"System kaucyjny jest szkodliwy." Przedsiębiorcy apelują do Tuska o pilne zmiany

Polska Federacja Producentów Żywności, w imieniu swoim i licznych organizacji branżowych, apeluje o pilną interwencję i zmianę przepisów dotyczących systemu kaucyjnego, który ma obowiązywać już od 1 stycznia 2025 roku.

"Zmiany zapobiegną chaosowi finansowemu i organizacyjnemu, obciążeniu polskich konsumentów kuriozalnym podatkiem VAT od kaucji w wysokości około 3 miliardów złotych oraz wielomiliardowym stratom całej branży napojowej i sektora handlu detalicznego." - czytamy w wystosowanym do premiera Tuska apelu.

Polska Federacja Producentów Żywności wskazuje na liczne zagrożenia płynące z przyjętego systemu kaucyjnego.

Pierwsze z nich to obawa przed malwersacjami finansowymi przy rozliczaniu kaucji, a także zebranych odpadów i opakowań, z powodu braku odpowiednich zabezpieczeń. Zdaniem Organizacji może się to przełożyć na wzrost cen napojów, napojów mlecznych, wód, soków, nektarów i piwa, a także na bankructwa operatorów systemu i sklepów detalicznych a także straty Skarbu Państwa.

Ponadto branża spodziewa się nawet 20-procentowego spadku obrotów polskiego tradycyjnego handlu, z powodu zbyt krótkiego terminu na przygotowanie się do jego wprowadzenia. Dodatkowo przepisy nie zapewniają gwarancji zwrotu kaucji pobieranej w sklepach przy kupnie napojów. Mogą też zaszkodzić obecnie dobrze działającemu systemowi zwrotu szklanych butelek wielokrotnego użytku i zniechęcić kolejnych przedsiębiorców do korzystania z tego, zdaniem Federacji, najbardziej przyjaznego środowiskowo rodzaju opakowania.

Kolejne to obciążenie konsumentów dodatkowym podatkiem VAT od kaucji. Ma on wynieść łącznie nawet 3 mld zł.

Pozostałe obawy to ryzyko znaczących utrudnień w funkcjonowaniu sklepów detalicznych poprzez brak dopasowania przepisów sanitarnych do wymogów zbiórki i transportu zbieranych odpadów opakowaniowych, szczególnie po napojach mlecznych. Do tego samorządy nie zdołają przeorganizować się do 2025 roku, co spowoduje brak możliwości zaliczenia do realizacji poziomu zbiórki w gminach około 12 miliardów opakowań objętych systemem.

Federacja uważa, że system kaucyjny w obecnym kształcie narusza Konstytucję RP, ustawę o swobodzie działalności gospodarczej, a także ustawę o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji.

Czytaj także: Olbrzymi projekt w Polsce. Drugi taki system po Niemczech >>>

"Apelujemy o pilne wprowadzenie obiecanych przez posłów i senatorów obecnej koalicji rządzącej poprawek do przepisów w oparciu o propozycje przedsiębiorców objętych ustawą, na których spoczywa całkowita odpowiedzialność finansowa i organizacyjna za uruchomienie i działanie systemu kaucyjnego. Oczekujemy konstruktywnego dialogu rządu z przedsiębiorcami i podjęcie radykalnych działań przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska na zmianę przepisów ustawy, która jest jednym z najgorszych i najbardziej niebezpiecznych finansowo aktów prawnych dla Polek i Polaków oraz polskiej gospodarki" - czytamy.

Do apelu dołączyły: Polska Federacja Producentów Żywności Związek Pracodawców, Związek Pracodawców Przemysłu Piwowarskiego - Browary Polskie, Krajowa Izba Gospodarcza Przemysł Rozlewniczy, Stowarzyszenie Krajowa Unia Producentów Soków, Związek Polskich Przetwórców Mleka, Polska Izba Mleka, Związek Przedsiębiorców i Pracodawców, Polska Izba Handlu, Polska Organizacja Handlu i Dystrybucji, Krajowe Stowarzyszenie Przetwórców Owoców i Warzyw, Związek Sadowników RP, Krajowa Izba Gospodarcza Przemysłu Spożywczego i Opakowań, Krajowy Sekretariat Przemysłu Spożywczego NSZZ „Solidarność”, Federacja Branżowych Związków Producentów Rolnych.

Zgodnie z obowiązującą ustawą system kaucyjny będą tworzyć przedsiębiorcy wprowadzający do obrotu napoje w opakowaniach. Będą powoływać operatora (podmiot reprezentujący), odpowiedzialnego za wdrożenie i prowadzenie systemu. Przepisy ustawy kaucyjnej nie określają liczby takich podmiotów, tym samym dopuszcza się możliwość utworzenia kilku systemów kaucyjnych.

Przepisy zakładają, że system kaucyjny w Polsce zacznie działać od 2025 roku. Jego celem jest zmniejszenie ilości zmieszanych odpadów komunalnych odbieranych przez gminy i zwiększenie poziomu recyklingu. Duże sklepy, o powierzchni powyżej 200 metrów kwadratowych, będą musiały odbierać puste opakowania i oddawać kaucję, natomiast te o mniejszej powierzchni, będą mogły przystąpić do systemu dobrowolnie. Nieodebrana kaucja zostanie przeznaczona na finansowanie systemu kaucyjnego.

Kaucja ma zachęcić do zwrotu opakowań, a tym samym zwiększyć ilość ponownie wykorzystanych i przetwarzanych surowców służących do wytworzenia opakowań. System objąć ma trzy frakcje opakowań: butelki plastikowe do 3 litrów, szklane butelki wielorazowego użytku do 1,5 litra oraz metalowe puszki do 1 litra. Zgodnie z obowiązującym rozporządzeniem kaucja za te opakowania ma wynieść 50 gr., choć część interesariuszy postuluje podniesienie jej przynajmniej do kwoty 1 zł.