Wielkie inwestycje PiS, które mogą stanąć pod znakiem zapytania

Źródło:
TVN24 Biznes
Duda: Czy potrzebujemy CPK? Tak
Duda: Czy potrzebujemy CPK? TakTVN24
wideo 2/5
Duda: Czy potrzebujemy CPK? TakTVN24

Opozycja demokratyczna ma szanse na przejęcie władzy w Polsce. Potwierdzają to dane Państwowej Komisji Wyborczej. Postanowiliśmy zebrać największe inwestycje zapowiedziane przez Prawo i Sprawiedliwość, których losy mogą być teraz w rękach przedstawicieli Koalicji Obywatelskiej, Trzeciej Drogi oraz Nowej Lewicy. Na liście są choćby Centralny Port Komunikacyjny (CPK), elektrownia jądrowa oraz fabryka Izery.

Państwowa Komisja Wyborcza podała we wtorek, że zliczono dane ze 100 procent obwodów głosowania. Według oficjalnych wyników wyborów do Sejmu, Prawo i Sprawiedliwość zdobyło 35,38 proc. głosów. Koalicja Obywatelska uzyskała poparcie w wysokości 30,70 proc. Na podium znalazła się też Trzecia Droga - 14,40 proc. Czwarte miejsce zajęła Nowa Lewica - 8,61 proc., następna jest Konfederacja - 7,16 proc.

Wybory parlamentarne 2023. Relacja w tvn24.pl >>>

Oznacza to, że demokratyczna opozycja ma szansę na zdobycie większości mandatów w nowej kadencji Sejmu i tym samym stworzenie wspólnego rządu. Taka sytuacja może oznaczać, że pod znakiem zapytania będą wielkie inwestycje zapowiedziane przez PiS.

Centralny Port Komunikacyjny

Jedną z inwestycji, której losy będą niepewne w przypadku zmiany władzy, jest Centralny Port Komunikacyjny, czyli planowany węzeł przesiadkowy między Warszawą i Łodzią, który ma zintegrować transport lotniczy, kolejowy i drogowy.

W lipcu br. Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska w Warszawie wydał decyzję środowiskową dla budowy lotniska i węzła kolejowego CPK. Spółka CPK informowała w połowie września od kilku miesięcy na terenie inwestycji trwają rozbiórki, a od ubiegłego roku toczą się również odwierty i sondowania geologiczne na potrzeby projektowe oraz budowlane, które dotyczą w sumie kilkuset lokalizacji.

Trwa też wykup nieruchomości zabudowanych na terenie budowy CPK. Na jesień zapowiadano złożenie do wojewody mazowieckiego wniosku o wydanie decyzji lokalizacyjnej.

Według zapowiedzi spółki CPK, pierwszy etap lotniska, czyli dwie równoległe drogi startowe i infrastruktura do obsługi 40 mln pasażerów, ma zostać uruchomiony w 2028 roku. CPK ma zostać uruchomiony za pięć lat wraz z węzłem kolejowym i odcinkiem Kolei Dużych Prędkości Warszawa - Łódź. Reszta inwestycji kolejowych CPK jest zaplanowana do połowy kolejnej dekady.

Elektrownie jądrowe w Polsce

W Polsce trwają też przygotowania do budowy pierwszej elektrowni jądrowej. Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska wydał już decyzję środowiskową dla budowy i eksploatacji pierwszej w Polsce elektrowni jądrowej.

Pod koniec września br. spółka Polskie Elektrownie Jądrowe (PEJ) podpisała umowę z konsorcjum amerykańskich spółek Westinghouse i Bechtel na zaprojektowanie pierwszej elektrowni jądrowej w naszym kraju w ramach rządowego programu energetyki jądrowej. Czas trwania umowy to 18 miesięcy. Na jej mocy powstać ma ponad 400 raportów i opracowań. Umowa przewiduje też zaprojektowanie łańcuchów dostaw, wsparcie procesu inwestycyjnego, przygotowanie dokumentacji dla pozwolenia na budowę.

Preferowaną lokalizacją elektrowni jądrowej jest Lubiatowo-Kopalino w gminie Choczewo w powiecie wejherowskim w województwie pomorskim. Według harmonogramu budowa rozpocznie się w 2026 roku, a pierwszy blok zostanie uruchomiony w roku 2033.

