Zima 2022/2023. Kiedy pierwszy dzień zimy kalendarzowej i astronomicznej?

Źródło:
PAP, tvnmeteo.pl
Zima w Górowie Iławieckim
Zima w Górowie IławieckimTVN24
wideo 2/30
Zima 2022/2023 - Polska, Europa, świat

Dziś przypada najkrótszy dzień w roku. To oznacza, że już niebawem oficjalne rozpoczniemy astronomiczną i kalendarzową zimę. Ile trwa przesilenie zimowe, i co ciekawego czeka nas na niebie w nadchodzących miesiącach? Sprawdź.

W środę 21 grudnia, dokładnie o godz. 22:48, Słońce przejdzie przez punkt przesilenia zimowego. Od tej chwili rozpocznie się nowa pora roku - astronomiczna zima. Długie zimowe noce sprzyjają obserwacjom obiektów astronomicznych na niebie, na przykład gwiazdozbioru Oriona czy jasnych planet.

Najkrótszy dzień w roku 2022. Ile trwa przesilenie zimowe?

Pory roku są następstwem ruchu obiegowego Ziemi dookoła Słońca w połączeniu z faktem, iż oś obrotu Ziemi jest nachylona do płaszczyzny orbity. Zimę czy wiosnę można różnie definiować. Są pory roku astronomiczne, meteorologiczne, a także kalendarzowe. W przypadku astronomicznej zimy trwa ona od przesilenia zimowego do równonocy wiosennej. Na półkuli północnej w tym roku zima astronomiczna zaczyna się 21 grudnia o godzinie 22:48. Na półkuli południowej zaczyna się natomiast wtedy lato. Astronomiczna zima zakończy się 20 marca, ustępując astronomicznej wiośnie.

Najkrótszy dzień w roku, czyli dzień zimowego przesilenia, będzie trwać w Polsce różną ilość minut, w zależności od rejonu kraju. Na północnych krańcach Polski będzie to tylko siedem godzin i dwanaście minut, w centrum kraju siedem godzin i czterdzieści cztery minuty, a na południowych krańcach osiem godzin i czternaście minut.

W momencie przesilenia zimowego Słońce góruje w zenicie w najdalszej szerokości geograficznej, jak się da na południe, czyli nad zwrotnikiem Koziorożca. Powoduje to, że na półkuli północnej mamy okres krótkich dni i długich nocy, w trakcie dnia Słońce wznosi się niżej nad horyzont, co pociąga za sobą niższe temperatury, małe nasłonecznienie i dostosowanie do tego życia roślin i zwierząt.

Zima 2022. Kiedy jest początek zimy kalendarzowej?

W przypadku zimy meteorologicznej - powitaliśmy ją 1 grudnia. Zimę kalendarzową zaczniemy w czwartek 22 grudnia.

Niebo w grudniuZlata Bahachova/PAP

Niebo pełne ciekawych zjawisk

Na zimowym niebie widać różne ciekawe gwiazdozbiory. Wieczorem wschodzi Orion i jest widoczny przez całą noc aż do rana. Gwiazdozbiór ten składa się z jasnych gwiazd, które ułożone są tak, że można wyobrazić sobie symboliczną sylwetkę człowieka. W szczególności widoczne są trzy jasne gwiazd ustawione w linii blisko siebie, tak zwany Pas Oriona. Gdy przedłużymy tę linię w dół, to natrafimy na Syriusza, najjaśniejszą gwiazdę nocnego nieba.

Na niebie znajdziemy też Wielki Wóz, asteryzm będący fragmentem gwiazdozbioru Wielkiej Niedźwiedzicy. Tylna część Wielkiego Wozu ułatwia nad zidentyfikowanie Gwiazdy Polarnej, jednej z gwiazd Małego Wozu (który jest częścią konstelacji Małej Niedźwiedzicy). Po prostu poprowadźmy w górę linię łączącą dwie tylne gwiazdy Wielkiego Wozu i przeciągnijmy ją dalej pięć razy. Pierwsza jaśniejsza gwiazda, na którą trafimy, to właśnie Gwiazda Polarna.

Łatwo rozróżnić także gwiazdozbiór Kasjopei, którego jasne gwiazdy układają się w kształt litery W (lub M).

