Umowa użyczenia – czym różni się od najmu? Co powinna zawierać?

Źródło:
TVN24 Biznes
Bartosz Turek o sytuacji na rynku mieszkaniowym (kwiecień 2020)
Bartosz Turek o sytuacji na rynku mieszkaniowym (kwiecień 2020)TVN24 Biznes
wideo 2/4
Bartosz Turek o sytuacji na rynku mieszkaniowym (kwiecień 2020)TVN24 Biznes

Umowa użyczenia umożliwia korzystanie z rzeczy lub nieruchomości należącej do drugiej osoby. Czym jednak umowa użyczenia różni się od umowy dzierżawy lub najmu? Jak powinna wyglądać poprawna umowa użyczenia i czego może dotyczyć?

● Umowa użyczenia polega na bezpłatnym udostępnieniu do używania określonej rzeczy. ● Może dotyczyć dowolnej rzeczy ruchomej (np. samochodu) lub nieruchomości. ● Korzystający z użyczenia ponosi jedynie koszty eksploatacji i wyrządzonych szkód. ● Przy umowie użyczenia nie obowiązuje podatek od czynności cywilnoprawnych, może jednak pojawić się obowiązek zapłaty podatku dochodowego.

Umowa użyczenia – na czym polega?

Umowa użyczenia jest jedną z funkcjonujących w Polsce umów cywilnoprawnych. Uregulowana jest w art. 710-719 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny.

Umowa użyczenia polega na tym, że jedna osoba zezwala drugiej osobie na korzystanie z określonej swojej rzeczy. Umowa może dotyczyć zarówno rzeczy ruchomych (np. samochód, książka czy komputer), jak i nieruchomości (np. lokal mieszkalny).

Umowa użyczenia może mieć przy tym formę pisemną lub ustną oraz obowiązywać na czas określony lub nieokreślony. Co jednak odróżnia tę umowę od np. umowy dzierżawy czy umowy najmu, to że umowa użyczenia ma bezpłatny charakter. Oznacza to, że za korzystanie z czyjejś rzeczy nie pobiera się żadnej opłaty.

Ponadto biorący rzecz w użyczenie zobowiązany jest do używania jej zgodnie z przeznaczeniem oraz nie może udostępniać tej rzeczy osobie trzeciej – chyba że spisana umowa stanowi inaczej.

Umowa użyczenia lokalu

Jedną z najczęściej spotykanych umów użyczenia jest umowa dotycząca nieruchomości. Na przykład gdy rodzice użyczają mieszkania własnemu dziecku na czas studiów lub gdy ktoś użycza znajomemu pomieszczenie na prowadzenie działalności gospodarczej.

Umowa użyczenia lokalu często bywa korzystna dla obu stron. Korzystający z lokalu nie musi płacić za najem i pokrywa jedynie bieżące koszty użytkowania lokalu, takie jak czynsz czy opłaty za media. Z kolei korzyść osoby użyczającej to fakt, że ktoś na bieżąco zajmuje się jego nieużywanym lokalem, dba o niego i na bieżąco opłaca rachunki.

Umowa użyczenia samochodu

Umowa użyczenia często dotyczy też samochodów. Na przykład w sytuacji, gdy młodej osoby nie stać jeszcze na kupno własnego samochodu, a chciałaby nabierać już doświadczenia jako kierowca, lub gdy dany samochód jest potrzebny do wykonania określonego zadania, np. przewozu rzeczy.

Korzystający z użyczonego samochodu pokrywa w tej sytuacji jedynie koszty jego eksploatacji i ewentualnych wyrządzonych szkód. Również przed ubezpieczycielem przez cały czas trwania umowy użyczenia odpowiada użyczający, a nie korzystający z samochodu.

Warto pamiętać, aby w umowie zawrzeć nie tylko podstawowe informacje na temat użyczanego samochodu, takie jak marka, model, kolor, pojemność silnika i numer rejestracyjny, ale też opisać jego stan: wymienić istniejące wyposażenie oraz znane uszkodzenia i usterki. Zdarza się, że strony zawierają również w umowie zapis dotyczący sposobu wykorzystania samochodu lub obszaru, po którym można się nim poruszać.

Umowa użyczenia a podatek

Umowa użyczenia co do zasady jest bezpłatna, co oznacza, że nie podlega pod podatek od czynności cywilnoprawnych. Nie ma również obowiązku zgłaszania jej do urzędu skarbowego, choć urząd ten może poprosić o okazanie umowy w przypadku zaistnienia kwestii spornych.

