"Mamy dwa rodzaje daty ważności". Bruksela szykuje rewolucję

29 września to Międzynarodowy Dzień Świadomości o Marnowaniu Żywności. - Data ważności ma 45 lat. Została wprowadzona w 1979 roku. Jednocześnie ten termin ważności jest bardziej dla producentów - mówiła w niedzielę na antenie TVN24 Sylwia Majcher, dziennikarka, edukatorka ekologiczna i kulinarna, autorka książek na temat wykorzystywania żywności.

Jak dodała, w tej chwili Komisja Europejska pracuje nad tym, żeby zmieniły się oznaczenia terminu ważności na etykietach. - Albo, żeby w ogóle z wielu produktów data ważności zniknęła. Dlatego, że to jest jedna z głównych przyczyn marnowania jedzenia. Nie tylko w Polsce, ale i w Europie - dodała Majcher.

Tylko w Polsce rocznie marnujemy blisko 5 mln ton żywności. Według szacunków ONZ w 2022 roku ponad miliard ton jedzenia trafiło do śmieci.

Jak zaznaczyła dziennikarka, KE rozważa oznaczenie daty ważności produktów, na wzór sygnalizacji świetlnej. - Czyli czerwony kolor na opakowaniu oznaczałby, że to jest produkt wrażliwy. Żółty - umiarkowanie. I zielony, że można jeść spokojnie dużo dłużej - mówiła gościni TVN24.

Sylwia Majcher zauważyła, że "mamy dwa rodzaje daty ważności" na produktach. Pierwszy z nich to "najlepiej spożyć przed". - To jest sugestia producenta, że do tego momentu ten produkt zachowa wszystkie swoje walory - smakowe czy wizualne. Ale to nie oznacza, że następnego dnia, po upłynięciu tej daty, produkt nadaje się do wyrzucenia - stwierdziła.

- Suche produkty możemy spokojnie zjadać po terminie. Przeprowadzone było badanie, w którym sprawdzano produkty tydzień, miesiąc - do pół roku - po utracie ważności, i okazało się, że wszystkie suche produkty, tj. kasze, makarony, ryże, spokojnie można było zjadać dłużej. Nic się z nimi - przede wszystkim mikrobiologicznie - nie zadziało. One były bezpieczne dla nas do zjedzenia - dodała.

Jednocześnie - jak podkreśliła - muszą one być jednak odpowiednio przechowywane, czyli z dala od światła, od wysokiej temperatury.

Drugi typ oznaczenia to "spożyć do". - To jest data dotycząca produktów bardzo wrażliwych, mięsa czy nabiału. I tu już bardziej musimy uważać - zaznaczyła.

- Ale już w tej chwili jest taka kampania, prowadzona przez wielu producentów "Często dobre dłużej". Czyli w momencie, kiedy mamy produkt, w przypadku którego data ważności jest określana na konkretny dzień, sami powinniśmy sprawdzić - patrząc na ten produkt, oceniając smakowo, wizualnie - czy na pewno nadaje się do śmieci, czy możemy go zjeść. Na opakowaniach produktów producentów, którzy uczestniczą w tej kampanii, są oznaczenia - spróbuj, posmakuj, nie wyrzucaj od razu - czyli często dobre dłużej - wyjaśniła Sylwia Majcher.

W Polsce obowiązuje Ustawa z dnia 19 lipca 2019 roku o przeciwdziałaniu marnowaniu żywności, która "określa zasady postępowania z żywnością oraz obowiązki sprzedawców żywności w celu przeciwdziałania marnowaniu żywności oraz negatywnym skutkom społecznym, środowiskowym i gospodarczym wynikającym z marnowania żywności." Dokument ten nakłada pewne obowiązki na wielkopowierzchniowe placówki handlowe, czyli dotyczy sprzedaży żywności.

Jak czytamy na rządowej stronie biznes.gov.pl, przedsiębiorcy, którzy mają obowiązek przeciwdziałać marnowaniu żywności, czyli sklepy lub hurtownie o powierzchni sprzedaży powyżej 250 m2 , w których przychód ze sprzedawanej żywności stanowi co najmniej 50 proc. przychodów ze sprzedaży wszystkich towarów, muszą:

- podpisać umowę z organizacją pozarządową dotyczącą przekazywania niesprzedanego jedzenia - prowadzić kampanie informacyjno – edukacyjne, we współpracy z organizacją pozarządową, której przekazują żywność - co najmniej raz w roku, przed dwa kolejne tygodnie - składać roczne sprawozdania o ilości marnowanej żywności - do 31 marca roku następującego po roku, którego dotyczy informacja - zamieścić informację o wysokości należnej opłaty za marnowanie żywności lub o wartości żywności przekazanej organizacjom pozarządowym, w sprawozdaniu finansowym oraz na swojej stronie internetowej, jeżeli ją prowadzą.

Kara za brak umowy wynosi 5 tys. złotych. Natomiast w przypadku wyrzucania jedzenia, zamiast przekazywania go do organizacji, z którą umowa została zawarta, wynosi wynosi 0,1 zł za 1 kg marnowanej żywności. Otrzymuje ją wówczas właśnie ta organizacja.

Wspomniane przepisy dotyczą żywności, której upływa termin ważności lub data minimalnej trwałości, bądź która ma wady wyglądu (w tym także opakowań).