Zimą zobaczymy jasne planety: Jowisza, Saturna, Marsa, Wenus. Przez całą zimę możemy podziwiać Jowisza, podobnie będzie z Marsem. Obie planety są bardzo jasne i bez trudu je dostrzeżemy na niebie. Saturna możemy próbować dostrzec wieczorami, gdyż później będzie już zachodził. Z kolei Wenus będzie "Gwiazdą Wieczorną" widoczną po zachodzie Słońca. Na przełomie roku można jeszcze próbować dostrzec Merkurego bardzo nisko nad horyzontem po zachodzie Słońca.

Będziemy mogli zaobserwować także kilka koniunkcji, a więc pozornego zbliżania się do siebie danych obiektów na niebie. Na przykład 29 grudnia Księżyc minie Jowisza, a 3 stycznia zbliży się do Marsa. Również planety będą się do siebie zbliżały. 22 stycznia nisko nad horyzontem nastąpi koniunkcja Wenus z Saturnem (będą 0,3 stopnia od siebie), a następnego dnia dołączy w ich pobliże Księżyc. Z kolei 2 marca warto obejrzeć koniunkcję Wenus z Jowiszem (zbliżą się na 0,5 stopnia).

Jak dbać zimą o samochód PAP

Deszcze spadających gwiazd i stacje kosmiczne

Z obfitszych rojów meteorów od 28 grudnia do 12 stycznia aktywne są Kwadrantydy, dla których maksymalna liczba zjawisk w ciągu godziny to 110 obiektów. Jednak pełnia Księżyca 7 stycznia skutecznie ograniczy liczbę meteorów, które będziemy w stanie dostrzec.

Można będzie też dostrzec przeloty sztucznych satelitów. W szczególności na początek zimy nad ranem przelatywać będzie bardzo jasna Międzynarodowa Stacja Kosmiczna (ISS), potem w drugiej połowie stycznia będzie widoczna wieczorami, kolejny okres widoczności przelotów nad Polską to druga połowa lutego i początek marca nad ranem.

Nad Polską zobaczymy też chińską stację kosmiczną Tiangong. Jest ona zdecydowanie słabsza niż ISS, ale od 27 grudnia do 2 stycznia nastąpią jej widoczne przeloty nad ranem, a później wieczorami pod koniec stycznia i ponownie nad ranem przez kilka dni w lutym.

Autorka/Autor:kw/dd

Źródło: PAP, tvnmeteo.pl

Źródło zdjęcia głównego: stopabox - stock.adobe.com

Pozostałe wiadomości

Temperaturę blisko 48 stopni Celsjusza zanotowano w czwartek w stolicy stanu Arizona. To pierwsza tak wysoka wartość, jaką w historii pomiarów odnotowano tam w sierpniu. Ekstremalne upały doprowadziły do rekordowego zapotrzebowania na energię.

Tak gorąco w sierpniu jeszcze tam nie było

Tak gorąco w sierpniu jeszcze tam nie było

Źródło:
PAP

Intensywne opady deszczu nawiedziły prefekturę Kagoshima w Japonii, powodując powodzie, zniszczenia dróg oraz osuwiska ziemi. W jednym z miast w dobę spadło 500 litrów deszczu na metr kwadratowy. Służby ratunkowe poszukują zaginionych osób.

Pierwsze tak intensywne opady w historii. "Sytuacja zagraża życiu"

Pierwsze tak intensywne opady w historii. "Sytuacja zagraża życiu"

Źródło:
Reuters, NHK

Grzyby zaczynają pojawiać się w polskich lasach - w tym gatunki występujące przeważnie na przełomie lata i jesieni. Naukowcy z Wrocławia informują, że początek sezonu w wielu regionach rozpoczyna się intensywnie. Podczas wypraw powinniśmy jednak pamiętać o zasadach bezpieczeństwa.

Obrodziło grzybami. W lasach są już gatunki kojarzone z wrześniem

Obrodziło grzybami. W lasach są już gatunki kojarzone z wrześniem

Źródło:
PAP

Wkraczamy właśnie w końcówkę lata, która w Polsce bywa zazwyczaj przyjemna, łagodna i pogodna. To jeszcze nie babie lato, ale widać i czuć już pierwsze oznaki schyłku najcieplejszej pory roku.