Jak działa elektrownia jądrowa?PAP/Adam Ziemienowicz

Jednocześnie PiS planowało budowę drugiej elektrowni jądrowej w Polsce we współpracy z koreańską firmą KHNP. Zgodnie z planami obecnej władzy, elektrownia powstanie w 2035 roku w regionie Pątnów-Konin w Wielkopolsce.

Terminal pływający LNG

Planowanych inwestycji w energetyce jest więcej. Tuż przed wyborami parlamentarnymi państwowa spółka Gaz-System podpisał porozumienia z Portem Gdańsk i Urzędem Morskim w Gdyni w sprawie współpracy przy realizacji w Zatoce Gdańskiej pływającego terminalu LNG typu FSRU.

Rządzący wskazywali, że to inwestycja strategiczna dla bezpieczeństwa Polski, która ma się przyczynić do dywersyfikacji źródeł dostaw gazu ziemnego do Polski. Zgodnie z zapowiedziami, pływający terminal ma zabezpieczyć ponad 30 proc. krajowego zapotrzebowania na surowiec.

Terminal FSRU wraz z infrastrukturą przesyłową zostanie umiejscowiony w granicach administracyjnych Portu Gdańsk. Pierwsze ładunki mają się pojawić w 2028 roku.

Droga wodna łącząca Zalew Wiślany z Zatoką Gdańską

Do dokończenia pozostaje jeden ze sztandarowych projektów PiS, czyli "Budowa drogi wodnej łączącej Zalew Wiślany z Zatoką Gdańską". We wrześniu 2022 roku otwarto kanał żeglugowy przez Mierzeję Wiślaną. W ostatnich miesiącach ukończono również m.in. pogłębienie toru wodnego na Zalewie i wykonanie oznakowania nawigacyjnego.

Trwa jednak spór między rządem PiS a samorządem Elbląga co do tego, kto ma pogłębić 800 metrów toru wodnego na rzece kończącego się bezpośrednio w elbląskim porcie. Samorząd Elbląga i spółka zarządzająca portem uważają, że sporny odcinek powinny pogłębić Skarb Państwa i inwestor - Urząd Morski w Gdyni. Strona rządowa i Urząd Morski w Gdyni wskazują natomiast, że to zadanie zarządu portu, który obecnie jest spółką komunalną.

Kanał żeglugowy przez Mierzeję WiślanąTVN24

Kilka miesięcy temu resorty infrastruktury i aktywów państwowych zwróciły się do samorządu Elbląga z propozycją dokapitalizowania spółki komunalnej zarządzającej portem. Ministerstwa chciały przekazać do 100 mln zł - w zamian za większościowy pakiet udziałów w przedsiębiorstwie - i tym samym dofinansować niezbędne inwestycje rozwojowe w porcie.

Po zakończeniu całości prac kanał żeglugowy ma pozwolić przepływać z Zatoki Gdańskiej na Zalew Wiślany jednostkom o zanurzeniu do 4,5 metra, długości do 100 metrów i szerokości do 20 metrów. Koszt inwestycji był szacowany na 2 mld zł. Zakończenie wszystkich etapów inwestycji powinno nastąpić do końca 2024 roku.

Fabryka Izery

PiS zaprezentowało pomysł stworzenia polskiego samochodu elektrycznego Izera. Fabryka pierwszego polskiego samochodu elektrycznego w Jaworznie na razie jest tylko na wizualizacjach. O opóźnieniach i ryzyku dla publicznych pieniędzy pisała Najwyższa Izba Kontroli w raporcie opublikowanym we wrześniu.

Wycięty las pod budowę fabryki Izery w Jaworznie. Ujęcie z drona, 30 marca 2023TVN24

Spółka ElectroMobility Poland (EMP) powstała w październiku 2016 roku i była inicjatywą czterech polskich koncernów energetycznych: PGE, Energi, Enei oraz Tauronu, które objęły po 25 proc. kapitału akcyjnego. Z końcem lipca 2021 roku Skarb Państwa podpisał umowę inwestycyjną z ElectroMobility Poland dotyczącą objęcia nowych akcji EMP o wartości 250 mln zł. "Podpisanie umowy i dokapitalizowanie EMP umożliwia realizację kolejnego etapu rozwoju projektu polskiej marki samochodów elektrycznych. Dotychczasowi udziałowcy spółki pozostają w mniejszościowym akcjonariacie z udziałami w wysokości 4,325 proc. każdy, udział Skarbu Państwa wynosi 82,70 proc." - przekazała wówczas spółka.