Może natomiast pojawić się obowiązek podatkowy po stronie osoby korzystającej z użyczenia, gdy strony umowy użyczenia nie są ze sobą blisko spokrewnione. W takich przypadkach osobę korzystającą z użyczenia obowiązuje zapłata podatku dochodowego od tzw. nieodpłatnego świadczenia. Jego wysokość określana jest najczęściej względem rynkowej wartości danego użyczenia, np. w przypadku lokalu – od wysokości czynszu, jaki przysługiwałby w przypadku odpłatnego najmu.

Pozostałe kwestie finansowe dotyczące umowy użyczenia w dużym stopniu reguluje sam Kodeks cywilny. Zgodnie z nim koszty użytkowania użyczonej rzeczy ponosi osoba z niej korzystająca. Jeżeli jednak osoba ta poniosła dodatkowe wydatki na tę rzecz, może ona oczekiwać zwrotu tych nakładów ze strony właściciela rzeczy. Z kolei korzystający z użyczenia zobowiązany jest do naprawiania wyrządzonych przez siebie szkód na przedmiocie użyczenia, a także ponosi odpowiedzialność w przypadku jej zniszczenia lub utraty.

Wszystkie roszczenia dotyczące umowy użyczenia przedawniają się w ciągu roku od dnia zwrotu użyczonej rzeczy. 

Wypowiedzenie umowy użyczenia

Umowa użyczenia zazwyczaj kończy się wraz z przewidzianym w umowie terminem lub za porozumieniem stron. 

W określonych przypadkach możliwe jest jednak również wcześniejsze zakończenie umowy poprzez jej wypowiedzenie. Kodeks cywilny wymienia trzy takie możliwe sytuacje, gdy: - Korzystający z użyczenia używa rzeczy niezgodnie z umową lub przeznaczeniem tej rzeczy. - Korzystający z użyczenia udostępnia rzecz osobie trzeciej nie będąc do tego zmuszonym przez okoliczności. - Rzecz stała się potrzebna osobie użyczającej, czego osoba ta nie mogła przewidzieć w chwili zawierania umowy.

Wzór umowy użyczenia

Choć umowa użyczenia nie musi mieć formy pisemnej, obie strony powinny być zainteresowane, aby posiadać umowę na piśmie w celu uniknięcia możliwych nieporozumień.

Jak powinna wyglądać taka umowa? Warto, by zawierała ona:

- wyraźnie wskazane obie strony umowy, z osobą bezpłatnie użyczającą nazwaną użyczającym lub komodantem oraz osobą korzystającą z bezpłatnego użyczenia, nazwaną biorącym lub komodatariuszem; - dane osobowe obu stron umowy, ich adresy i numery dowodów osobistych, a w przypadku firm – numery NIP, - wskazanie przedmiotu użyczenia i jej aktualnego stanu (doskonały, noszący ślady użytkowania, uszkodzony), - sposób użytkowania użyczanej rzeczy, - czas obowiązywania umowy, - liczbę egzemplarzy umowy i podpisy zawierających ją stron.

Wymienione zapisy nie są obowiązkowe i nic nie stoi na przeszkodzie, by sporządzić umowę użyczenia w zmodyfikowany sposób. Na przykład alternatywą wobec wskazywania aktualnego stanu użyczanej rzeczy jest zawarcie oświadczenia, że przedmiot użyczenia jest kompletny i nadający się do użytku, a biorący w użyczenie jest świadomy jej stanu fizycznego.

Akt prawny: Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny

Autorka/Autor:red.

Źródło: TVN24 Biznes

Źródło zdjęcia głównego: Shutterstock

Pozostałe wiadomości

Nowe taryfy celne wprowadzone przez administrację Donalda Trumpa mogą znacząco podnieść ceny podstawowych produktów w Stanach Zjednoczonych - od żywności i odzieży po paliwa i samochody. Choć prezydent przekonuje, że to impuls dla krajowej gospodarki i sposób na zwiększenie wpływów do budżetu, ekonomiści alarmują: skutki dla konsumentów mogą być bardzo dotkliwe.

