Merkury – jaka jest najmniejsza planeta Układu Słonecznego?

● Merkury to pierwsza od Słońca i najmniejsza planeta Układu Słonecznego. ● Strona, która skierowana jest ku Słońcu, nagrzewa się do temperatury około 427 st. C,  zaś po stronie od niego odwróconej panują bardzo niskie temperatury, dochodzące zimą do -170 st. C.  ● Merkury to planeta skalista, której jądro i powierzchnia zbudowane są z żelaza. ● Obecnie trwa trzecia misja kosmiczna, której celem jest lepsze poznanie Merkurego.  

Merkury jest najmniejszą, a jednocześnie najbliższą Słońcu planetą Układu Słonecznego. Oddalona jest od niego o niemal 58 mln km. Warto zauważyć, że tzw. peryhelium, czyli punkt na orbicie, w którym planeta znajduje się najbliżej Słońca, nieustannie zmienia nieznacznie swoje położenie z każdym okrążeniem.  

Średnica Merkurego wynosi 4879 km. Pierwsza planeta w Układzie Słonecznym okrąża Słońce w zaledwie 88 dni, zatem rok jest na nim znacznie krótszy niż na Ziemi. Obrót wokół osi trwa jednak niemal 60 dni, zatem w ciągu dwóch lat na Merkurym mijają zaledwie dwa miejscowe dni. Strona, która skierowana jest ku Słońcu, nagrzewa się do wysokich ekstremalnie temperatur – około 427 st. C –  zaś po stronie od niego odwróconej panują bardzo niskie temperatury, dochodzące zimą do -170 st. C. 

Merkury jest jedną z czterech planet skalistych w Układzie Słonecznym. Oznacza to, że ma on skalną powłokę, w przeciwieństwie do tzw. planet gazowych, które poza jądrem nie mają stałej powierzchni, a resztę planety stanowi gaz. Znaczna gęstość Merkurego, która wynosi 5,3 g/cm³, wskazuje, że jego budulec stanowi żelazo. Jednak niezbyt duża ilość tego pierwiastka na powierzchni wskazuje, że jego większość skoncentrowana jest w wielkim jądrze planety. Samo jądro także ma złożoną strukturę – w jego środku znajduje się stałe jądro wewnętrzne, które otoczone jest mniejszym jądrem płynnym. Jądro otoczone jest tzw. płaszczem, które zbudowane jest z krzemianów.

Jak wygląda powierzchnia Merkurego? Merkury jest niekiedy porównywany do Księżyca, jego powierzchnia składa się bowiem z licznych kraterów, które są wynikiem uderzeń komet i planetoidów. Kratery różnią się między sobą wielkością i kształtem, a najbardziej znanym jest krater nazwany Równiną Żaru o średnicy 1550 km.

Merkury znany był już w starożytności. Swoją nazwę zawdzięcza Merkuremu – posłańcowi bogów i patronowi handlarzy. Jego obserwacja jest jednak stosunkowo trudna, zawsze widoczny jest on bowiem na tle Słońca. Samo eksplorowanie Merkurego w ramach misji podejmowanych przez NASA nie było zbyt częste. 

Pierwszy statek kosmiczny –  Mariner 10 – wystrzelony został przez NASA na Merkurego 3 listopada 1973 roku. Jego zadaniem było dotarcie zarówno do Merkurego, jak i Wenus. Badania sondy, prowadzone w latach 1974–1975, pozwoliły ustalić temperaturę panującą na planecie, określić słabe pole magnetyczne, a także wykonać fotografie dokumentujące to, jak wygląda powierzchnia planety. 

Kolejne badania prowadzone były przez sondę Messenger od 2008 roku. Dzięki temu, że weszła ona w orbitę Merkurego, a zatem krążyła wokół planety jako sztuczny satelita, możliwe było zebranie kolejnych zdjęć i opracowanie bardziej szczegółowych map. 

20 października 2018 roku do Merkurego wystartowała zaś misja BepiColombo przygotowana przez Europejską Agencję Kosmiczną ESA oraz Japońską Agencję Kosmiczną JAXA. W skład BepiColombo wchodzą dwa orbitery naukowe, których zadaniem jest m.in. zebranie informacji o dynamice zmian pola magnetycznego i aktywności wulkanicznej planety. Misja przeleciała po raz pierwszy obok Merkurego w październiku 2021 roku, jednak na jego orbitę zgodnie z przyjętymi założeniami wejdzie dopiero w 2025 roku. 

ZOBACZ TAKŻE: "Cześć Merkury!". Sonda BepiColombo zbliżyła się do pierwszej planety Układu Słonecznego

Merkury, podobnie jak Wenus, jest planetą nieposiadającą żadnego księżyca. Próby znalezienia jakiegokolwiek satelity podejmowane były już podczas pierwszej misji z udziałem sondy Mariner 10 w latach 70.