Prototypy polskich samochodów elektrycznych zaprezentowano w lipcu 2020 roku. Dyrektor ds. rozwoju technicznego produktu ElectroMobility Poland Łukasz Maliczenko wyjaśniał wówczas, że Izera z taśmy produkcyjnej miałby zjechać w trzecim kwartale 2023 roku. Wcześniej - na przełomie drugiego i trzeciego kwartału 2021 roku miała powstać fabryka i linia produkcyjna.

Zgodnie z najnowszymi zapowiedziami fabryka ma ruszyć z początkiem 2024 roku, a uruchomienie produkcji polskiego elektryka planowane jest na grudzień 2025 roku. Sprzedaż ma rozpocząć się w 2026 roku.

Terminale zbożowe

PiS zapowiadało też powstanie nowych terminali zbożowych w Gdańsku i Świnoujściu. Podobnie jak w przypadku terminala LNG, na kilka dni przed wyborami parlamentarnymi, Rolno-Spożywcza Spółka Inwestycyjna, należąca do Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa, podpisała umowę z Portem Gdańskim na zbudowanie infrastruktury portu zbożowego.

List intencyjny w sprawie utworzenia Terminalu Agro Port w OT Port Świnoujście zawarto również z zarządem Morskich Portów Szczecin Świnoujście.

Głównym celem powstania nowych terminali miało być usprawnienie transportu zboża, m.in. z Ukrainy.

Zapora w Siarzewie

W ostatnich dniach wrócił również temat budowy stopnia wodnego na Wiśle na wysokości miejscowości Siarzewo w województwie kujawsko-pomorskim. Dyskusja o nowej zaporze trwa od końca lat 90. ubiegłego wieku.

Rząd na ostatnim posiedzeniu przed wyborami parlamentarnymi przyjął uchwałę w sprawie ustanowienia programu wieloletniego pod nazwą "Zagospodarowanie Dolnej Wisły". Dokument zakłada finansowanie budowy nowej zapory poniżej Włocławka w miejscowości Siarzewo. Rządzący informowali, że "inwestycja zapewni ochronę przeciwpowodziową około 100 tys. mieszkańców, 13 tys. budynków mieszkalnych, 726 społecznych oraz 183 zabytkowych. Pozwoli to na uniknięcie ewentualnych strat powodziowych szacowanych na 9,5 mld zł".

Inwestycja, która ma kosztować ponad 7,5 mld zł, budzi sprzeciw ekologów. "Inwestycja wydrenuje kieszenie podatników, zniszczy ekosystem rzeki, przekreśli szansę na powrót ryb wędrownych i naruszy europejskie dyrektywy, narażając Polskę na kolejny konflikt z Brukselą" - podkreślała organizacja WWF Polska.

Elektrownia gazowa Orlenu

Według obecnych planów w Polsce ma też powstać elektrownia gazowa o mocy 560 MW. Za inwestycję odpowiada Orlen. W maju br. w Grudziądzu w województwie kujawsko-pomorskim wmurowano kamień węgielny pod fundamenty elektrowni. Umowę na wykonanie jednostki podpisano w maju 2022 roku.

Orlen informował w maju, że obecnie na terenie budowy prowadzone jest palowanie, a także zbrojenie i wylewanie płyt fundamentowych. "Łączne zaawansowanie wszystkich prac szacowane jest na blisko 20 proc., przy czym prac projektowych – na ok. 70 proc. Posadowienie kluczowych urządzeń elektrowni, w tym turbin gazowej i parowej oraz generatora, zaplanowano na pierwszą połowę 2024 roku" - mogliśmy przeczytać w komunikacie.

Zgodnie z zapowiedziami, elektrownia zostanie oddana do użytku w 2025 roku.

Autorka/Autor:mb/ams

Źródło: TVN24 Biznes

Pozostałe wiadomości

Szef francuskiego resortu gospodarki Eric Lombard ocenił, że Unia Europejska i USA są "jeszcze daleko od porozumienia" w sprawie ceł. Dodał jednak, że spotkania z amerykańskimi przedstawicielami są "ciepłe".