Efekt Trumpa. Te produkty podrożeją

Efekt Trumpa. Te produkty podrożeją

Źródło:
BBC, Reuters

Rada Ministrów przyjęła we wtorek projekt ustawy zakładający przekazanie blisko 2 miliardów złotych Poczcie Polskiej. Środki mają iść "na realizację obowiązku świadczenia usługi powszechnej" - poinformowano w komunikacie Kancelarii Prezesa Rady Ministrów. Obecnie limit wydatków budżetowych na ten cel wynosi około 1,3 miliarda złotych.

Finansowa kroplówka dla państwowej spółki. Miliardy z budżetu

Finansowa kroplówka dla państwowej spółki. Miliardy z budżetu

Źródło:
PAP

We wtorek przedstawiciele USA i Chin zgodzili się wystąpić o przedłużenie 90-dniowego rozejmu w sprawie taryf celnych. Stało się to po dwudniowych rozmowach w Sztokholmie, których celem było załagodzenie eskalującej wojny handlowej między dwiema największymi gospodarkami świata, zagrażającej globalnemu wzrostowi gospodarczemu.

Do trzech razy sztuka. Rozmowy bez przełomu

Do trzech razy sztuka. Rozmowy bez przełomu

Źródło:
PAP, Reuters

We wtorkowym losowaniu Eurojackpot nie odnotowano głównej wygranej. W Polsce najwyższa była wygrana czwartego stopnia w wysokości niemal 600 tysięcy złotych. Kumulacja rośnie do 80 milionów złotych.

Rośnie kumulacja w Eurojackpot

Rośnie kumulacja w Eurojackpot

Źródło:
tvn24.pl

Indie po raz pierwszy wyprzedziły Chiny, stając się największym eksporterem smartfonów do Stanów Zjednoczonych. Decydującą rolę odegrało przeniesienie produkcji przez Apple do tego kraju w odpowiedzi na amerykańskie taryfy celne - podał portal CNN, powołując się na raport firmy badawczej Canalys.

Indie wyprzedzają Chiny. Kolejny efekt ceł Trumpa

Indie wyprzedzają Chiny. Kolejny efekt ceł Trumpa

Źródło:
CNN

Zofia i Nikodem to imiona, które rodzice najczęściej wybierali dla swoich dzieci w pierwszej połowie 2025 roku - poinformowało we wtorek Ministerstwo Cyfryzacji. W zestawieniu najrzadziej nadawanych imion znalazły się natomiast między innymi Renata i Franek.

Najpopularniejsze imiona dla dzieci. Zmiana liderki

Najpopularniejsze imiona dla dzieci. Zmiana liderki

Źródło:
PAP

Mark Zuckerberg chce, by to Meta jako pierwsza stworzyła superinteligentną AI, potężniejszą od człowieka w każdym zadaniu wymagającym wiedzy i rozumu. Miliarder kusi w tym celu topowych inżynierów wielomilionowymi ofertami, by wyrwać ich konkurencji.

Nawet 100 milionów dolarów za zmianę pracy. Trwa wyścig gigantów

Nawet 100 milionów dolarów za zmianę pracy. Trwa wyścig gigantów

Źródło:
CNN

Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów przedstawił we wtorek zarzuty stosowania tak zwanego greenwashingu, czyli "pseudoekologicznego marketingu", spółkom Allegro, DPD, DHL i InPost. UOKiK wskazał w komunikacie, że firmy wprowadzały w błąd klientów co do realnego wpływu na środowisko świadczonych usług.

"Pseudoekologiczny marketing". Zarzuty dla kurierskich gigantów

"Pseudoekologiczny marketing". Zarzuty dla kurierskich gigantów

Źródło:
PAP

Na wybranych lotniskach w Unii Europejskiej, które korzystają z nowoczesnych skanerów bezpieczeństwa, zniesiony zostanie limit 100 mililitrów na płyny w bagażu podręcznym - poinformowała rzeczniczka Komisji Europejskiej, Anna-Kaisa Itkonen. Obecnie w 21 państwach członkowskich zainstalowano łącznie 700 takich urządzeń.

Rewolucja dla pasażerów. Nie każdy jednak skorzysta

Rewolucja dla pasażerów. Nie każdy jednak skorzysta

Źródło:
PAP, "Independent"

Prezydent Stanów Zjednoczonych Donald Trump od początku swojej drugiej kadencji w Białym Domu, czyli od stycznia tego roku, podniósł cła na zagraniczne towary do najwyższego poziomu od lat 30. XX wieku - poinformował we wtorek brytyjski dziennik "Financial Times", powołując się na analizy przeprowadzone na Uniwersytecie Yale w New Haven, w stanie Connecticut.

