod warunkiem, że w danej gminie nie funkcjonuje w dniu wyborów publiczny transport zbiorowy albo najbliższy przystanek komunikacyjny oddalony jest o ponad 1,5 km od lokalu wyborczego.
Zamiar skorzystania z prawa do transportu do lokalu lub transportu powrotnego powinien zostać zgłoszony przez wyborcę właściwemu wójtowi (burmistrzowi, prezydentowi miasta) najpóźniej 2 października. Zgłoszenie może być dokonane ustnie, pisemnie lub w formie elektronicznej.
Głosowanie korespondencyjne
Głosować korespondencyjnie mogą wyborcy, którzy najpóźniej w dniu głosowania ukończą 60 lat, a także posiadający orzeczenie o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności.
Głosować korespondencyjnie można tylko w kraju. Pakiet wyborczy zostanie doręczony przez Pocztę Polską do rąk własnych wyborcy najpóźniej 6. dnia przed dniem wyborów. W skład pakietu wyborczego wchodzą: koperta zwrotna, karta do głosowania, koperta na kartę do głosowania, oświadczenie o osobistym i tajnym oddaniu głosu na karcie do głosowania, instrukcja głosowania korespondencyjnego i ewentualnie nakładka na kartę do głosowania sporządzona w alfabecie Braille’a. Kopertę zwrotną odbierze listonosz; można też odnieść ją do placówki Poczty Polskiej, a w dniu głosowania - osobiście do obwodowej komisji wyborczej.
Zamiar głosowania korespondencyjnego powinien zostać zgłoszony przez wyborcę komisarzowi wyborczemu najpóźniej 2 października. W zgłoszeniu wyborca niepełnosprawny może zażądać dołączenia do pakietu wyborczego nakładki na kartę do głosowania sporządzonej w alfabecie Braille’a.
Głosowanie przez pełnomocnika
Wyborcy, którzy najpóźniej w dniu głosowania ukończą 60 lat oraz wyborcy posiadający orzeczenie o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, mogą głosować przez pełnomocnika.
Głosować przez pełnomocnika można tylko w kraju.
Pełnomocnikiem może być osoba posiadająca prawo wybierania. Pełnomocnikiem nie może być: osoba wchodząca w skład obwodowej komisji wyborczej, mąż zaufania, obserwator społeczny, osoba kandydująca w wyborach.
Zamiar głosowania przez pełnomocnika należy złożyć najpóźniej 6 października. W celu sporządzenia aktu pełnomocnictwa wyborca składa wniosek do wójta (burmistrza, prezydenta miasta) gminy, w której jest ujęty w Centralnym Rejestrze Wyborców.
Głosowanie z zaświadczeniem
Wszyscy wyborcy mogą składać wnioski o wydanie zaświadczenia o prawie do głosowania, które umożliwi oddanie głosu w dowolnie wybranej obwodowej komisji wyborczej w kraju, za granicą lub na polskim statku morskim.
Wniosek - z własnoręcznym podpisem - o wydanie zaświadczenia o prawie do głosowania można złożyć w dowolnie wybranym urzędzie gminy. Wyborca odbiera zaświadczenie za pokwitowaniem osobiście albo przez upoważnioną pisemnie osobę, w urzędzie gminy, w którym złożył wniosek. Wyborca, któremu wydano zaświadczenie o prawie do głosowania, zostanie z urzędu skreślony ze spisu wyborców, w którym uprzednio był ujęty.
PKW przypomina, by zwrócić szczególną uwagę, aby nie utracić zaświadczenia o prawie do głosowania. W przypadku jego utraty, niezależnie od przyczyny, nie będzie możliwe otrzymanie kolejnego zaświadczenia ani wzięcie udziału w głosowaniu w obwodzie głosowania właściwym dla miejsca stałego zamieszkania. Wyborca stale zamieszkały za granicą, który będzie przebywał w Polsce w dniu wyborów, aby wziąć udział w głosowaniu, powinien złożyć w terminie od 1 września do 12 października wniosek o zmianę miejsca głosowania.
Wniosek może zostać złożony na piśmie z własnoręcznym podpisem do urzędu gminy, na obszarze której wyborca będzie przebywać w dniu wyborów lub w postaci elektronicznej, opatrzonej kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym albo podpisem osobistym, przy użyciu usługi elektronicznej udostępnionej na stronie internetowej gov.pl. Wyborca stale zamieszkały za granicą może również głosować na podstawie zaświadczenia o prawie do głosowania wydanego przez konsula lub gminę, o ile został na swój wniosek ujęty w spisie wyborców w obwodzie głosowania utworzonym odpowiednio za granicą lub w kraju.
Wnioski o wydanie zaświadczenia o prawie do głosowania należy złożyć do 12 października w dowolnie wybranym urzędzie gminy.
Źródło: tvn24.pl, PAP
Źródło zdjęcia głównego: Shutterstock