Lato powinno wyglądać już dużo lepiej. Nadchodzi wielka zmiana

Lato powinno wyglądać już dużo lepiej. Nadchodzi wielka zmiana

Źródło:
TVN24+

Prawie 20 stopni Celsjusza - taka wartość pojawiła się w piątek rano na termometrach w Bielsku-Białej. Anomalia związana jest ze zjawiskiem wiatru fenowego. Chociaż warunki do powstania halnego nie są idealne, związane z nim ocieplenie było odczuwalne w wielu regionach.

Anomalia termiczna na południu Polski. Prawie 20 stopni o 5 rano

Anomalia termiczna na południu Polski. Prawie 20 stopni o 5 rano

Źródło:
IMGW, tvnmeteo.pl

Astronauta Barry "Butch" Wilmore przechodzi na emeryturę. Amerykanin swoją decyzję ogłosił niedługo po powrocie z Międzynarodowej Stacji Kosmicznej, na której z powodu problemów technicznych zamiast tygodnia utknął na 9 miesięcy.

Był uwięziony w kosmosie przez dziewięć miesięcy, odchodzi z NASA

Był uwięziony w kosmosie przez dziewięć miesięcy, odchodzi z NASA

Źródło:
CNN, BBC

Stan alarmowy w Portugalii przedłużono co najmniej do 13 sierpnia. Został on ogłoszony z powodu utrzymujących się licznych pożarów oraz ekstremalnie wysokich temperatur, które w niektórych regionach przekroczyły 40 stopni Celsjusza. Policja intensyfikuje działania przeciwko podpalaczom.

Przedłużono stan alarmowy. Trwają poszukiwania podpalaczy

Przedłużono stan alarmowy. Trwają poszukiwania podpalaczy

Źródło:
PAP, Sic Noticias

IMGW opublikował prognozę zagrożeń meteorologicznych. W weekend w części kraju spodziewane są wysokie temperatury, lokalnie może też zagrzmieć. Sprawdź, gdzie spodziewane są trudne warunki atmosferyczne.

Prognoza zagrożeń IMGW. Upały coraz bliżej

Prognoza zagrożeń IMGW. Upały coraz bliżej

Źródło:
IMGW

Kalifornijscy strażacy walczą z pożarem niedaleko Los Angeles. Ogień pojawił się w czwartek po południu, zmuszając tysiące ludzi do ewakuacji. Mimo ogromnego zaangażowania strażak setek strażaków oraz pilotów samolotów gaśniczych i helikopterów żywioł nie został jeszcze opanowany.

Ogień rozprzestrzenia się z "alarmującą szybkością". Ewakuacje niedaleko Los Angeles

Ogień rozprzestrzenia się z "alarmującą szybkością". Ewakuacje niedaleko Los Angeles

Źródło:
PAP, Los Angeles Times, Fox News, Reuters

W najbliższych dniach w większości Polski czeka nas słoneczna, wyżowa aura. W niektórych rejonach kraju może jednak przelotnie popadać, a lokalnie nawet zagrzmieć. W weekend temperatura przekroczy 30 stopni Celsjusza, a początek nowego tygodnia przyniesie nieco niższe wartości.

Prawdziwie letnia aura tuż-tuż

Prawdziwie letnia aura tuż-tuż

Źródło:
tvnmeteo.pl

Pogoda na dziś. Piątek 8.08 będzie bezdeszczowy w większości Polski, a jeśli gdzieś popada, to tylko przelotnie. Na termometrach zobaczymy od 22 do 28 stopni Celsjusza. Warunki biometeo będą korzystne w całym kraju.

Pogoda na dziś - piątek, 8.08. Będą chmury, ale temperatura dopisze

Pogoda na dziś - piątek, 8.08. Będą chmury, ale temperatura dopisze

Źródło:
tvnmeteo.pl

Na początku roku Kalifornia zmagała się z ogromnymi pożarami lasów, które oficjalnie pochłonęły życie trzydziestu jeden osób. W nowym badaniu naukowcy udowadniają jednak, że ofiar śmiertelnych było znacznie więcej.

Pośrednie ofiary pożarów. Może być ich ponad 10 razy więcej niż oficjalnych

Pośrednie ofiary pożarów. Może być ich ponad 10 razy więcej niż oficjalnych

Źródło:
Reuters, CNN

We Francji nie ustaje walka z największym pożarem, jaki wybuchł w tym kraju w XXI wieku. Ogień strawił kilkanaście tysięcy hektarów lasów, zarośli i upraw w departamencie Aude na południu kraju.