"Nowa era amerykańskiego protekcjonizmu". Najwyższy poziom od blisko stu lat

"Nowa era amerykańskiego protekcjonizmu". Najwyższy poziom od blisko stu lat

Źródło:
PAP

We wtorek CSIRT NASK ostrzegł przed cyberprzestępcami podszywającymi się pod PGNiG w celu wyłudzenia danych. Oszuści wysyłają fałszywe e-maile, informując o rzekomych zaległych płatnościach.

Mail o niezapłaconej fakturze? To może być oszustwo

Mail o niezapłaconej fakturze? To może być oszustwo

Źródło:
PAP

Według wstępnej oceny Polska może stracić około osiem miliardów złotych, a groziło nam 15 - podkreślił premier Donald Tusk. W ten sposób odniósł się do umowy handlowej między Unią Europejską a USA.

Tusk: straty będą dotkliwe

Tusk: straty będą dotkliwe

Źródło:
tvn24.pl, PAP

Linie lotnicze Spirit Airlines ogłosiły w poniedziałek, że zwolnią około 270 pilotów i zdegradują kolejnych 140 - przekazał portal stacji CNN. Decyzja wynika z potrzeby dostosowania liczby pracowników do zredukowanego rozkładu lotów.

Zwolnienia i degradacje. Tania linia lotnicza tnie koszty

Zwolnienia i degradacje. Tania linia lotnicza tnie koszty

Źródło:
CNN

Aerofłot odwołał ponad 50 lotów we wtorek z powodu cyberataku, do którego doszło w poniedziałek - podał Reuters, powołując się na media rosyjskie. Grupa hakerska Cichy Kruk przyznała się do ataku na systemy największego rosyjskiego przewoźnika.

Cichy Kruk zaatakował. Loty rosyjskiego przewoźnika odwołane

Cichy Kruk zaatakował. Loty rosyjskiego przewoźnika odwołane

Źródło:
PAP

"Uchrońcie się przed utratą pieniędzy i pamiętajcie o dokładnej weryfikacji adresu strony internetowej, na której się znajdujecie" - ostrzega CSIRT KNF. Informuje też o nowych fałszywych domenach, pod którymi przestępcy podszywają się pod banki. - Cyberprzestępcy coraz częściej stosują techniki tak zwanych typosquattingu i spoofingu domen - wskazuje doktor Katarzyna Kamińska z Politechniki Warszawskiej.

Typosquatting i spoofing. "Użytkownik może nie zauważyć"

Typosquatting i spoofing. "Użytkownik może nie zauważyć"

Źródło:
tvn24.pl

Szacuje się, że każdego roku na świecie wyrzucanych jest 9 bilionów niedopałków papierosów. Są one poważnym zanieczyszczeniem, ale być może wynaleziono na nie idealny sposób. Włosko-hiszpański zespół naukowców udowodnił bowiem, że można dzięki nim zwiększyć wytrzymałość asfaltu.

Wynaleźli sposób na niedopałki papierosów

Wynaleźli sposób na niedopałki papierosów

Źródło:
PAP

O ponad 144 procent w dwa lata wzrosło zadłużenie spółek notowanych na warszawskiej Giełdzie Papierów Wartościowych. Jak podaje Krajowy Rejestr Długów, łączna kwota zadłużenia wynosi prawie 21 milionów złotych, z czego za większość odpowiadają spółki z sektora produkcji przemysłowej i budowlano-montażowej.

Zadłużenie giełdowych spółek ostro w górę

Zadłużenie giełdowych spółek ostro w górę

Źródło:
PAP

Niemiecki sprzedawca elektroniki Ceconomy, właściciel sklepów MediaMarkt i Saturn, potwierdził, że prowadzi zaawansowane negocjacje w sprawie potencjalnego przejęcia przez chiński koncern JD.com.

Popularne sieci sklepów mogą zmienić właściciela

Popularne sieci sklepów mogą zmienić właściciela

Źródło:
Reuters, Bloomberg

Rząd Chin oferuje dotacje pieniężne rodzicom dzieci poniżej trzeciego roku życia, ponieważ drugi najludniejszy kraj świata stoi w obliczu zbliżającego się kryzysu demograficznego.

