Głosząc konieczność walki z terroryzmem, USA systematycznie zwiększają swoją obecność militarną w Afryce. Eksperci twierdzą, że to element wyścigu mocarstw o wpływy na najszybciej rozwijającym się kontynencie świata. W Waszyngtonie trwa szczyt USA-Afryka.
Od Mali przez Nigerię, Demokratyczną Republikę Konga, Czad, Republikę Środkowoafrykańską, po Sudan Południowy, Ugandę, Kenię i Somalię. AFRICOM – czyli regionalne dowództwo amerykańskich sił zbrojnych coraz wyraźniej zaznacza swoją obecność.
Tylko w zeszłym roku AFRICOM przeprowadziło 546 operacji na całym kontynencie, co oznacza dwukrotny wzrost od 2008 roku. Dowództwo odmawia bliższych informacji, opowiadając jedynie o kilku wybranych projektach. Do tej pory nie ujawniono nawet listy krajów, w których prowadzone są operacje zbrojne. Główna baza AFRICOM mieści się w Stuttgarcie w Niemczech. Na stałe pracuje tam ok. 2 tys. ludzi. W całej Afryce liczba personelu wojskowego wynosi ok. 5 tys. Takiej obecności militarnej Stanów Zjednoczonych w Afryce nie było od czasów wojny w Somalii, skąd Amerykanie wycofali się w 1993 roku.
Potajemne wojny
Obecnie w Afryce USA realizują strategię 3D - obrona, dyplomacja i rozwój (ang. Defence, Diplomacy and Development). Zapewne można jeszcze mówić o prowadzeniu tam działań wywiadowczych. Oficjalna i największa baza AFRICOM znajduje się w Dżibuti, gdzie stacjonuje czterotysięczny personel. W Somalii 200 ekspertów doradza oddziałom afrykańskim. Amerykanie szkolą też komandosów w Nigerii i regularną armię w Czadzie.
U wybrzeży Somalii i Nigerii trwa wojna z piratami, a w Nigrze setka Amerykanów przebywa na misji rozpoznawczej. W Ugandzie, DR Konga, Republice Środkowoafrykańskiej, w Sudanie Południowym i Czadzie od trzech lat trwa pościg za Josephem Konym - przywódcą zbrojnej sekty pod nazwą Boża Armia Oporu, która składa się niemal wyłącznie z porywanych ze wsi dzieci, przymuszanych do partyzantki. Szacuje się, że od końca lat 80. w wyniku partyzanckiej wojny Bożej Armii Oporu zginęło w Ugandzie ok. sto tys. ludzi. Jeden z najbardziej poszukiwanych rebeliantów ukrywa się gdzieś w buszu z grupą bojowników, których liczbę szacuje się na ok. 200. W poszukiwaniach prowadzonych przez ugandyjską armię pomaga 250 amerykańskich doradców.
Zasady nie są święte
Bywa, że Amerykanie przymykają oko na łamanie praw człowieka i dyktatorskie zapędy niektórych przywódców afrykańskich. Tak jest np. w Etiopii, gdzie rząd przetrzymuje w więzieniach dziennikarzy i różnych aktywistów, a wyszkolona przez AFRICOM armia brutalnie tłumi protesty. Zdaniem "Washington Post" to właśnie w Etiopii mieści się strategiczna baza, skąd amerykańskie drony startują do ataków na ekstremistów z Al-Szabab. Działania USA w Afryce już kilkakrotnie spotkały się z krytyką organizacji broniących praw człowieka. Podczas konfliktu w Mali, wyszkolona przez Amerykanów armia dopuściła się wielu zbrodni na ludności cywilnej i mniejszości Tuaregów, pogłębiając tym samym wewnętrzny konflikt. - Najwidoczniej nie mieliśmy czasu, by wpoić żołnierzom wartości, etyki i żołnierskiego etosu – oceniał działania malijskich sił zbrojnych były dowódca AFRICOM generał Carter F. Ham, który przeszedł na emeryturę w 2013 roku.
Skomplikowana sytuacja w Sudanie
Waszyngton miał tez udział w powstaniu Sudanu Południowego - państwa, które utworzono po latach wojen domowych z arabską północą Sudanu. Muzułmański Chartum wspierały wtedy Chiny. Niespełna trzy lata po podziale kraju, w grudniu 2013 roku w Sudanie Płd. wybuchła wojna domowa, a prezydent Salva Kiir oskarżył USA o wsparcie rebeliantów, na których czele stoi jego były zastępca Riek Machar. Stany Zjednoczone i Unia Europejska nałożyły sankcje na obie strony południowosudańskiego konfliktu, w którym zginęło już ponad 10 tys. ludzi, a 1,5 mln uciekło z domów. Podczas gdy organizacje niosące pomoc humanitarną szykują się do ogłoszenia klęski głodu w tym regionie, Chiny w trosce o bezpieczeństwo pól naftowych, które zapewniają Pekinowi 5 proc. całego importu ropy, dostarczają Dżubie broń. - Zachód chce tylko naszych surowców - powiedział w poniedziałek na szczycie USA-Afryka w Waszyngtonie prezydent Kiir. Jego wystąpienie usiłował złagodzić jeden z południowosudańskich ministrów: "jesteśmy przyparci do muru, to się (prezydentowi) wymsknęło. Z tego mogą być poważne konsekwencje".
Gra ekonomiczna
Jednak reguły gry już się zmieniły. W ostatnim czasie nastąpiła stabilizacja cen ropy, a USA zwiększyły własną produkcję. Ropa nie jest w tej chwili priorytetem. Sudan Południowy, DR Konga, Republika Środkowoafrykańska czy Czad to państwa, które padły ofiarą "przekleństwa surowców". I nie o ropę tu chodzi, ale m.in. o ogromny potencjał rolniczy, złoto, diamenty czy uran. Z drugiej strony na liście 20 najszybciej rozwijających się krajów świata aż 11 leży w Afryce. W związku z tym Chiny od dekady konsekwentnie realizują swoją afrykańską strategię. Stawiają na pomoc finansową, wymianę handlową, rozbudowę infrastruktury i podbój nowych rynków. I to właśnie o nie toczy się zaciekła walka światowych mocarstw.
Autor: mk//rzw / Źródło: PAP
Źródło zdjęcia głównego: US SOCOM