Francja wciąż płonie. "Nie mamy nic. To apokalipsa"

Francja wciąż płonie. "Nie mamy nic. To apokalipsa"

Aktualizacja:
Źródło:
Reuters, France24, PAP, laprovence.com, bfmtv.com

Co najmniej co czwarty pożar, który wybuchł w tym roku w Portugalii, został wywołany celowo przez podpalaczy - wynika z opublikowanego w środę raportu portugalskiego Instytutu Ochrony Przyrody i Lasów (ICNF). Od stycznia do sierpnia ogień strawił ponad 33 tysiące hektarów lasów, łąk i upraw rolnych - to siedmiokrotnie więcej niż rok wcześniej.

Co czwarty pożar wybuchł w wyniku podpalenia

Co czwarty pożar wybuchł w wyniku podpalenia

Źródło:
PAP, RTP Noticias

Ponad tysiąc strażaków walczy z pożarem Gifford na południu Kalifornii w Stanach Zjednoczonych. Według danych miejscowych służb ogień zajął obszar ponad 33,5 tysiąca hektarów. W opanowaniu żywiołu nie sprzyjają utrzymujący się silny wiatr i susza.

Groźny pożar w Kalifornii. Tysiące hektarów lasów w ogniu

Groźny pożar w Kalifornii. Tysiące hektarów lasów w ogniu

Źródło:
Reuters

W Tatrach możemy obecnie podziwiać jeden z najpiękniejszych widoków lata. Wszystko dzięki wierzbówce kiprzycy, która zakwitła na Hali Gąsienicowej. W efekcie północna część Doliny Gąsienicowej w Tatrach zabarwiła się na różowo.

"To zjawisko trwa krótko, dlatego warto się pospieszyć"

"To zjawisko trwa krótko, dlatego warto się pospieszyć"

Źródło:
PAP

W środę 6 sierpnia po raz 30. w przeciągu niespełna roku doszło do erupcji wulkanu Kilauea na Hawajach. Zaobserwować można było potężne wyrzuty lawy sięgające do 90 metrów wysokości.

Ten sam wulkan wybuchł 30. raz w tym roku

Ten sam wulkan wybuchł 30. raz w tym roku

Źródło:
Reuters, USGS

Mieszkańcy Izraela przygotowują się na ekstremalnie wysoką temperaturę. Zdaniem meteorologów fala upałów potrwać ma około tygodnia. Najwyższe wartości prognozowane są na weekend - w Dolinie Jordanu i wokół Morza Martwego termometry mogą pokazać 50 stopni.

Największa fala upałów od blisko stu lat

Największa fala upałów od blisko stu lat

Źródło:
PAP, israelnationalnews.com, The Times of Israel

Lew morski zaatakował 9-letnią dziewczynkę u wybrzeży hrabstwa Monterey w Kalifornii. Do zdarzenia doszło kilka miesięcy po zakwicie toksycznych alg u wybrzeży południowej Kalifornii, który spowodował, że te morskie zwierzęta stały się agresywne.

Lew morski zaatakował dziewczynkę. Zwierzęta przez zatrucie stały się agresywne

Lew morski zaatakował dziewczynkę. Zwierzęta przez zatrucie stały się agresywne

Źródło:
Los Angeles Times, abc7 news

Urbanizacja przyczynia się do znacznego spadku populacji owadów zapylających - twierdzą naukowcy. Zagrożone są nie tylko pszczoły, ale także ćmy i bzygi, którym poświęcano mniej uwagi w ostatnich latach. Eksperci podkreślają, że zapylacze są niezbędne do rozmnażania nawet 90 procent gatunków dzikich roślin kwiatowych i wielu gatunków uprawnych.

Kluczowe dla ekosystemów owady są zagrożone. Naukowcy alarmują

Kluczowe dla ekosystemów owady są zagrożone. Naukowcy alarmują

Źródło:
Phys.org

Za nami chłodna, a miejscami mroźna noc. W niektórych regionach na południu Polski temperatura spadła poniżej zera. Najchłodniej było w Litworowym Kotle, gdzie termometry pokazały -6 stopni Celsjusza.

Mroźna noc w części kraju. Termometry pokazały -6 stopni Celsjusza

Mroźna noc w części kraju. Termometry pokazały -6 stopni Celsjusza

Źródło:
TVN24

W południowej Australii doszło do rozległego zakwitu toksycznych glonów z gatunku Karenia mikimotoi. Zjawisko szkodzi zarówno lokalnym ekosystemom, jak i ludziom. Rząd przeznaczyły znaczne środki na walkę z problemem.