Oferują 500 dolarów. Pierwszy taki program

Oferują 500 dolarów. Pierwszy taki program

Źródło:
BBC

Ceny na giełdzie paliw w Nowym Jorku spadają, pomimo nacisków prezydenta Donalda Trumpa na Kreml w sprawie wojny na Ukrainie i gróźb sankcji. Zdaniem analityków wdrożenie ograniczeń na Rosję "mogłoby drastycznie zmienić perspektywy".

Ruch Donalda Trumpa może "drastycznie zmienić perspektywy"

Ruch Donalda Trumpa może "drastycznie zmienić perspektywy"

Źródło:
PAP

Wojna cenowa pomiędzy sieciami handlowymi zaczyna odbijać się na ich rentowności - podaje "Puls Biznesu". Wskazuje przy tym, że z obecnej sytuacji wyjść jest bardzo trudno.

Wojna cenowa sieci. "Rynek stopniowo się przesuwa"

Wojna cenowa sieci. "Rynek stopniowo się przesuwa"

Źródło:
PAP

Na rynku najmu widać spadek rentowności, choć realne zyski inwestorów rosną - wskazano w raporcie Otodom. Na największe zyski mogą liczyć właściciele lokali w Warszawie - średnio 2654 złote, ale zaskoczeniem jest fakt, że najwyższa stopa zwrotu z inwestycji jest w Płocku.

Sytuacja na rynku "zaczęła się gwałtownie zmieniać"

Sytuacja na rynku "zaczęła się gwałtownie zmieniać"

Źródło:
PAP

Warner Bros. Discovery ogłosiło kolejny etap podziału na dwie niezależne firmy - z podziału powstaną Warner Bros. i Discovery Global. W każdej z nich wyznaczono liderów i określono strategie działania. W Polsce na czele Discovery Global niezmiennie stoi Kasia Kieli.

Warner Bros. Discovery zapowiada kolejne zmiany

Warner Bros. Discovery zapowiada kolejne zmiany

Źródło:
tvn24.pl

Donald Trump wyjaśnił w rozmowie z brytyjskim premierem Keirem Starmerem w Szkocji, że Wielka Brytania ma "lepszą umowę handlową" niż Unia Europejska, bo łączy go z tym krajem "szczególna więź". Prezydent USA dodał, że ma to związek z tym, iż jego matka była Szkotką.

Mają lepszą umowę, Donald Trump wyjaśnia. "Szczególna więź"

Mają lepszą umowę, Donald Trump wyjaśnia. "Szczególna więź"

Źródło:
PAP

Aż 40 tysięcy euro kary będzie musiał zapłacić Włoch, który trzymał w domu iguanę bez pozwolenia - zdecydował sąd w Como. Zgodnie z wyrokiem skonfiskowane zwierzę trafiło do parku w Rawennie - gdzie znajdują się bezprawnie posiadane zwierzęta odebrane właścicielom.

Gigantyczna kara za egzotyczne zwierzę w domu

Gigantyczna kara za egzotyczne zwierzę w domu

Źródło:
PAP

Ministerstwo Klimatu i Środowiska przyjęło Krajowy Plan na rzecz Energii i Klimatu (KPEiK), który w ambitnym scenariuszu przewiduje spadek cen prądu dla odbiorców o 20 procent do 2035 roku.

Ceny prądu niższe o jedną piątą. Resort przyjął nowy plan

Ceny prądu niższe o jedną piątą. Resort przyjął nowy plan

Źródło:
PAP

- Skutki porozumienia handlowego Unii Europejskiej z USA będą odczuwalne w Polsce przez średnie firmy - ocenił profesor Jacek Tomkiewicz z Akademii Leona Koźmińskiego. Dodał, że chodzi tu głównie o polskich podwykonawców dla niemieckiego przemysłu motoryzacyjnego.

Ekspert ostrzega: skutki mogą odczuć średnie biznesy

Ekspert ostrzega: skutki mogą odczuć średnie biznesy

Źródło:
PAP

Samsung Electronics poinformował o zamówieniu na półprzewodniki o wartości ponad 16 miliardów dolarów. Południowokoreańska firma nie podała nazwy zleceniodawcy. Kilka godzin później Elon Musk przekazał jednak, że to Tesla złożyła zamówienie i zasugerował, że skala umowy może być dużo większa.

Musk ogłasza nową umowę. "Trudno przecenić strategiczne znaczenie"

Musk ogłasza nową umowę. "Trudno przecenić strategiczne znaczenie"

Źródło:
PAP