20 stycznia wchodzi w życie tymczasowe porozumienie atomowe zawarte między Iranem a światowymi mocarstwami. Na osiągnięcie całościowego porozumienia obie strony będą miały sześć miesięcy. Do czego zobowiązały się do tej pory?
24 listopada 2013 roku strony - Iran i grupa 5+1, czyli USA, Rosja, Chiny, Wielka Brytania, Fracja oraz Niemcy - zawarły w Genewie porozumienie, które zakłada ograniczenie przez Irańczyków ich programu nuklearnego w zamian za czasowe zniesienie części międzynarodowych sankcji gospodarczych.
Porozumienie zakłada ograniczenie przez Teheran niektórych działań w ramach programu nuklearnego w zamian za częściowe złagodzenie sankcji międzynarodowych i niewprowadzanie nowych sankcji przez sześć miesięcy. Porozumienie to jest zarazem uważane za pierwszy krok do rozładowania wieloletnich napięć wywołanych podejrzeniami Zachodu, że Iran dąży do uzyskania broni nuklearnej, czemu Teheran zaprzecza.
GŁÓWNE IRAŃSKIE ZOBOWIĄZANIA:
- powstrzymanie wzbogacania uranu powyżej 5 proc. (uran wzbogacony do tego poziomu może być używany w reaktorach atomowych, do bomby atomowej potrzeba wzbogacenia uranu do 90 proc.);
- "neutralizacja" zapasów uranu wzbogaconego do niemal 20 proc. Może ona odbyć się poprzez rozcieńczenie go do mniej niż 5 pro. lub poprzez przekształcenie go w formę nieprzydatną do ponownego wzbogacenia;
- zakaz instalacji nowych wirówek, czyli maszyn używanych do wzbogacania uranu; ograniczenie się do produkcji wirówek przeznaczonych jedynie do wymiany tych zepsutych;
- wstrzymanie pracy ok. połowy wirówek pracujących w ośrodku w Natanz oraz 3/4 w ośrodku w Fordow;
- zakaz budowy nowych centrów wzbogacania uranu;
- zakaz zwiększania zasobów wzbogaconego do 3,5 proc. uranu;
- wstrzymanie prac na budowie reaktora na ciężką wodę (alternatywa do wzbogaconego uranu) w Araku, w tym zakaz prowadzenia prób pozyskania plutonu;
- otwarcie ośrodków wzbogacania uranu w Natanz i Fordow dla codziennych kontroli inspektorów Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej;
- udostępnienie inspektorom MAEA do zakładów produkcji wirówek i kopalni uranu.
ZOBOWIĄZANIA MOCARSTW:
- "ograniczone, czasowe, celowe i odwracalne" zniesienie sankcji nałożonych w poprzednich latach na Iran;
- nienakładanie nowych, związanych z programem atomowym sankcji w ciągu pół roku, jeśli Iran będzie wypełniał swoje zobowiązania;
- zawieszenie niektórych sankcji dotyczących handlu złotem i cennymi metalami, sektora motoryzacyjnego i eksportu petrochemikaliów;
- licencjonowanie napraw maszyn irańskich linii lotniczych;
- zwolnienie dostępu do 4,2 mld dolarów irańskich funduszy zablokowanych wskutek sankcji (pierwsza transza w lutym wyniesie 550 mln dolarów);
Autor: mtom / Źródło: tvn24.pl, PAP
Źródło zdjęcia głównego: US Department of State