Zakwit toksycznych glonów. Zagrożenie dla zwierząt, turystyki i gospodarki

Zakwit toksycznych glonów. Zagrożenie dla zwierząt, turystyki i gospodarki

Źródło:
PAP, Reuters

Hiszpania zmaga się z pożarami lasów. Obecnie najtrudniejsza sytuacja panuje na południu i północy kraju. Żywioł zmusił do ewakuacji tysiące osób. Walkę z ogniem utrudnia silny wiatr.

Ogień trawi Hiszpanię. "Wszystkie moje rzeczy spłonęły"

Ogień trawi Hiszpanię. "Wszystkie moje rzeczy spłonęły"

Źródło:
Reuters, El Pais, independent.co.uk

NASA planuje umieścić reaktor jądrowy na Księżycu do roku 2030. Jak przekazał tymczasowy szef agencji Sean Duffy, decyzja ma na celu zapewnienie stałego i niezależnego źródła energii dla misji Artemis III oraz utrzymanie przewagi Stanów Zjednoczonych w rywalizacji kosmicznej.

NASA chce zbudować reaktor jądrowy na Księżycu. Jak najszybciej

NASA chce zbudować reaktor jądrowy na Księżycu. Jak najszybciej

Źródło:
CNN

Hiszpania zmaga się z kolejną w tym sezonie falą upałów. W większości kraju obowiązują ostrzeżenia przed wysoką temperaturą. Według prognoz termometry pokażą nawet 40 stopni Celsjusza, a skwar nie odpuści do końca tygodnia.

Skwar opanował Hiszpanię. "Kiedy słońce wzeszło, było nie do zniesienia"

Skwar opanował Hiszpanię. "Kiedy słońce wzeszło, było nie do zniesienia"

Źródło:
Aemet, Reuters

Europejskie lasy coraz słabiej pochłaniają dwutlenek węgla. Jak wynika z badań międzynarodowego zespołu naukowców, wynika to z szeregu czynników, w tym zwiększonego wylesiania czy fal upałów. Utrata zdolności magazynowania dwutlenku węgla może utrudnić Europie osiągnięcie neutralności klimatycznej do 2050 roku.

Europa traci jeden z najważniejszych "pochłaniaczy" dwutlenku węgla

Europa traci jeden z najważniejszych "pochłaniaczy" dwutlenku węgla

Źródło:
PAP, GFZ

Poniedziałkowa ulewa w chińskim mieście Dongguan doprowadziła do gwałtownej powodzi, która niemal całkowicie sparaliżowała miasto. Służby ratownicze przez wiele godzin walczyły z żywiołem, ewakuując poszkodowanych i udrażniając zatopione arterie komunikacyjne.

Po ulewie stanęło miasto. Kierowcy zostali uwięzieni w autach

Po ulewie stanęło miasto. Kierowcy zostali uwięzieni w autach

Źródło:
Reuters

W ciągu ostatniego roku w dwóch z trzech regionów Wielkiej Rafy Koralowej odnotowano największy spadek pokrycia żywymi koralowcami w historii. W 2024 roku ten wyjątkowy region doświadczył rekordowej fali upałów morskich. Badacze obawiają się, że rok 2025 podtrzyma ten trend.

Największy ubytek w historii. Wielka Rafa Koralowa w kryzysie

Największy ubytek w historii. Wielka Rafa Koralowa w kryzysie

Źródło:
Reuters, Australian Institute of Marine Science

Trąba powietrzna pojawiła się w poniedziałek w Mongolii Wewnętrznej w Chinach. Według naocznych świadków zdarzenia, wydłużony lejek przypominał nieco "złotego smoka". Niespokojna aura nawiedziła nie tylko tę prowincję.

"Złoty smok" zawirował i wzniósł się w niebo

"Złoty smok" zawirował i wzniósł się w niebo

Źródło:
Reuters, The Express Tribune

Kilka dni po weekendowym trzęsieniu ziemi w północno-wschodnich Stanach Zjednoczonych odnotowano kolejny wstrząs. Odczuli go mieszkańcy wielu miast, w tym Nowego Jorku.

Kolejne trzęsienie ziemi w USA

Kolejne trzęsienie ziemi w USA

Źródło:
CBC News