"Mamy nadzieję, że ten wpływ wewnątrz kraju popchnie administrację"

"Mamy nadzieję, że ten wpływ wewnątrz kraju popchnie administrację"

Źródło:
PAP

Ministerstwo Finansów ostrzega przed oszustami podszywającymi się pod oficjalne serwisy, takie jak Twój e-PIT, e-TOLL czy e-Urząd Skarbowy. Cyberprzestępcy próbują wyłudzić dane podatników za pomocą SMS-ów, e-maili i fałszywych stron.

"Apelujemy o wzmożoną ostrożność, zwłaszcza teraz". Resort ostrzega

"Apelujemy o wzmożoną ostrożność, zwłaszcza teraz". Resort ostrzega

Źródło:
PAP

- Na rynkach utrzymuje się nerwowość - uważa Hubert Stojanowski, dyrektor do spraw inwestycji klientów z Domu Inwestycyjnego Xelion. Jego zdaniem "sytuacja jest daleka od normalnej".

Nerwowo na rynkach. "To najgorszy możliwy scenariusz"

Nerwowo na rynkach. "To najgorszy możliwy scenariusz"

Źródło:
PAP

- Niszczymy markę, którą są USA - uważa prezes firmy inwestycyjnej Citadel Ken Griffin. Miliarder wcześniej wspierał Donalda Trumpa i przekazywał niezwykle hojne datki na kampanie republikanów - opisuje portal stacji CNN.

Najpierw wspierał, teraz krytykuje Donalda Trumpa. "Niszczymy tę markę"

Najpierw wspierał, teraz krytykuje Donalda Trumpa. "Niszczymy tę markę"

Źródło:
CNN

Jeżeli nadal trwałaby wojna celna i handlowa, to i w Polsce rozpocznie się większa fala drożyzny i inflacji. - Jeśli dwa słonie walczą, to trawa będzie zdeptana. Tą trawą jesteśmy my - stwierdził w rozmowie z tvn24.pl prof. dr hab. Bogdan Góralczyk, politolog, sinolog, dyplomata. - Czeka nas dużo niepewności - dodał Piotr Dzierżanowski z Polskiego Instytutu Spraw Międzynarodowych.

"Jeśli dwa słonie walczą, to trawa będzie zdeptana. Tą trawą jesteśmy my"

"Jeśli dwa słonie walczą, to trawa będzie zdeptana. Tą trawą jesteśmy my"

Źródło:
TVN24+

Szefowa Międzynarodowego Funduszu Walutowego Kristalina Georgiewa zapowiedziała, że MFW wprowadzi w życie sugestie Waszyngtonu dotyczące jego polityki. Wcześniej minister finansów USA Scott Bessent oznajmił, że MFW i Bank Światowy muszą pozyskać zaufanie amerykańskiej administracji.

Kristalina Georgiewa: niepewność jest niedobra

Kristalina Georgiewa: niepewność jest niedobra

Źródło:
PAP

- Jeżeli nie będziemy mieć małych i średnich przedsiębiorców, to do Narodowego Funduszu Zdrowia (NFZ) nie trafi ani wysoka, ani niska składka zdrowotna - powiedziała w "Faktach po Faktach" w TVN24 ministra klimatu i środowiska Paulina Hennig-Kloska. Dodała, że bardzo chętnie spotka się z prezydentem Andrzejem Dudą, aby przekonać go do podpisania ustawy.

Hennig-Kloska: Lewicy już powiedziałam prosto w oczy i w mediach

Hennig-Kloska: Lewicy już powiedziałam prosto w oczy i w mediach

Źródło:
TVN24, PAP

W najbliższym czasie para EUR/PLN może kolejny raz testować poziom 4,30 - uważa ekonomista Cezary Chrapek. Według niego na rynku długu możliwa jest korekta rentowności obligacji w górę.

"Jesteśmy już na tyle nisko, że trudno byłoby iść jeszcze niżej"

"Jesteśmy już na tyle nisko, że trudno byłoby iść jeszcze niżej"

Źródło:
PAP

W czwartek, niedługo przez zakończeniem notowań, WIG po raz pierwszy w historii przekroczył poziom 100 000 punktów. "Polska giełda w tym roku najmocniejszym rynkiem na świecie" - stwierdził minister finansów Andrzej Domański.

"Polska giełda najmocniejszym rynkiem na świecie"

"Polska giełda najmocniejszym rynkiem na świecie"

Źródło:
tvn24.pl, PAP

Migranci to bardzo ważny czynnik, który stabilizuje sytuację gospodarczą - powiedział prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) Zbigniew Derdziuk w rozmowie z TVN24 BiS. Zwrócił uwagę, że cudzoziemcy zasilają składkami system emerytalny i wpływają na rozwój gospodarczy.

Prezes ZUS: to obciążenie będzie duże

Prezes ZUS: to obciążenie będzie duże

Źródło:
TVN24 BiS

Komisja Europejska (KE) zaproponowała zmiany w dyrektywach dotyczących okresowych badań technicznych pojazdów, dowodów rejestracyjnych oraz badania emisyjności spalin. Propozycje obejmują cyfryzację dokumentów oraz obowiązkowe rejestrowanie stanu drogomierzy, aby zapobiec manipulowaniu danymi.

Chcą zaostrzenia przepisów. Szykują się zmiany dla kierowców

Chcą zaostrzenia przepisów. Szykują się zmiany dla kierowców

Źródło:
PAP

Pierwsza ustawa deregulacyjna została uchwalona w czwartek przez Sejm. Wprowadza między innymi krótszy czas kontroli mikroprzedsiębiorstw czy prostsze zasady prowadzenia działalności gospodarczej.

Sejm uchwalił ustawę deregulacyjną

Sejm uchwalił ustawę deregulacyjną

Źródło:
PAP

Ustawa zobowiązująca deweloperów do informowania o cenach mieszkań w internecie została uchwalona przez Sejm. W przypadku niezastosowania się do obowiązku deweloper może zostać skontrolowany i ukarany grzywną.

Nowy obowiązek dla deweloperów. Jest decyzja Sejmu

Nowy obowiązek dla deweloperów. Jest decyzja Sejmu

Źródło:
PAP

W piątek, 25 kwietnia, Wizz Air uruchomi dwa dodatkowe połączenia do Rzymu z Krakowa i z Warszawy z okazji uroczystości pogrzebowych papieża Franciszka - przekazał przewoźnik. Jeden dodatkowy lot z Krakowa zaplanowano także na 27 kwietnia.

Przewoźnik zapowiada dodatkowe połączenia do Rzymu

Przewoźnik zapowiada dodatkowe połączenia do Rzymu

Źródło:
PAP

Liczba ludności Polski na koniec pierwszego kwartału 2025 roku spadła o 158 tysięcy w skali roku - podał Główny Urząd Statystyczny. Jak dodał, obecnie mamy 37,437 miliona Polaków.

W rok ubyło 158 tysięcy osób

W rok ubyło 158 tysięcy osób

Źródło:
PAP

Brytyjski rząd ogłosił 150 nowych sankcji na Rosję ze względu na inwazję na Ukrainę. Na liście znalazły się między innymi pady do gier, gdyż są wykorzystywane do sterowania dronami wojskowymi - wyjaśnił portal Politico.

Nowe 150 sankcji na Rosję. Jedna pozycja zaskakuje

Nowe 150 sankcji na Rosję. Jedna pozycja zaskakuje

Źródło:
PAP

W pierwszym etapie w ramach deregulacji będziemy mieli gotowych około 120 ustaw, które będą zmniejszały obciążenia i zmniejszały bariery - powiedział w czwartek premier Donald Tusk. Dodał, że jest to "de facto zmiana ustrojowa". Szef rządu zapowiedział, że pakiet projektów ustaw deregulacyjnych będzie procedowany na pierwszym posiedzeniu Sejmu po wyborach prezydenckich.

"De facto zmiana ustrojowa". Tusk o pakiecie deregulacyjnym

"De facto zmiana ustrojowa". Tusk o pakiecie deregulacyjnym

Źródło:
PAP

Majówka w 2025 roku rozpocznie się w tym roku tradycyjnie 1 maja. To okazja do dłuższego wypoczynku, zwłaszcza dla części uczniów, którzy mogą liczyć nawet na siedem dni dodatkowego wolnego ze względu na matury. Ale skorzystać mogą też pracownicy. Sprawdzamy, kiedy najlepiej wziąć wolne w najbliższym czasie.

Jeden dzień urlopu, cztery dni wolnego

Jeden dzień urlopu, cztery dni wolnego

Źródło:
TVN24 Biznes

W czwartek Senat przyjął bez poprawek nowelę ustawy opóźniającą do 1 października wejście w życie nowych taryf na energię elektryczną dla gospodarstw domowych. Zdaniem resortu klimatu zmiany pozwolą na obniżkę cen prądu po wygaśnięciu ceny maksymalnej. Ustawa trafi teraz na biurko prezydenta.

Nowe taryfy na prąd. Decyzja Senatu

Nowe taryfy na prąd. Decyzja Senatu

Źródło:
PAP

Kryptowaluta $Trump gwałtownie zyskała na wartości po tym, jak prezydent USA obiecał, że zaprosi największych posiadaczy tej waluty na ekskluzywną galę z jego udziałem - podał portal stacji BBC.

"Najbardziej ekskluzywne zaproszenie na świecie". Trump kusi inwestorów

"Najbardziej ekskluzywne zaproszenie na świecie". Trump kusi inwestorów

Źródło:
BBC

Kiedy obniżki stóp procentowych? - Myślę, że w maju i to nie jest już takie życzeniowe myślenie. Myślę, że są wszelkie przesłanki wynikające z wypowiedzi prezesa, ale też innych członków Rady Polityki Pieniężnej, żeby myśleć poważnie o tym, że w maju obniżymy stopy procentowe - powiedział w rozmowie z Cezarym Królakiem z TVN24 BiS członek RPP Ludwik Kotecki.

"Myślę, że w maju". Kredytobiorcy czekają na kluczową decyzję

"Myślę, że w maju". Kredytobiorcy czekają na kluczową decyzję

Źródło:
tvn24.pl

Stopa bezrobocia w marcu 2025 roku wyniosła 5,3 procent, wobec 5,4 procent miesiąc wcześniej - podał w czwartek Główny Urząd Statystyczny.

Tyle wynosi stopa bezrobocia w Polsce

Tyle wynosi stopa bezrobocia w Polsce

Źródło:
PAP

Waszyngton może znieść sankcje na rosyjską energetykę, w tym gazociąg Nord Stream 2. Informacje te podaje Politico i wskazuje, że orędownikiem zniesienia sankcji ma być prezydencki wysłannik i przyjaciel Donalda Trumpa Steve Witkoff.

Przyjaciel Trumpa chce zniesienia sankcji na Nord Stream 2

Przyjaciel Trumpa chce zniesienia sankcji na Nord Stream 2

Źródło:
PAP

- Chiny muszą się zmienić. Ten kraj to wie. Każdy wie, że (ten kraj) musi się zmienić, a my chcemy mu w tym pomóc, ponieważ my również potrzebujemy przywrócenia równowagi - powiedział w środę sekretarz skarbu USA Scott Bessent, dodając, że istnieje szansa na zawarcie "wielkiego układu" z Pekinem.

"Szansa na wielki układ" USA z Chinami

"Szansa na wielki układ" USA z Chinami

Źródło:
PAP

Operatorzy platform, za pośrednictwem których dokonywane są transakcje w internecie, przekazali Ministerstwu Finansów dane ponad 177 tysięcy osób fizycznych i 115 tysięcy podmiotów – poinformowała rzeczniczka szefa Krajowej Administracji Skarbowej Justyna Pasieczyńska. Dane te są teraz analizowane.

Blisko 300 tysięcy osób i podmiotów pod lupą fiskusa

Blisko 300 tysięcy osób i podmiotów pod lupą fiskusa

Źródło:
PAP

Rosja i Chiny stworzyły system rozliczeń bankowych "China Track", umożliwiający omijanie zachodniego systemu finansowego oraz nadzoru międzynarodowego - donosi agencja Reuters. Został on stworzony przez największe banki objęte zachodnimi sankcjami i uznawany jest za przełomowe narzędzie w rozwijaniu nowej architektury finansowej.

Przełomowe narzędzie. Korzystają Rosja i Chiny

Przełomowe narzędzie. Korzystają Rosja i Chiny

Źródło:
PAP